- Қайырлы күн. Сәлеметсіңдер ме, балалар!
Алдаркөсе балалардан үй тапсырмасын сұрайды. Сұрақтарға көшпес бұрын өткен сабақты еске түсіру мақсатында төмендегі түстерді атап шығу керек.
Үшінші саты. Ақшақардың тапсырмасы.
Төртінші саты. Тазша баланың тапсырмасы.
Бесінші саты. Ертөстіктің тапсырмасы.
1. Аудиодиктант. А.Құнанбаевтың «Қыс» өлеңі оқылады. Өлеңнен сын есімдерді теріп жазады.
2. Диалогті орыс тіліне аудару.
Алтыншы саты. Күнекейдің тапсырмасы.
Берілген киімдерден қуыршақ жасап, ол туралы әңгімелеңдер. Оқушыларға киімнің қималары беріледі. Оқушылар тез арада киім құрыстырып шығу керек.
Жетінші саты. Қаңбақшалдың тапырмасы.
«Адасқан әріптер» ойыны. Оқушылардың үстіне екі –екіден әріптер ілінеді. Тақтадан орыс тілінде сөздер беріледі. Оқушылар тез арада сөздің аудармасын тауып, қатар құрап тұа қалу керек. Берілетін сөздер: сапог, варенки, варежки, шуба, малахай.
Бағалау. Қай топтың ұпайы көп, сол топ жеңіске жетеді.
Үйге тапсырма. 3-тапсырма. 90-бет.
Сабақтың тақырыбы: Қысқы демалыс. Сапалық және қатыстық сын есім.
Сабақтың мақсаты: а) білімдік: тақырып бойынша жан-жақты мәлімет бере отырып,
сапалық және қатыстық сын есімді түсіндіру , сауатты жазуға
және сөйлеуге үйрету;
ә) дамытушылық: ауызша және жазбаша тілді дамыту,
қызығушылығын арттыра отырып, танымдық көзқарастарын
қалыптастыру;
б) тәрбиелік: өз елін, жерін, Отанын сүюге, мемлекеттік тілді
құрметтеуге, қоғамдық ортада өзін-өзі ұстауға тәрбиелеу;
Сабақтың түрі: пысықтау сабағы
Сабақтың әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, деңгейлік тапсырмалар, суретпен жұмыс
Сабақтың көрнекілігі: кітап, сөздік
Пәнаралық байланыс: орыс тілі
Күтілетін нәтиже: сапалық және қатыстық сын есімді меңгеру, қысқы демалыс туралы
өз ойын айта білу;
Сабақтың барысы:
І. Ұйымдастыру бөлімі
- Оқушылармен амандасу - Кезекшінің мәліметі
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру
2 – тапсырма («Абай Құнанбаев» мәтінін мазмұндау)
ІІІ. Жаңа сабақ
1– тапсырма. Диалогты оқып, толықтырыңдар. Сурет бойынша диалог құрыңдар.
2– тапсырма. Деңгейлік тапсырмаларды орындаңдар.
ІІІ деңгей
1. Ережені жатқа айтып беріңдер.
2. «Қыс» тақырыбына 10 сын есім жазып, олармен сөз тіркестерін құраңдар.
ІІ деңгей
1. Сын есім жұрнақтарының жасалу жолдарын түсіндіріңдер. Мысалдар келтіріңдер.
2. Сын есімдерді пайдалана отырып, балалардың қысқы демалысы туралы айтып беріңдер.
І деңгей
1. Сын есімнің басқа сөз таптарынан айырмашылығын көрсетіңдер.
Ережемен жұмыс
Сын есім мағынасына қарай екі түрге бөлінеді:
1. Сапалық сын есім: қызыл, қысқа, т.б.
2. Қатыстық сын есім: ақылсыз, бақытты, т.б.
ІV. Бекіту бөлімі
Сұрақтар қою арқылы бекіту
V. Үйге тапсырма
2 – тапсырма (Деңгейлік тапсырмаларды орындау)
VІ. Бағалау бөлімі
Сабаққа қатысы бойынша бағалау.
VІІ. Сабақты қорытындылау
Күні: Сыныбы: 5 Пәні: қазақ тілі
Сабақтың тақырыбы: «Өздік есімдігінің
Сабақтың мақсаты: Оқушыларға есімдік туралы, соның ішінде өздік есімдігінің түрленуі туралы теориялық білім беру. Өздік есімдігін есімдіктің басқа түрлерінен ажырата білуге үйрету. Оқушылардың сауатты жазуын, сөйлеу мәдениетін дамыту, грамматикалық ұғымдарды меңгеру дағдысын қалыптастыру, ой-өрісін, шығармашылық қабілеттерін дамыту.Оқушыларды елін, жерін сүюге, адамгершілікке тәрбиелеу.
Сабақтың типі: Жаңа тақырыпты меңгеру.
Сабақтың түрі:Аралас сабақ.
Сабақтың әдісі: Сұрақ-жауап, сабақты түсіндіру, жеке жұмыс, жұптық жұмыс, сын-тұрғысынан ойлау технологиясының стратегиялары.
Пәнаралық байланыс: Қазақ әдебиеті.
Көрнекіліктер: оқулық, семантикалық карточка.
Сабақтың эпиграфы: «Өзіңе сен өзіңді алып шығар
Еңбегің мен ақылың екі жақтап» (А.Құнанбаев)
Сабақ барысы:
І. Ұйымдастыру кезеңі.
· Оқушылармен сәлемдесу,түгелдеу, · Оқушылардың зейінін сабаққа аудару
ІІ. Үй жұмысын тексеру.«Қызығушылықты ояту»кезеңі
1. Зат есімнің түрленуі? Мысал. 2.Сын есімнің шырайлары Мысал. 3.Сан есімнің түрленуі? Мысал.
4.Кез келген есімдікті жікте. 5.Жіктеу есімдігі дегеніміз не? Мысал келтіріндер.
Осы сұрақтардың төңірегінде топтастыру стратегиясын қолданамын. «Есімдік» деген сөзді ортаға жазып оған сипаттама беремін
1. Есімдіктің жеті түрі бар. 2. есімдіктер түрленеді. 3.Есімдіктер есім сөздердің орнына жұмсалады.
ІІ. Жаңа тақырыпты түсіндіру.«Мағынаны тану» кезеңі
«Миға шабуыл» стратегиясын пайдалана отырып, оқушыларға сұрақ тасталады.Өздік есімдігі туралы не білесіңдер? Кесте бойынша, олар есімдік қалай түрленіп тұрғанын айтады.
Өзім
|
Өзім
|
Өзіммін
|
Өзім
|
Өзімсің
|
Өзімнің
|
Өзімсіз
|
Өзіме
|
Өзім
|
Өзімді
|
|
Өзімде
|
|
Өзімнен
|
|
Өзіммен
|
Өздік есімдігіне бір ғана «өз» сөзі жатады. Бұл есімдік тек жекеше , көпше түрде әуелі тәуелденіп, содан соң септеліп,жіктеліп барып қолданылады. Мысалы:өзім,өзің,өзіңіз,өзі,өзіміз өздерің
Өздік есімдігінің жіктелу үлгісі:
Жақ
|
Өзім
|
өзің
|
өзі
|
өзіміз
|
I
|
Өзім-мін
|
Өзің-мін
|
Өзі-мін
|
Өзіміз-біз
|
II
|
Өзім-сің
|
Өзің-сің
|
Өзі-сің
|
Өзіміз-сіңдер
|
|
Өзіміз-сіз
|
Өзіңіз-сіз
|
Өзі-сіз
|
Өзіміз-сіздер
|
III
|
Өзім
|
Өзің
|
Өзі
|
Өздер-іміз
|
Өздік есімдігінің септелу (тәуелді септеу) үлгісі:
Септік
тер
|
Жекеше
|
Көпше
|
I жақ
|
II жақ
|
III жақ
|
I жақ
|
II жақ
|
III жақ
|
А.с
|
Өзім
|
Өзің
|
Өзі
|
Өзіміз
|
Өздерің
|
Өздері
|
І.с
|
Өзім-нің
|
Өзің-нің
|
Өзі-нің
|
Өзіміз-дің
|
Өздерің-нің
|
Өздері-нің
|
Б.с
|
Өзім-е
|
Өзің-е
|
Өзі-не
|
Өзіміз-ге
|
Өздерің-е
|
Өздері-не
|
Т.с
|
Өзім-ді
|
Өзің-ді
|
Өзі-н
|
Өзіміз-ді
|
Өздерің-ді
|
Өздері-н
|
Ж.с
|
Өзім-де
|
Өзің-де
|
Өзі-нде
|
Өзіміз-де
|
Өздерің-де
|
Өздері-нде
|
Ш.с
|
Өзім-нен
|
Өзің-нен
|
Өзі-нен
|
Өзіміз-ден
|
Өздерің-нен
|
Өздері-нен
|
К.с
|
Өзім-мен
|
Өзің-мен
|
Өзі-мен
|
Өзіміз-бен
|
Өздерің-мен
|
Өздері-мен
|
Өз есімдігі қосарланып та жұмсалатынын сендер білесіңдер. Сонымен бірге өз есімдігі өзі орнына жүретін жіктеу есімдігімен және
зат есіммен де тіркесіп келіп, бір сөйлем мүшесі болатынын да білгендеріңіз жөн.
Мыс:Мен өзім келдім. Сен өзің келдің.Құралай өзі келді. Оқушылар өздері келді.
Сергіту сәті «көз демалдыру»
«Кітап-білім қазынасы» . Кітаппен жұмыс. 1-тапсырма
Өздік есімдігінің түрленуін көрсетіңдер
2-тапсырма.Өлең жолдарындағы есім сөздерге фонетикалық талдау жасаңдар.
IV.Жаңа сабақты бекіту барысында .Венн диаграммасы (ассосация)
Сұрау есімдігі мен өздік есімдігінің ұқсастықтары мен ерекшеліктерін көрсетеміз.
VI. Сабақты қорытындылау Семантикалық картаны толтырамыз.
VII.Еңбектерін бағалау
VIII. Үйге тапсырма«Өз ертегім» тақырыбында әңгіме жазыңдар.