Сабақтың тақырыбы :Қыс

Абай Құнанбаев суреті,топтастыру стратегиясы,заманауи киіз үйі.

І.Жаңа білімге дайындық.

Суретпен топқа бөліп алу. Бағалау парағын тарату.

Бүгінгі қонақтарға сәлемдесіп,өздерін псхологиялық тренинг арқылы таныстыру.

Әрбір адам ?- Туысым,досым, жұрағат.

Әрбір сабақ ? -Үйрену ,ұғу, ұлағат.

Әрбіркүнім? -Тірлік ,тірек,адамдық.

Әрбірісім ?-Шындық, бірлік,адалдық.

Үй жұмысын бектіу.Тест жұмысымен

(Алмастыру минуты болып, жауабын тақтамен тексеру)

1.Балалар біз қандай тарауды аяқтадық? Ата-бабам тарихы – менiң тарихым

2.«Мың жылдан артық уақыт өтсе де», ұмытылмаған кім?

(Әбу Насыр әл - Фараби)

3.Ағыбай батыр есіміне қатысты сөзді ата.(Ақжолтай )

4. Жақия кімнің баласы?( Исатайдың )

5.Б.Майлиннің «Күлпаш» әңгімесіндегі басты кейіпкерлерді атаңдар.

6. «Нұркен», «Батыр Бауыржан», «Комбаттың әңгімесі», «Ту тіккен Рақымжан» әңгімелеріндегі ортақ тақырып қайсысы?

7.М.Шаханов «Төрт ана» өлеңіндегі төрт ананы атаңдар?

Туған жер, туған тіл, салт-дәстүр, тарих

8. Нұркен кім болған? Ұшқыш аға,батыр.

9. Ұлы Отан соғысы қай жылдары болды? 1941-1945 жылдар аралығында

10.Осы тарау не үйрендік?

ІІІ.Жаңа білімді алу.Қызығушылығын ояту

Мына көріністе жылдың қай мезгілі бейнеленген?

Қыс дегенде көз алдымызға не елестейді?

Қыс мезгілі сендерге ұнай ма?

1- топ:«Абайдың балалық шағы»

2-топ: «Шығармашылығы»

3-топ: «Өмірінен естелік»

-Олай болса ,балалар,кәнеки мына сөзжұмбақты шешіп көрейікші?

-Қыс

-Қыста қандай өзгерістер болады?

-Қар жауады,боран соғады,ағаштар жалаңаштанып,аяз болады.

-Қыс мезгілі несімен қызық?

-Қыс айларын ата?

-Қыс мезгілі дегенде ойымызға не түседі?

Жалпы қыс туралы не білеміз?

Байпақ,қолғап

Шана,шаңғы аяз,аққала

Суық боран

Қар тайғақ мұз,қырау

«Абай Құнанбаев» (слайд көрсету )

Балаларға слайд арқылы Абай Құнанбаев туралы жасаған презентацияны көрсету арқылы өмірбаяны мен шығармашылығы жайлы түсінік беріледі.-Балалар мына суреттен көріп отырған қазақтың жазба әдебиетінің негізін салушы,кемеңгер,дана,ұлы ақынымыз Абай туралы не білеміз

аудармашы

ғалым ақын

ойшыл сазгер

ұстаз дана

кемеңгер

Абай атамыздың бұрын қандай өлеңдерін оқыдық?

«Адам болам десеңіз», «Әсемпаз болма әрнеге!»

«Жасымда ғылым бар деп ескермедім».

Абай өлеңдері жастарды өнер-білімге,еңбек етуге үндейді.

-Бүгінгі сабағымыздың тақырыбы Абайдың табиғат сұлулығы жайында туған «Қыс» өлеңі болмақ.

Абай атамыздың тәрбиелік мәні зор лирикаларының бірі – табиғат лирикасы. Табиғат ақынның шабытына түрткі болған үлкен дүние. Табиғатты жырламайтын, өз әніне қоспайтын ақын кемде кем. Бірақ Абай салып кеткен сара жол, ақын жырлаған табиғат әрине өзгеше.

Қыс өлеңін Абай атамыз 1884 жылы Семей өңірінде қыс қатты болып ел жұтаған, мал қырылған екен. Қыста жауған қар сәуір айында бір-ақ еріген. Бұл өлең сол кезеңде жазылған қыс туралы өтеміз. Абай Құнанбаевтың «Қыс» өлеңі

1.Өлеңді оқу. Мұғалімнің оқуы. Қыс слайд

Ақкиімді, денелі, ақсақалды,

Соқыр-мылқаутанымастіріжанды,

Үсті-басы — аққырау, тусісуық,

Басқанжерісықырлап, келіпқалды.

Демалысы — үскірік, аяз бен қар,

Кәріқұдаң — қыскеліп, әлексалды.

Ұшпадайбөркінкигеноқшырайтып,

Аязбененқызарыпажарланды.

Бұлыттайқасыжауыпекікөзін,

Басынсіліксе, қаржауып, мазаңдыалды.

Борандайбұрқ-сарқетіпдолданғанда,

Алтықанатақ орда үйшайқалды.

Әуескөріпжүгіргенжасбалалар,

Беті-қолыдомбығып, үсікшалды,

Шидем мен тон қабаттапкигенмалшы

Бет қарауғашыдамай сырт айналды.

а\ өлеңді іштей оқу

ә\ тізбектей оқу

1.Өлеңді мәнерлеп,түсініп оқып шығыңдар.

Сендер «Түртіп алу»стратегиясы бойынша түсінбеген сөзді түртіп алып отырасыздар.
ХІІ. Өлеңнің ішкі мәнін сұрақ - жауап арқылы ашу.

Ой толғаныс

1. Автор қысты кімге теңеп тұр? (Қысты адамға, кәрі шалға)

Соқыр мылқау, үскірік аяз бен қар, сықырлап келіп қалды

2. Адам бейнесі

Ақ киімді денелі, ақ сақалды, үсті ақ қырау, бұлттай қасын жапқан

3. Ауыл тіршілігі

Балалардың беті - қолы домбығып, үсік шалды

4. Малшылар күйі

Шидем тон киген малшылар суықтан теріс айналды

Долданғанда-ашуланғанда

Үсік шалу- үсу, тону

Домбығып- үсіп

Шидем- күпі

Адам кейпіндегі қыстың суретін бейнелеп тұрған сөздерді тауып жазу,оқу.

Ақ киімді,денелі,ақ сақалды;

Үсті басы ақ қырау,түсі суық;

Бұлттай қасы жауып екі көзін.

Сергіту сәті 3-тілде сөйлейміз

Проблемалық сұрақ Теңестіру
Қыс мезгілі түсі қандай? Ақ
Тағы нелер ақ болады? Ақ киім .Ақ пейілді.Ақ жарқын.

Топпен жұмыс
«Жазушылар тобы» қыс мезгілі жайында әңгіме жазу.

«Ақындар тобы» қыс туралы өлең шығару.

«Суретшілер тобы» қыс тақырыбында суреттер салу.

Ақын қысты қалай суреттеген? Өлеңнен тауып оқы.

2. «Кәрі құда» деп ақын нені айтып отыр?

Өлеңнен «кәрі құда» қыстың әрекетін тауып оқы.

3.Қыс келісімен күйзелген ауыл тіршілігін бейнелейтін жолдарды тауып оқы.

4. Ақын малшыларға қандай ақыл айтады?

Балалар енді ақын суреттеуіндегі «кәрі құда» қысқа мінездеме беріңдер.

(Ол тойымсыз, қыңыр,қисық, қаһарлы, кеселді құда кейпінде суреттеледі).

«Кәрі құда» қысты осылайша мінездеу арқылы ақын нені көрсетпек болған? (Қыс мезгілінің жайсыздығы әңгіме болады).

Семантикалық карта Жеке жұмыс (бірі-бірі тексеру)

Қорытындылау Назарбаев сөзі. « Әңгімелеу кестесі» Қыс.

Поэзия минуты М.Алихан «Жаз» А.Құнанбаевтың өлеңінен үзінді оқу.

Үйге тапсырма: Абай Құнанбайұлының «Қыс» өлеңін жаттауға.

Әдеби теориялық ұғымдарды жаттау.