Сабақ
ортасы
30 минут
|
Жаңа сабақтың тақырыбы және бағалау критерийлерімен таныстырылады.
Бүгінгі сабақта меңгеретіндерің:
Ағайынды үш жігіт туралы білетін боламыз, зат есімнің жасалу жолдарынмен таныс боласыңдар.
Оқылым/айтылым тапсырмалары.
1-тапсырма
1.Ертегі мәтінін оқыңыздар.
(148-б.1-тапсырма). Тірек сөздер арқылы негізгі ойды анықтаңыздар.
2. Дұрыс жауапты белгілеңіздер.
Әкесі үш ұлына бағалы заттар/ қарарайым нәрселерді береді.
Әтешті көрмеген арал халқы уақытты ажыратуды/ ауа райы туралы ештеңе білмейді екен.
Бидайды шалғымен орғанда, халық қорқып кетеді/ таңғалады.
Аралда тышқандар түнде/ күндіз өріп жүреді екен.
3.Қарамен берілген сөздерді екінші бағандағы сәйкес сөзбен алмастырыңыздар.
1
|
Әкесі кенже ұлына мысық береді.
|
жақсы көретін/ең кіші
|
2
|
Арал тұрғындары қолма-қол сұрағанын береді.
|
алақанына/бірден
|
3
|
Ағасының олжасына інілері таңғалады.
|
әкелген алтынына/есегіне
|
4
|
Арал тұрғындары құралды сатуын өтінеді.
|
әтешті/шалғынды
|
5
|
Мұндағылар өмірі әтеш көрмеген екен.
|
ешқашан/күндіз
|
6
|
Өздеріне тиесілі заттарын кәдеге жаратады.
|
тән/киелі
|
Бағалау критерийі: Берілген сөздерге мағыналас сөздерді табады.
Дескриптор:
-тіркесті сөздердің мағынасын ажыратады;
-тұрақты тіркестің мағынасын табады;
-синонимдес сөздер екендігін ажыратады.
Тілдік бағдар.
Зат есімдердің жасалу жолдары
Ешбір қосымшасыз негізгі түбір күйінде жұмсалған зат есімдер негізгі зат есім деп аталады. Мысалы: кітап, дәптер, адам.
Басқа сөздерден жұрнақ арқылы жасалған зат есімді туынды зат есім дейміз.
Зат есім тудыратын жұрнақтар:
1) есімдерден зат есім тудыратын жұрнақтар:
- шы, - ші: етік+ші, балық+шы, аң+шы т. б.
- лық, - лік, - дық, - дік, - тық, - тік: жақсы+лық, дос+тық, шын+дық т. б.
- ша, - ше: бөлім+ше, кітап+ша, маңдай+ша т. б.
- шық, - шік: ойын+шық, үй+шік т. б.
- хана, - стан, - кеш: дәрі+хана, кітап+хана, Қазақ+стан, арба+кеш т. б.
2) етістіктен зат есім тудыратын жұрнақтар:
- ма, - ме, - ба, - бе, - па, - пе: бөл+ме, тоқы+ма, кес+пе т. б.
- ым, - ім, - м: бөл+ім, біл+ім, тоқта+м т. б.
- қы, - кі, - ғы, - гі: шап+қы, бұр+ғы, сүз+гі, ашыт+қы т. б.
- ыс, - іс, - с: жең+іс, айт+ыс, тала+с т. б.
- ық, - ік, - қ, - к: қаз+ық, көр+ік, сұра+қ, тіле+к т. б.
- ыш, - іш, - ш: қуан+ыш, өкін+іш, қызған+ыш т. б.
- уыш, - уіш: тырна+уыш, еле+уіш, түйре+уіш т. б.
Жазылым тапсырмалары
1.3-тапсырма, 150-бет
Берілген сөздердің қандай жолмен жасалғанын табады.
2.Берілген сөздердің жұрнақтарын ажыратады.
Балалық, тоқыма, қуаныш, жеңілдік, достық, бірлік, тарсыл
|
Дәптерлеріне күн ретін, жаңа сабақ тақырыбын жазады.
Ережемен танысады.
|
“Шапалақ”әдісі
ҚБ
Жарайсың
Кері байланыс беру
ҚБ
Жарайсың
Кері байланыс беру
|
Оқулық
5-сынып
Қазақ тілі
Б.
Қапалбек
М.
Жолшаева
Т. Мадиева
|
