Қолдану Кезкелгенденебірмезгілдеқаншаэнергияғаиеболады?
механикалыққұбылыстарда осы энергияларөзарааусуымүмкінбе?
Түйықталағаннемесеоқшауланғандепқандайортаныайтамыз?
Жұмысдегеніміз не?
Оқшауланғанортада толықмеханикалық энергия өзгереме?
Механикалықэнергияның ішкіэнергияғааусуынбізжайтәжірибиеменкөрсеттікқорғасын шар қорғасын тақтағасоғылғанкезде мех. Энергия ішкіэнергияғааусады. Өмірденмысалкелтір.
Мынасуреткеназараударайық. Бұлкездеішкі энергия механикалықэнергияғааусады. Қайнағансудыңішкіэнергиясықалақшалары бар доңғалақтыңмеханикалықэнергиясынаайналып кете алады. Осығанұқсастәжірибенісіздеруйдедежасайаласыздар. Бірақ өтеабай болу керек. Егержылуалмасупроцесіндежұмысатқарылмасаондажылумөлшеріішкіэнергияныңөзгеруінетең. Сондықтанатқарылғанжұмыс пен берілгенжылумөлшерііішкіэнергиясыныңөзгерісініңөлшеміболыптабылады. Түйықталағанжүйедеберілгенжылумөлшеріөзгерусізқалады.негеЫстық суды мұздайсуғааралыстырғанда . Ыстықсудыңбергенежылумөлшерімұздайсудыңалғанжылумөлшерінетең. Егеруйде су өлшейтін термометр болса оны бақылапкөругеболады.
Егер цилиндірдегі газдықыздырсақ, ондақыздырғыштангазғаберілетінжылумөлшері, оныңішкіэнергиясыныңартуынаәкеледі, солмезетте поршеньдібиіктікке Вжағдайынан С жағдайынакөтеруүшінжұмысатқарылады. Неліктенқалайойлайсыңдар. МКТ негізінентүсіндіріпкөріңдер. Бұлгаздыңішкіэнергиясыныңартуыжәнеұлғаюыкезіндепоршендікөтеріпжұмысістеуі, оғанбіршамажылуберілгендіктенболатындығынбілдіреді.
Энергия жоғалмайдыжәнежоқтанпайдаболмайды. Ол тек бірденеденекіншіденегеберіледінемесебірдеймөлшердебіртүрденекіншітүргеайналады.
Механикалық энергия W мен ішкіэнергиясының U қосындысынденелержүйесініңтолықэнергиясы E депатайды
E= W+U = Ek+Ep+UТолықэнергияныңсақталузаңы тек түйқталағанорталардаорындалады.
Қорытынды: Түйқталғанжәнежылулықоқшауланғанденелержүйесініңтолықэнергиясы осы жүйедеболатынкезкелгенөзгерістеркезіндесақталады.
Бұлэнергияныңсақталужәнеайналузаңы
4. Сабақтыбекітуқызықтысұрақтармен.
· Қарқайжерде тез еридібиікжердемеәлдеаласа?
· Неге талдыңайналасындақар тез ериді?
· Егерқардыңбетіне ақжәнеқаратүстітауартөсесеңдер Қайтауардыңастындақар тез ериді. Неліктен?
· Диханшыларкөктемдежерді тез қыздыруүшінполителиенқолданады. Неліктен?
· Алақаныңамұздыңкесегіналыпбақылапкөр. Мұздың тез еруі неге байланысты?
· Неге қарерибастағандатүйіршіктеленеді?
· Қартемірдіңба әлдетақтайдыңастында тез ериді? Неліктен?
· Егеркөлеңкеболыптұрғанжергекүнніңсәулесінайнаментүсірсек, солжердегі ауаныңтемпературасы арта бастайды. Неліктен?
