Грекше "noos" ақыл-ой, сана, "sphaira" — шар деген ұғымды білдіріп, "саналы қабық" деп аталады. Ноосфера — адамның санасы, ақыл-ойы шешуші рөл атқаратын биосфераның жаңа эволюциялық деңгейі.
Ноосфера - биосфераның жаңа жағдайға көшкен деңгейі; адамның саналы түрде жүргізген іс-әрекетінен туындайтын жер сферасындағы барлық өзгерістер мен олардың дамуын анықтайтын басты фактор;ғаламдағы адамзаттың мекендейтін аясы.
Экологиялық проблема дегеніміз не?
Ноосфера ұғымын ғылымға 1927 жылы француз ғалымдары Эдуард Лepya мен Пьер Тейяр де Шарден енгізді. Олардың ұғымы бойынша ноосфера биосферадан да жоғары деңгейдегі, бүкіл ғаламшарды қамтитын "ойлау қабығы".
1930—1940 жылдары Владимир Иванович Вернадский ноосфера туралы ілімді дамытып, терендете түсіндірді, адам еңбегіне бағытталған адамның саналық ролі мен барлық өсуші геологиялық күштері зор болатын биосфераның даму кезеңін- ноосфера деп атады. Ол ноосфераны биосфера эволюциясының жаңа сапалы деңгейі, биосфера мен адам қоғамының байланысында пайда болған деп қорытынды жасады.
Экологиялық проблема - «тірі жүйе - қоршаған орта» жүйесіндегі тепе-теңдіктің бұзылуынан туатын қарама қайшылық.
Байқоңыр ғарыш кешені
Апаттар
1996 ж. 14 мамыр – «Союз» зымырантасығышы құлады.
1997 ж. 20 мамыр – «Зенит» зымырантасығышы құлады.
1999 ж. 5 шілде – «Протон» зымырантасығышы құлады.
1999 ж. – «Протон» зымырантасығышы құлады
Топтық жұмыс
1-топ. «Адамның іс-әрекетінің
қоршаған ортаға тигізетін әсері»
2-топ. «Ғаламдық экологиялық мәселелер»
3-топ. «Экологиялық мәселелерді шешу жолдары»
Антропогендік фокторлардың негізгі бағыттары:
1.Адамның биологиялық түр ретінде табиғатқа әсері.
2.Адам өзінің барлық іс-әрекетін ойланып жүзеге асырады.
3.ҒТП-ның даму барысында адам баласы табиғатқа бөгде заттарды шығарады,
табиғаттың ұсқынын өзгертіп бұзады.
4.Адамның іс-әрекеттері: өнеркәсіпті игеру, құрылыстарды салу, кен орындарын ашу, пайдалы қазбаларды өндіру, табиғи экожүйелердің есебінен
жүргізіліп пайдалы жердің ауқымды бөлігін иеленуде.
5. Адам баласының атом қаруларымен ғарышты игеруіне байланысты табиғатқа ерекше зардап тигізеді.
Ғаламдық экологиялық мәселелерге жатады:
1.Өсімдіктермен жануарлардың мыңдаған
түрлерінің жойылуы, жойылу үрдісінің жалғасыу.
2. Жер бетіндегі ормандардың құртылып, кесілуі.
3. Жер қойнауындағы пайдалы қазбалардың бар қорының таусылуы
4.Атмосфера көп жерлерде шекті мүмкін мөлшерге дейін ластанып, таза ауа тапшылық болып барады.
5.Дүниежүзілік мұхиттардың кейделеніп қана қоймай, тірі ағзалардың жоюлу саларынан табиғи процестердің
реттеушісі болудан қалып отыр.
6.Ғарыштық сәулелерден қорғап тұрған озон қабатының бұзылып тесілуі.
7.Әр түрлі отын түрлерін пайдалану кезінде жыл сайын атмосфераға орта есеппен 20млрд. көмірқышқыл газы бөлінеді.Одан ауа құрамында көмірқышқыл газы жинақталып, климаттың жаппай жылынуына әкеліп парниктік эффект туғызады.
8.Атмосфера қабатына бөлінетін улы заттар жауын-шашынмен қосылып, қышқыл жаңбыр туғызады.
1.Қалдықсыз технологияларды енгізу
2.Тазалағыш құрылғыларды салу
3.Азон қабатын бұзатын
фриондарды жою
4.Экологиялық сананы, экологиялық сауаттылықты арттыру
5.Табиғатты қорғау
Жұптық жұмыс Есептер шығару
1 Ұзақ уақыт бойы қараңғыда жатыққан көз қуаты 2,1·10-17 Вт болған жағдайда толқын ұзындығы 0,5, мкм жарықты қабылдайды. 1 с ішінде көз торын қанша фотон түседі? (53)
2 Сутегі атомында электрон үшінші орбитадан бірінші орбитаға ауысты. Осы кезде бөлініп шығатын энергияны есептеңдер.Қандай радиоактивті ыдырау нәтижесінде плутоний () уранға () айналады?
3 Сәулелену энергиясының максимумы толқын ұзындығы 300 нм рентгендік сәулеленуге сәйкес келуі үшін жарық көзінің температурасы қандай болу керек?
Жеке жұмыс Есептер шығару
Массалары m1= m2=1 кг екі, олардың арасындағы өзара гравитациялық әсер күші Ғ1 тең. Бір-біріне осындай қашықтықта орналасқан массалары 3 және 2 кг екі шардың тартылыс күші неге тең?
Денелердің арақашықтығы 3 есе арттса, онда олардың тартылуы күші қанша өзгереді?
|