Сабақтың тақырыбы: Кіріспе. Әдебиет өнердің бір саласы Сабақтың мақсаты: Білімділік

Екі жақты түсініктеме күнделік жазу.

1.М.Өтемісұлы « Қызғыш құс» өлеңін жаттау.

1.Сабақ тақырыбын тақтаға жазу

2.Сабақ мақсатын түсіндіру
V. Жаңа тақырыпты түсіндіру:

1. Ы.Алтынсариннің өмірі мен шығармашылығы туралы мәлімет.

• 
  Ыбырай – қазақ балалар әдебиетінің атасы.
  
• 
  1841 жылы Қостанай облысында дүниеге келген.
  
• 
  4 жасында әкесі қайтыс болады.
  
• 
  Атасы Балғожа бидің тәрбиесінде өседі.
  
• 
  1850 жылы Ыбырай орыс – қазақ мектебіне оқуға түседі. Оны жеті жылда жақсы бағалармен бітіреді.
  
• 
  1864 жылы Ыбырай қазақ балаларына арнап мектеп ашады.
  
• 
  Ыбырайдың «Өзен», «Дүние қалай етсең табылады?» т.б. өлеңдері бар.
  

Өзеннің табиғаттағы, адам өміріндегі атқарар жүгін ақын қалай көрсеткен?

Өлеңде қандай көркемдегіш сөз және сөз тіркестерін қолданған?

Өлеңнің буын өлшемін және ұйқас түрін анықтаңдар

Өздік жұмыс:

• 
  Өздерің көрген, шомылған өзенді өз сөздеріңмен әңгімелеу және олардың адамның қандай игілігіне жарап жатқанын жазу.
  
• 
  Өлең жолдарынан бейнелі сөздер мен теңеулерді тауып жазу.
  

Өксіген – шөлдеген мағынасында.

Қынарда – жағасында, маңында.

Жай – орын, қоныс.

Жанабында – жанында, маңында.


VІІІ.Сабақты қорыту:

1.Бағалау

2.Үй тапсырмасын беру

1.Ы.Алтынсариннің өмірі туралы мәлімет жинау, жазу.

2. «Өзен» өлеңін жаттау.

Сабақ жоспары

1. Пән аты: Әдебиет

2. Сыныбы: 5

3. Күні, айы, жылы: 21 желтоқсан

4. Тоқсан: ІІ

5. Мұғалім: Р.Қалматаева

Сабақтың тақырыбы: Ы.Алтынсарин «Дүние қалай етсең табылады?» атты әңгімесі

Сабақтың мақсаты:

1. Білімділік: Оқушыларды Ыбырай Алтынсариннің «Дүние қалай етсең табылады? » өлеңі туралы түсінікберу, әңгіменің идеялық мазмұнына талдау, оқушыларға ойландыратын сауал бере отырып, пікірін тыңдау, қорытынды жасау.

2. Тәрбиелік: оқушыларды еңбексүйгіштікке, мамандық таңдай білуге, ізгілікке баулу, елжандылыққа тәрбиелеу.

3. Дамытушылық: оқушылардың білімдік танымын , шығармашылық қабілетін, тілдік қорын, ізденістерін арттыру.

Сабақтың типі: жаңа сабақ.

Сабақтың түрі: дәстүрлі сабақ.

Сабақтың әдіс-тәсілі: мәнерлеп оқу, әңгімелеу,талдау.

Сабақтың көрнекілігі: Ы.Алтынсариннің шығармалар

топтамасы, портреті, еңбек туралы нақыл сөздер.

Пәнаралық байланыс: тіл, экология, еңбек..

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі: 1.Оқушылармен сәлемдесу.

2. Оқушылардың сабаққа қатысын тексеру.

3. Оқушылардың зейіндерін сабаққа аудару.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру:

1.Ы.Алтынсариннің өмірі туралы мәлімет жинау, жазу.

2. «Өзен» өлеңін жаттау.
ІІІ. Білім тексеру:

«Топтастыру» стратегиясы.

1.Сабақ тақырыбын тақтаға жазу

2.Сабақ мақсатын түсіндіру

V. Жаңа тақырыпты түсіндіру:

* «Дүние қалай етсең табылады?» әңгімесін мәнерлеп оқу.

• 
  Магнитофоннан әңгіменің қысқаша мазмұнын тыңдату.
  
• 
  Сөздікпен жұмыс
  

• 
  Мәтіннен көнерген сөздерді табу: купец, реуішті.
  
• 
  
  

1.Әңгіменің мазмұнына зер салып оқыңдар.

2.Еңбек етуден ерінген адам қандай болатынын аңғарту.

3.Қайыршы Антонға бейтаныс кісінің ақылы қалай әсер етті?

1. 
   Венн диаграммасы:
   

2. 
   Кітаппен жұмыс: рөлдерге бөліп оқу.
   

1. 
   Автор сөзі:
   
2. 
   Француз жұртының білімді адамының сөзі:
   
3. 
   Бейтаныс адамның сөзі:
   
4. 
   Антонның сөзі:
   

3. 
   Қорытынды: «Екі бетті күнделік» стратегиясы.
   

Әңгімеден алған әсерім	Пікірім

1.«Байлықтың көзі еңбекте» тақырыбында шағын шығарма жазу.

1.Сабақ тақырыбын тақтаға жазу

Ұлы жазушы М.Әуезов Абай шығармашылығын алғаш зерттеп жүрген кезінде-ақ, былай деген екен: «Абайдың істеп кеткен қызметі-әдебиетімізге асыл іргетас. Бұл асыл іргенің үстіне салынатын ілгері қазақ әдебиетінің дүкені көрікті, көрнекті, нақысты өрнекті болуына лайықты. Қуанамыз! Нанамыз! Марқұм атамыз қазақ халқына халықтығын жоғалтпайтын өшпес белгі орнатты».

Абай (Ибраһим) Құнанбаев 1845 жылы Шығыс Қазақстан облысындағы (бұрынғы Семей облысындағы) Шыңғыс тауында дүниеге келген.

Абайдың әкесі тілге шешен, ақылға бай, әділ ел басқарып, жұртына жақсылық жасаған адам болыпты. Сол кездің өзінде жол бейнетін тартып, қажылық жолына тартып, Меккеге барған. Онда қажылыққа барған қазақтар үшін қонақ үй салдырған. Меккеден келген соң, ел басқаруды қойып, Қарқаралыда мешіт салдырып, мұсылманшылық жолын ұстаған. Абайдың «Арғы атасы қажы ед» атты өлеңіндегі әкесі Құнанбай туралы айтылған сөзін оқып көрелік.

Құнанбай қажы туралы Абайдан артық ешкім айта алмас. Біздің білетініміз: Абайдың ақылды әкеден алған тәлімі, тәрбиесінің көп болғандығы.

Абай өлеңді бала кезінен-ақ сүйді. Әжесі Зере мен анасы Ұлжаннан көптеген әңгімелерді, естеліктерді,ертегі, жырларды тыңдап өсті.

Оқу дегенде, Абай не бары үш жыл мұсылманша, үш ай орысша оқыды.

Абайдың табиғат лирикасы – ақындық шеберлікпен жазылған сұлу, сырлы жырлар. Жыл мезгілдерін сипаттайтын өлеңдерінде оқушының көз алдына түрлі – түрлі табиғат көріністері келеді: жайқалған бәйшешек, «көгорай шалғын» мен күркіреген өзені бар, тамылжып тұрған шыбынсыз жазда сонда, ақтүтек бораны мен үскірік аязы бар, қылышын сүйреген қытымыр қыс та сонда, аспанын бұлт торлап, гүлі солған, сарғыш даласын шаң басқан, сұрғылт күз де сонда. Табиғат туралы әр өлеңінде ақын әуелі табиғат көріністерін суреттейді, ізінше сол көрініске бөленген қазақ ауылының тіршілік кәсібіне, шаруа жайына көшеді. «Жаз» өлеңінде күркіреп жатқан өзеннің көгорай шалғын жағасына көшіп барып, қонып жатқан ауыл, ақ білегін сыбанып, үй тіккен қыз-келіншектер суреттелсе, «Қыс» өлеңінде шидем мен тон қабаттап киіп, оранып алса да, долы боранға «бет қарауға шыдамай, сырт айналып» мұз жастанған жылқышылар, бет – ауызын үсік шалған жас балалар, суық өтіп, титығы құрыған жылқылар, айналада жортып жүрген аш қасқырлар көз алдымызға келеді.

Суретпен жұмыс: сендер қыс бейнесін көз алдыларыңа қалай елестетесіңдер? Абай атамыз қысты қалай суреттеген екен?

Ұшпа – шашыранды бұлт. Шидем – қойдың жабағысынансыртын қаптап тіккен тон.