Сабақтың тақырыбы: Мақал-мәтелдер Сабақтың мақсаты

4 облыстық шипажайлы мектеп-интернаты

Сабақтың тақырыбы: Мақал-мәтелдер

(Баяу әуен ойналып тұрады, күн нұры туралы мәтін оқылады да, күн парақшасы оқушыларға табыс етіледі)

• 
  Менің сендерге тілерім – жарқыраған күн сендердің жандарыңды жылытсын және сендер күн шуағындай адамдарға мейірімді, қайырымды болыңдар. Сендердің шашқан шуақтарың қонақтардың жанын жылытсын!
  

1. 
   122-жаттығу
   
2. 
   Сұрақ-жауап
   

• 
  Бәрекелді, балалар! Үй тапсырмасын толығымен орындап келдіңдер.
  

• 
  Ал, енді балалар, бұл сағатта берілген қандай сөйлем екенін табайық. Ол үшін «о» әрпінен бастап екі әріптен қалдыра отырып, айналдыра оқимыз. Сонда ғана жауабын ала аламыз.
  
• 
  Жауабы: «Оқу – білім бұлағы, білім – өмір шырағы»
  
• 
  Балалар, осы мақалды сабағымыздың ұраны етіп алсақ, жаңа сабағымыз не туралы екенін аңғаруға болады. Демек, бүгінгі жаңа сабағымыздың тақырыбы:
  

1. 
   Ой қозғау.
   

• 
  Балалар, мақал –мәтел ұғымы сендерге ана тілі мен әдебиет сабағынан жақсы таныс. Олай болса, ой қоржындарыңызды ашып, өздеріңе таныс «Еркін жазу» стратегиясы бойынша мақал-мәтелдер туралыф ойларыңа не келеді, топтастырып көріңдер.
  

• 
  Халық даналығы
  
• 
  Асыл сөз
  
• 
  Ата-баба өсиеті
  
• 
  Тақырыбы әртүрлі болады
  
• 
  Ауыз әдебиетінің бір түрі
  
• 
  Көп нәрсені ұғындырады
  
• 
  Жарайсыңдар, балалар, ана тілі мен әдебиет сабағынан бұл тақырыпты жақсы меңгергендерің көрініп тұр. Дұрыс айтасыңдар, мақал-мәтелдер халық даналығңының айнасы, тіл байлығының алтын қазынасы. Өмір шындығының көрініс, халықтың кейінгі ұрпаққа қалдырған өсиеті. Мақал-мәтелді әр адам өзінің айтайын деген ойымен орайластырып пайдаланса, сөзі көңілге қонымды, көркем әрі бейнелі болады. «Мақал-сөз атасы» деп халқымыз тегін айтпаған.
  

• 
  Халық даналығының айнасы
  
• 
  Халықтың ұрпағына өсиеті
  
• 
  Асыл сөз қазынасы
  
• 
  Өмір сүру ережесі
  

• 
  Иә, балалар, жұмыс жасап, еңбек еткен адам ғана өз арманына қол жеткізеді. Біздерде бүгін бір үлкен белесті бағындыруымыз керек, ол үшін көп жұмыстанамыз. Олай болса, іске кірісейік!
  

2. 
   Жаңа білімді меңгерту.
   

• 
  Сонымен, балалар, кестемен жұмыс жасай отырып, мақал-мәтелдердің негізгі белгілерін анықтадыңдар деп ойлаймын. Қане, айтып көріңдер!
  

• 
  Қалыптасқан дайын сөйлемдер қалпында жұмсалады.
  
• 
  Белгілі бір тұжырым, түйінді береді.
  
• 
  Өсиет-өнеге айтылып, адамгершілікке үндейді.
  
• 
  Аз сөзбен көп мағына береді.
  

1. 
   Құрылысы жағынан талдап көріңдер.
   
2. 
   Айтылар ой қалай беріледі?
   
3. 
   Мазмұны жағынан қалай берілген?
   

127-жаттығу

(Мақалдарды бір бөлек, мәтелдерді бір бөлек көшіріп жазу)

ҮІ. «Кімнің ойы ұшқыр?» ойыны

Оқушылар түрлі түсті парақты таңдап алады. Сол парақта суреттер беріледі. Сол суреттерге байланысты жұмбақ құрастырады. Бір-біріне жасырып, шешуін табады. Жауабын үш тілде айтуы тиіс. сонымен қатар, сол жауапқа мақал-мәтел ойластыруы қажет.

Оқушылар жұптасады.

1. 
   3 мақал-мәтел жазыңыз, оның біреуі жалған болып табылады.
   
2. 
   Жазған жұмыстарыңызды көршілеріңе бересіздер.
   
3. 
   Бір-бірінің тапсырмаларын оқып, үш жауаптың қайсысы дұрыс еместігін талқылайды.
   

1. 
   Өз елің – алтын (қандай?) бесік
   
2. 
   Ел қариясы – (кімнің?) елдің қазынасы
   
3. 
   Ер қанаты – (не?) ат
   
4. 
   Қанша тал кессең, қанша тал егуің керек? (бір, он)
   
5. 
   Адамның несі қорқақ, несі батыр? (көз, қол)
   
6. 
   Ашу не? Ақыл не? (дұшпан, дос)
   
7. 
   Нені ексең, тегін ішесің? (егін)
   
8. 
   Кім сыртыңнан мақтайды, кім көзіңе мақтайды? (дос, дұшпан)
   
9. 
   Өнерлі мен өлеңшінің несі алтын? (қолы, сөзі)
   
10. 
    Асықпаған не істейді? (арбамен қоянға жетеді)
    

• 
  Балалар, бүгінгі сабақ барысында алған білімдерімізді қорытындылау үшін үшін алдарыңа семантикалық карта беремін сол картамен жұмыс жүргіземіз.
  

- Міне, балалар, мақал-мәтелдердің тағылым берер тәрбиелік әні ұшан-теңіз екеніне, сендердң өнер-білімде өрде болып, турасы келгенде тілмен тұйіндер тапқыр болуларыңа мақал-мәтелдердің мәні зор екеніне көздерің жеткен болар. Олай болса, аз сөйлеп, көп тыңдаған, оқып білімін байытқан бала ғана өмірден өз сыбағасын алатынын баса айтқым келеді. Шынайы білімді адам ғана орнымен сөйлейді, ізеттілігі артады. Сондықтан бәрінен білім артық. Ел болашағы білімде. Қазақстанның болашағы өздеріңсіңдер. Сондықтан да сіздерге білім қоржынынан бір сый жасағым келіп тұр. Ол үшін сендер, өз тілектеріңді мына жүрекшеге жазып, білім қоржынына салсаңдар, білім қоржыны өз сыйын сіздерге тарту етеді. (Мақал-мәтелдер жинағын жазатын кітапша сыйлау)

131-жаттығу