Сабақтың тақырыбы: Ертегілер.



Дата26.08.2017
өлшемі65,39 Kb.
#29292
түріСабақ
Тексерілді:

Күні: 26.09.2016

Пәні: қазақ әдебиеті

Сыныбы: 5-сынып

Сабақтың тақырыбы: Ертегілер.«Ер Төстік» ертегісі

Сабақтың мақсаты:

  1. Білімділік: оқушыларға ертегілер мен оның түрлері туралы, Ер Төстік ертегісі туралы түсінік беру, мазмұнын талдату;

  2. Тәрбиелік: оқушыларды адамгершілікке, ізгілікке баулу, ұлтжандылыққа тәрбиелеу;

  3. Дамытушылық: оқушыларды мәтінмен жұмыс істеуге, өз пікірін қорғауға дағдыландыру, әдебиетке қызығушылығын ояту.

Сабақтың типі: аралас сабақ.

Сабақтың түрі: дәстүрлі сабақ.

Сабақтың әдіс-тәсілі: түсіндіру, сұрақ-жауап, мәнерлеп оқу, әңгімелеу.

Сабақтың көрнекілігі: «Қазақ әдебиеті» энциклопедиясы.

Пәнаралық байланыс: тіл, тарих.

Сабақтың барысы:

І Ұйымдастыру кезеңі:

1. Оқушылармен амандасу, түгелдеу;

2. Оқу құралдарын, сабаққа дайындығын тексеру;

3. Сыныптың тазалығына көңіл бөлу;

4. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару;

5. Cабақтың мақсатымен таныстыру.



ІІ Жаңа тақырыпты түсіндіру:

Ертегілер.«Ер Төстік» ертегісі

Ертегілер ауыз әдебиетінің ең көне жанрына жатады. Бұларда көбінесе өмірде сирек кездесетін немесе мүлде кездеспейтін, ойдан шығарылған оқиғалар баяндалады. Ол ауызша айтылып, ел есінде ғасырлар бойы сақталып, ұрпақтан-ұрпаққа ауысып біздің дәуірімізге жеткен. Әр кезеңде ертегі айтушылар өз жандарынан ертегі мазмұнына жаңа оқиғалар қосқан. Сөйтіп ол үнемі жаңарып, толықтырылып, жетілдіріліп отырған.

Халық ерте кезде-ақ әрқашан зұлымдықты әділеттік жеңеді, адам табиғаттың асау сырларын біліп, қолдана алатын болады деп сенген. Жақсы өмірді аңсаған қашықтарға тез жетуді, ғажап күшті болуды, көкке ұшуды, жер асатына түсіп, асыл қазынасын алып, пайдалануды армандаған. Соның бәрі ертегілерге арқау болған. Сондықтан да ертегілерде халық қиялы, арманы, даналығы ғасырлар бойы жинақталған өмір тәжірибесі бар. Ертегілердің үш түрі бар. Олар:

1. Хайуанаттар туралы ертегілер

2. Қиял-ғажайып ертегілер

3. Шыншыл ертегілер

Хайуанаттар туралы ертегідегі негізгі кейіпкерлер аң, құс, үй жануарлары болады. Алайда олар адамға тән қасиеттер иесі болып суреттеледі де, сол арқылы сұм, қиянатшыл, дөрекі, қу мінез құлықтар әшкереленеді, еңбексүйгіштікті, батылдықты, адалдықты сүйсіне әңгімелейді.

Ал қиял-ғажайып ертегілерде ер жүрек, батыр адамдардың басынан кешкен сан алуан ерлік оқиғалар баяндалады. Олар жеті басты дәумен, жалмауызбен, небір құбыжықтармен күрес үстінде бар асыл қасиеттерімен көрінеді. Олар көкке ұшады, жер астына түседі, теңіздерден өтеді, азабы мол ғажайып оқиғаларды ақыл, айла-тәсілін асырып, жеңіп отырады. Осы жолда оларға Желаяқ, Таусоғар, Саққұлақ, Самұрық құс, Қарлығаш сияқты ізгі ниетті жандар болысады, ақылды ат, алып құстар жәрдемдеседі.



Ер Төстік ертегісі

Жоспар құру. Осы жоспар бойынша бөлімдерге бөлу:

1. Ер Төстіктің дүниеге келуі.

2. Өрмек тоқып отырған кемпір.

3. Ер Төстіктің ағаларын іздеуі.

4. Ерназардың ұлдарының елге келуі.

5. Ерназардың келін алуы.

6. Бекторының тұсау құруы.

7. Ерназардың жалмауыз кемпірдің құрсауына түсуі.

8. Ер Төстіктің достары.

9. Жер асты оқиғасы.

10. Кенжекейдің ақылы.

11. ЕрТөстіктің әкесін құтқаруы.

* Ерназардың тоғыз ұлына келін іздеген жерін тауып оқу.



* Кенжекейдің Ер Төстік туралы жаман ойлап, зарлана бастаған жерін тауып оқу.

ІІІ Түсінік тексеру:

  1. Ертегілерде нелер баяндалады?

  2. Ертегілер бізге қалай жеткен?

  3. Ертегілердің қанша түрі бар?

  4. Хайуанаттар туралы ертегілер деген не?

  5. Қиял-ғажайып ертегілер деген не?

  6. «Ер Төстік» ертегілердің қай түріне жатады?

  7. Ертегінің қандай керемет ғажайыптарын аңғардың?

ІV Сөздікпен жұмыс:

Матауқатты байлау, бекіту. Мысалы, «түйені матап тастады».

Матаулыматап байланған, бекітулі.

Жұт жылықыс қатты болған жылдары аштықтан, суықтан малдың қырылуы.

Күлдіреуішшаңырақтың ішіндегі айқастырып бекітіліп, түйісетін шыбықтары.

Тарғақдалалы, шөлейтті жерлерде болатын кішкене, сұр түсті құс.

Өрмекалаша, шекпен тоқу үшін қазыққа керіп, желісі жерге реттеліп тартылған тоқыма құралы.

Тебенұзын, жуан ине, жуалдыз.

Бақырсұйық зат құю үшін жасалған тұтқасы кішкене ыдыс.

Асөлген адамды еске түсіріп, құрметтеу салтында берілетін дәм; түрлі рәсімдер жиыны.

Қылбұрауқинау, жазалау кезінде санды, тақымды буып, азаптайтын қылдан есілген арқан.

Аяқтандырумұнда: балаға әйел әперіп, отау қылып шығару.

Күдер үзуорындауға, болмасына көзі жетті, түңілді.

Жасауэтнограф.: ұзатылған қызға берілетін мүлік, дүниелік.

Сауытоқтан, найзадан сақтану үшін денеге киетін тор көзді кіреуке.

Құтбереке, байлық.

Інгенқос өркешті ұрғашы түйе.

Перідіни сенім бойынша аспанда, су ішінде тіршілік ететін жамандық пен зұлымдық күштері.

Лашықуақытша тұруға арналған күрке, сиықсыз, кедей қолды баспана.

Саумалбиенің жаңа сауған, ашытылмаған сүті.

Кездікқысқа сапты кішірек пышақ.

Көкпекаласа боп өсетін, дәмі ащы, қатты шөп.

Мүләйімсудым білмегенсу, мүсәпірсу, момақансу.

Егеуметалл заттарды егеп, өткірлейтін құрал.

Кісекүміспен, жезбен әшекейлеп істеген пышақ қыны, шақпақ салатын қалташалары бар.

Торғын қымбат бағалы жұқа жібек мата.

Аразтату емес, өкпелі.

Кендір1. Сабағының талшығынан арқан, дәнінен май алатын өсімдік;

2. Кендірден есіп жасалған жіп, арқан.



Қулық биетұмса құлындаған жас бие.

Жиренқызғылт сары түс.

Жабықазақ жылқысының нашар, қарабайыр тұқымы.

Ептейлеикемдеу, ыңғайлау.

Шақпақот шығару үшін пайдаланылатын тас, оттық.

Суатөзеннің, бұлақтың мал суаратын жері.

Бесті атбес жасар жылқы.

V Жаңа сабақты бекіту:

Оқулықпен жұмыс:

1. Ер Төстіктің көмекшілеріне сипаттама жасаңдар.

2. Ертегіден халық тұмысына, сенім-нанымына байланысты әдет-ғұрып, салт-сана көріністерін тауып, әңгімелеңдер.

3. Ертегінің ұнаған жері туралы шығарма жазыңдар.



VІ Үй тапсырмасын беру:

    1. Ертегілер және оның түрлері.

    2. Ер Төстік ертегісі туралы түсінік.

VІІ Оқушыларды бағалау: оқушылардың ынтасына, сұраққа жауап бергеніне қарай білімдері бағаланады.

Достарыңызбен бөлісу:




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет