Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым Министрлігі «Өрлеу» БАҰО» АҚ филиалы «Алматы облысы бойынша педагог қызметкерлердің біліктілігін арттыру институты»
Орындағандар:Алматы қаласы №15 мектеп интернатының химия пәні мұғалімі
Курмашева Б.С.
Қаратал ауданы МДШОБ Кәлпе
орта мектебінің химия және биология
пәндерінің мұғалімі Иманбаева Ж.Б.
Алматы, 2015ж
Сабақтың тақырыбы: Көміртек. Табиғаттағы айналымы 9 сынып химия
Сабақтың мақсаты:
Оқушыларға көміртектің қасиеттері мен табиғаттағы айналымы жөнінде білім беру, PISA зерттеу әдісі негізінде оқытудың белсенді стратегияларын қолдану арқылы оқушылардың сабаққа деген қызығушылығын арттыру және сабақтан алған мәліметтерді өмірде қолдана білуді меңгерту
Кокс (C) тотықсыздандырғыш ретінде металл өндіруде.
Активтелген көмірдің адсорбциялық қасиеті медицинада және газтұтқыштар (противогаз) әзірлеуде қолданылады.
Ойлан, жұптас,бөліс
Қолдану
Көміртектің адсорбциялық қасиеті
Лакмус ерітіндісіне
белсендірілген көмірдің әсері
Тәжірибе:
Химиялық қасиеттері
Көміртек көптеген жай заттармен оңай әрекеттеседі.
1) Жану реакциясы
a) 2С + О2 = 2СО
ә) С + О2 = CO2
2) Хлормен әрекеттескенде көміртек тек жарық сәулесінің әсерінен төрт хлорлы көміртек түзіледі:
С + 2Cl2= CCl4 (бағалы еріткіш) өрт сөндіруде қолданылады.
3) Металдармен әрекеттесіл карбидтер түзеді:
2С + Са = СаС2 (бұдан ацетилен алынады)
4) Күкіртпен күкіртті көміртек түзеді:
С + 2S = CS2 (еріткіш)
5) Сутекпен әрекеттескенде метан түзіледі:
С + 2Н2→СН4 (отын - ол табиғи газдың негізгі құрам белігі)
Көміртектің күрделі заттармен әрекеттесуі: 1) Сумен әрекеттескенде газдар коспасы (су газы) бөлінеді:
С + Н2О = CO + Н2 (су газы - бағалы отын)
Алынған газдардың екеуі жанғыш болғандықтан жылу көбірек белінеді. Сондықтан көмірді жаққанда сулау қажет.
2) Концентрлі күкірт және азот қышқылдарымен әрекеттескенде тотығады:
С + 4HNО3(конц)=СО2+4NO2+2Н2O
3) С+ 2H2SО4(конц) = СО2+2SO2+2Н2O
Талдау
1
2
3
Химиялық тілде уытты заттардың сіңірілуі деген мағынаны білдіретін, адам уланған жағдайда осындай дәрілік препараттарды қолданады . Олардың құрамында көміртек элементі бар. Бұл қандай процесс?
Көміртектің күнделікті өмірдегі биологиялық маңызы және
табиғаттағы айналымы
Жинақтау:
Периодтық жүйедегі орны
Көміртек II период, IV топтың негізгі топшасыныңэлементі, реттік нөмірі 6. Оның ядросында 6 протон мен 6 нейтроны бар, электрондары да алтау. Олар екі қабатқа былай бөлініп орналасады: 1s22s22р2 (көміртектің электрондық формуласы) Органикалық химия көміртектің қосылыстарын зерттейтін болғандықтан, бұл элементті толығырақ қарастырайық. Көміртек химиялық элементтердің периодтық жүйесінің 6-элементі. Aтом ядросында 6 протоны, 6 нейтроны және энергетикалық деңгейлерінде 6 электроны бар. Олар екі энергетикалық деңгейге бөлініп орналасқан: 2е, Көміртек химиялық элементтердің периодтық жүйесінің екінші периодында орналасқан. Егер периодтағы көрші тұрған элементтерді
салыстырсақ, олардың бәрінің бірінші деңгейлері бірдей, екі электроны бар (1s2), ал сыртқы деңгейлеріндегіэ лектрон сандары ядро зарядының артуына байланысты әр түрлі.
“5”
“3”
“4”
№1. 1 моль NaHCO3 қыздырғанда(қ.ж) СО2 қандай
көлемі түзіледі?
№2. 15% қоспасы бар 200г СаСО3 ыдырағанда
Қ.ж. Неше литр СО2 бөлінді?
№1. Өзгерісті жүзеге асырыңыз
С → СО → СО2 → Na2CO3 →NaCl
№2. Адам тыныс алғанда сағатына 54 г СО2
шығарады. Көмірқышқыл газының көлемі
қанша болады?
№1.Метандағы (СН4) көміртектің
массалық үлесі қандай?
№2. СН4 , СО2, СО, С тотығу
дәрежелерін анықта.
Деңгейлік тапсырмалар
Сабақтың нәтижесі:
PISA зерттеулері бойынша тақырыптағы логикалық тапсырмаларды шешуде оқытудың белсенді стратегияларын қолдану тиімді екеніне көз жеткіздік.
Оқушылар тақырыпты зерттеп, өз ойын баяндап, туындаған проблемаларды өз бетінше шешудің тиімді жолдарын қолдана алады.
