Жоғары деңгей – жауаптарды логикалық түрде дұрыс таңдай алады. Орта деңгей – бір-бірімен өз білімдерімен бөлісе алады; сұрақтарға нақты жауап таба алады; Төменгі деңгей – тест тапсырмаларымен жауапкершілікпен жұмыс істейалады
мадақтау тест тапсырмаларын ұпайлармен бағалау жиынтық бағалау
Интербелсенді тақта оқулық тест парақшалары
27
Тақырыбы: Тың көтеру Мақсаты: КСРО кезіндегі ұлы бастамалардың бірі – тың көтеру саясаты, оның Қазақстанға тигізген әсері туралы білімді меңгерту; оқу материалдарының мазмұнын өз сөзімен әңгімелеу, топпен жұмыс істеу дағдыларын дамыту; Отан тарихына деген құрмет тәрбиелеу.
- Сұрақтарға жауап бергізу; - сыни тұрғыдан ойландыратын сұрақтар қойып, зерттеушілік әңгімеге тарту; - оқи отырып талдау жасату; - мәтінді жұптаса отырып, талқылатып, түсінгендері бойынша кесте құрастырту; -«Тың игерудің жағымды, жағымсыз салдары» пікірталасын ұйымдастыру; - «Жарық жұлдыз» әдісі бойынша алған білімдеріне қорытынды жасату.
- КСРО кезіндегі ұлы бастамалардың бірі – тың көтеру саясаты, оның Қазақстанға тигізген әсері туралы білімді меңгере алады; - сұақтарға жауап бере отырып, негізгі мәселелерді талқылайды; - түсінгендерін белгілі бір өнім түрінде көрсете алады; - өздері алған білімдеріне қорытынды жасай алады.; - сұрақтарға нқты жауап бере алады.
Жоғары деңгей – сұрақтарға жауап бере отырып, негізгі мәселелерді талқылайды, өз көзқарастарын дәйектеп, дәлелдей алады; Орта деңгей – түсінгендерін белгілі бір өнім түрінде көрсете алады; Төменгі деңгей – тың игеру саясаты, оның Қазақстанға тигізген әсері туралы білімді меңгере алады; сұраққа нақты жауап беріп, басқалардың жауабын есте сақтай алады
Мадақ тау, бағдаршам, бас бармақЖарық жұлдыз, жиынтық бағалау
Электронды оқулықфлипчарт, фломастер, стикер, маркер, кесте үлгісі оқулық
28
Тақырыбы: Ғарышты игеру Мақсаты: Алғашқы ғарышкер Юрий Гагарин, Қазақстан ғарышкерлері Т.Әубәкіров, Т.Мұсабаев туралы жаңа білімді меңгерту, логикалық ойлау дағдыларын дамыту, сабақ материалдары арқылы қоғам қайраткерлеріне деген құрмет тәрбиелеу
-сергіту жаттығуын орындату - бір-біріне өткен тақырып бойынша сұрақ қойдыру; - мәтінді оқуға, талқылауға, бір-біріне түсіндіруге тапсырма беру; -Өздерінің таңдауы бойынша бір ғарышкерге сипаттама жазу; - «Төрт сөйлем тәсілі» арқылы бүгінгі сабақты қорытындылату; - Блоб әдісі арқылы өз білім деңгейлерін бағалату
- сұраққа нақты жауап беріп, басқаның жауабын есте сақтай алады; - алғашқы ғарышкер Юрий Гагарин, Қазақстан ғарышкерлері Т.Әубәкіров, Т.Мұсабаев туралы жаңа білімді меңгереді; - бір-бірін тыңдап, бір-біріне түсіндіре отырып, жаңа тақырыпты меңгереді; - бір ғарышкерге сипаттама жазып, ғарышты игерудің қиындығы және қажеттілігі жөнінде логикалық ойлана біледі; - өздерінің түсіну дәрежелерін «4 сөйлем әдісі мен блоб ағашына белгілеу арқылы бағалайды, қорытындылайды
Жоғары деңгей – өздерінің түсіну дәрежелерін «4 сөйлем әдісі мен блоб ағашына белгілеу арқылы бағалайды, қорытындылайды Орта деңгей – бір ғарышкерге сипаттама жазып, ғарышты игерудің қиындығы және қажеттілігі жөнінде логикалық ойлана біледі; Төменгі деңгей – бір-бірін тыңдап, бір-біріне түсіндіре отырып, жаңа тақырыпты меңгереді
Бас бармақ ишарасы мадақтау 4 сөйлес тәсілі блоб ағашы жиынтық бағалау
Тақырыбы: Қазақстанда ғылым мен өнердің дамуы. Бөлімді қайталау Мақсаты: Қазақстанда ғылым мен өнердің дамуы туралы жаңа білімді меңгерту, «ХХ ғасырдағы Қазақстан» бөлімі бойынша алған білімдерін жинақтату, логикалық ойлау дағдыларын дамыту, сабақ материалдары арқылы өз халқының өткенін ұмытпауға тәрбиелеу
- Сергіту жаттығуын жасатып, ынтымақтастық атмосферасын қалыптастыру; - «Қарлы кесек» әдісі арқылы өткен тақырыпты қалай түсінгендерін анықтау; -мәтінді оқуға, талқылауға, бір-біріне түсіндіруге тапсырма беру; -«ХХ ғасырдағы Қазақстан» бөлімі бойынша тест тапсырмаларын орындату; - «Еркін жазу» әдісін пайдаланып, сабақтың басындада, соңында да өз білімдеріне талдау жасату
жекелей, жұптық, топтық, «Қарлы кесек», «Джигсо», тест жұмысы, «Еркін жазу»
- сұраққа нақты жауап беріп, басқаның жауабын есте сақтай алады; - Қазақстанда ғылым мен өнердің дамуы туралы жаңа білімді меңгереді; - «ХХ ғасырдағы Қазақстан» бөлімі бойынша алған білімдерін жинақтап, тест тапсырмаларын жауапкершілікпен орындай біледі; - сабақтың басындағы, сабақтың соңындағы өз білімдеріне талдау жасай алады
Жоғары деңгей –тест тапсырмаларын жоғары деңгейде орындайды; Орта деңгей – сабақтың басындағы, сабақтың соңындағы өз білімдеріне талдау жасай алады Төменгі деңгей – сұраққа нақты жауап беріп, басқаның жауабын есте сақтай алады, тест тапсырмаларымен жұмыс істей біледі
Бас бармақ ишарасы мадақтау «Еркін жазу», бағдар
шам жиынтық бағалау
Интербелсенді тақта,
флипчарт,
фломастер,
стикер,
маркер,
оқулық тест тапсырмалары
30
Тақырыбы: Қазақстан – егемен мемлекет Мақсаты: Қазақстанның тәуелсіз мемлекет болып құрылуы, тұңғыш президент Назарбаевтың еңбек жолдары туралы білімді меңгерту, тарихтағы негізгі саяси өзгерістерге ақпараттарды пайдалана отырып талдау жасау дағдыларын дамыту; бір-біріне көмектесуге, сыйластыққа тәрбиелеу.
жылулық шеңбері арқылы тілек айтып, ойын арқылы топқа бөлінуге тапсырма беру;
«Сұрақты ұстап ал» әдісі арқылы өткен сабақта алған білімдерін байқау;
Пікірталасқа тарту;
Интербелсенді тақтадан «Қазақстанның тәуелсіздікке бастаған қадамдары» тірек сызбаны талқылату;
жаңа тақырыпты меңгеруге тапсырма беру;
тарихи оқиғаларға хронологиялық кесте жасату;
өз білімін «Бес саусақ» әдісі бойынша саралау
Топтық, жекелей, жұптық. Сергіту сәті, «Сұрақты ұстап ал», пікірталас, тірек-сызбаны талқылау, «Аялдама», хронологиялық кесте, «екі жұлдыз, бір тілек», «Бес саусақ»
- бір-біріне жақсы тілек айтып және топқа бөлінуді біледі; - өтке тақырып бойынша сұрақтарға нақты жауап бере алады;; - Қазақстанның тәуелсіз мемлекет болып құрылуы, тұңғыш президент Назарбаевтың еңбек жолдары туралы білімді меңгереді; - мәтінмен жұмыс істей алады; - хронологиялық кесте жасай алады; - тарихтағы негізгі саяси өзгерістерге ақпараттарды пайдалана отырып талдау жасайды; - өз білімін саралап талдау жасай алады.
Жоғары деңгей – тарихтағы негізгі саяси өзгерістерге ақпараттарды пайдалана отырып талдау жасайды; Орта деңгей – тарихи тұлғаға сипаттама жасай алады; өз біліміне талдау жасай алады. Төменгі деңгей – мәтінмен жұмыс істей алады; - хронологиялық кесте жасай алады;
Бас бармақ ишарасы мадақтау «2 жұлдыз, 1 тілек» бағдар
Тақырыбы: Тәуелсіз Қазақстанның саяси дамуы Мақсаты: Тәуелсіздік алғаннан кейінгі Қазақстанның ішкі және сыртқы саяси жағдайы туралы білімді меңгерту, тарихи тілмен сөйлеу, тарихи өзгерістердің маңызын талдау дағдыларын дамыту; саяси сауаттылыққа тәрбиелеу.
- өткен тақырып туралы не білетіндерін айтқызу; - «БББ» кестесін толтырту; - интербелсенді тақтадағы сұрақтарға жауап бергізу; - оқулықпен жұмыс, тақырыпты оқыту; - 1 топқа «Тәуелсіз Қазақстанның ішкі саясатындағы өзгерістер», 2 топқа «Тәуелсіз Қазақстанның сыртқы саясатындағы өзгерістер» тірек-сызбаларын жасату; - «Жарық жұлдыз» әдісімен сабақты түсіну дәрежесін бағалату
- Тәуелсіздік алғаннан кейінгі Қазақстанның ішкі және сыртқы саяси жағдайы туралы білімді меңгереді; - сұраққа нақты жауап бере алады; - мәліметті түсініп оқып, бір-біріне түсіндіре алады; - тірек-сызба, постер жасай алады; - тарихи тұлғалардың еліміз үшін атқарған қызметін бағалай біледі; - өздерінің түсіну дәрежесін талдап, рет-ретімен саралап жаза алады; - бұрынғы білімімен сабақта алған білімдерін жіктеп кесте түрінде көрсете алады.
Жоғары деңгей – бұрынғы білімімен сабақта алған білімдерін жіктеп кесте түрінде көрсете алады.; Орта деңгей – өздерінің түсіну дәрежесін талдап, рет-ретімен саралап жаза алады; тірек-сызба, постер жасай алады; Төменгі деңгей – сұраққа нақты жауап бере алады; - мәліметті түсініп оқып, бір-біріне түсіндіре алады.
Бас бармақ ишарасы мадақтау «2 жұлдыз, 1 тілек» бағдар
шам БББ кестесі «Жарық жұлдыз » жиынтық бағалау
Интербелсенді тақта, флипчарт, фломастер, стикер, маркер,оқулық Жарық жұлдыз макеті
32
Тақырыбы: Тәуелсіз Қазақстанның ата заңы. Қазақстан Республикасының мемлекеттік рәміздері Мақсаты: Тәуелсіз Қазақстанның ата заңы және Қазақстан Республикасының мемлекеттік рәміздері туралы жаңа білімді меңгерту, тарихи оқиғаларға баға бере білу дағдыларын дамыту, ерлікке, патриоттыққа, отансүйгіштікке тәрбиелеу
-сергіту жаттығуын орындату; -«Тарихи диктант» интербелсенді тақтадағы мәтіннің бос жерлеріне терминдер мен жылдарды қойып, көшіріп жазғызу; - бір-біріне өткен тақырып бойынша сұрақ қойдыру; -ҚР-ның мемлекеттік рәміздері мен Конституциясы туралы бейнефильмдер көрсетіп, талқылату, бұрыннан білетін білімдерін ортаға салғызу; -мәтінді оқуға, талқылауға, бір-біріне түсіндіруге тапсырма беру; -кесте толтырту; - «Еркін жазу» әдісі арқылы не түсінгендерін жазу - топ басшысына топ мүшелерінің білімін табыс критерийлеріне сүйеніп бағалауға тапсырма беру
-тарихи диктантты дұрыс нұсқасы арқылы тексеріп, өткен тақырыпты қалай меңгергендерін біледі; - Тәуелсіз Қазақстанның ата заңы және Қазақстан Республикасының мемлекеттік рәміздері туралы жаңа білімді меңгереді; - логикалық ойлана отырып, негізгі мәселелерге өз көзқарастарын көрсете біледі; - топ басшылары табыс критерийларына талдау жасай отырып топ мүшелерінің білімін бағалай алады.
Жоғары деңгей – табыс критерийларына талдау жасай отырып топ мүшелерінің білімін бағалай алады; Орта деңгей – логикалық ойлана отырып, негізгі мәселелерге өз көзқарастарын көрсете біледі; Төменгі деңгей – дайындап әкелген баяндамаларын оқып, бір-біріне сұрақ қоя біледі
Бас бармақ ишарасы мадақтау бағдар
шам Еркін жазу бағалау парағы жиынтық бағалау
флипчарт,
фломастер,
стикер,
маркер,
оқулық бейне фильм
33
Тақырыбы: Астана – Қазақстанның бас қаласы Мақсаты: Астана қаласының тарихы және оның қазіргі көркі, болашағы туралы жаңа білімді меңгерту, негізгі мәселені анықтай білу дағдыларын дамыту, саяси көзқарастарын қалыптастыру; патриоттыққа, ұлтжандылыққа тәрбиелеу
-сергіту жаттығуын орындату - бір-біріне өткен тақырып бойынша сұрақ қойдыру; - мәтінді оқуға, талқылауға, бір-біріне түсіндіруге тапсырма беру; - интербелсенді тақтадан сыни ойландыратын сұрақтар беру; - Астананың фотосуреттері қойылған слайдпен таныстырып, талқылату; - «Жазбаша дөңгелек үстел» әдісі арқылы меңгерген тақырыптан негізгі мәселені іріктеп жаздыру; - Блоб ағашы арқылы өздерінің түсіну дәрежесін бағалату
- сұраққа нақты жауап беріп, басқаның жауабын есте сақтай алады; - Астана қаласының тарихы және оның қазіргі көркі, болашағы туралы жаңа білімді меңгереді; - логикалық ойлана отырып, тарихи оқиғаларға өз көзқарастарын білдіре отырып ашық сұрақтарға жауап бере алады; - меңгерген тақырыптан негізгі мәселені іріктей алады; - өздерінің түсіну дәрежесін саралай алады.
Жоғары деңгей – логикалық ойлана отырып, тарихи оқиғаларға өз көзқарастарын білдіре отырып ашық сұрақтарға жауап бере алады; Орта деңгей – меңгерген тақырыптан негізгі мәселені іріктей алады; - өздерінің түсіну дәрежесін саралай алады.; Төменгі деңгей – сұраққа нақты жауап беріп, басқаның жауабын есте сақтай алады.
Тақырыбы: Қайталау. Оқу жылы бойынша қорытынды тест жұмысы. Мақсаты: Оқу жылы барысында өткен тақырыптар бойынша білімдерін жинақтау, Отан тарихына деген құрмет, жауапкершілік тәрбиелеу.
тест тапсырмаларын орындағанда жауапкершілікпен қарауға тапсырмалар беру.
Жекелей. тест тапсырмалары
- сұрақтарға нақты жауап таба алады; - жауаптарды логикалық түрде таңдай алады.
Жоғары деңгей – жауаптарды логикалық түрде дұрыс таңдай алады. Орта деңгей – сұрақтарға нақты жауап таба алады; Төменгі деңгей – тест тапсырмаларымен жауапкершілікпен жұмыс істейалады
тест тапсырмаларын ұпайлармен бағалау жиынтық бағалау
тест парақшалары, ұпай кестесі
Жоспарға түсініктеме жазбалар
Қазақстан Республикасының педагог қызметкерлерінің біліктілігін арттыру курстарының үшінші деңгейлі бағдарламасын оқу кезінде сабақтарды орта мерзімді жоспарлауды үйрендім. Алдымен, орта мерзімді жоспарлау дегеніміздің анықтамасына тоқтала кетейін. Бір топ адам оқу бағдарламасын сыныпта сабақ беру практикасына Бағдарламаның жеті модулі ықпалдастырылған тізбектелген сабақтар топтамасына айналдырса, сол орта мерзімді жоспарлау болады. (МАН, 91-бет).
Орта мерзімді жоспарлаудағы мақсатым: тізбектелген сабақтар топтамасын жеті модульді ықпалдастыра күтілетін нәтижені қолжетімді етіп жүйелі түрде жоспарлау. «Тізбектелген сабақтар топтамасының ең үздік орта мерзімді жоспарлары» облыстық байқауына 5-сыныптың Қазақстан тарихынан әңгімелер пәнінен жүргізілетін сабақтарымның орта мерзімді жоспарлауын ұсынып отырмын. Жоспар жасауда 5 сыныптағы осы пәннің бағдарламасы мен оқулығы басшылыққа алынды. Жоғарыда алға қойған мақсатымды назарда ұстай отырып, төмендегі міндеттерді жүзеге асыруға тырыстым:
әрбір сабақ үшін оқыту мен оқу мақсаттарын белгілеу;
оқыту мен оқу нәтижелерін әрбір тапсырмаға сай көрсету;
нәтижелерді оқушылардың жас ерекшеліктеріне сай қолжетімді қылып жоспарлау;
сабақтың әрбір кезеңінде формативті бағалауды назардан тыс қалдырмау;
сабақ жоспарындағы әдіс-тәсілдермен барлық оқушыларды қамту, олардың ынтымақтаса жұмыс істеуін қамтамасыз ету
Орта мерзімді жоспарлауда жеті модульді ықпалдастыруды назарда ұстай отырып, оқытудың әрбір кезеңін жүйелі түрде жоспарлауға тырыстым. Оқытудың жаңа әдіс-тәсілдері арқылы оқушыларға қалай оқу керектігін, диалог арқылы оқытуды үйретемін. «Венн диаграммасы», «тұлғаға сипаттама», «4 сөйлем» тапсырмаларымен сыни ойландыртып, ашық сұрақтар қоямын. Бірге рольдік ойындар ойнау арқылы өзім білім алуға бағыт-бағдар беріп көшбасшылықты жүзеге асырамын. Оқытуды жеңілдету үшін мүмкіндігінше АКТ кіріктірдім, талантты және дарынды балаларды оқыту модуліне сәйкес сыныптағы қабілетті оқушыларға шығармашылық жұмыс беріп, өзіме көмекші жасаймын. Барлық сабақтарда тапсырмалар жас ерекшеліктеріне сай жекелей, жұптық, топтық болып жоспарланды. Барлық формативтік бағалау ескеріліп жиынтық бағалауды қолдану жоспарланды. Жоспар кестесінде әрбір модульді бөліп көрсетпедім, өйткені кейбір әдістердің ішінде бірнеше модуль ықпалдасып кетеді. Сондай-ақ 5-сынып оқушылары бұл пәнді бірінші жыл оқып отырғандықтан өте қарапайым әдістер қолдануға және сол әдістерді бірнеше рет қайталауға тура келеді. Ең бастысы оларға осы пәннің маңызын түсіндіріп, алғашқы білім, білік-дағдыларын қалыптастырып, тарихи тілмен сөйлеуге үйрету. Формативті бағалау түрінде қолданылатын «Шығу парағы», «Жарық жұлдыз», «Өрмекші торы», «БББ кестесі», «Бес бармақ» бір жағынан оқушылардың түсіну дәрежесін , екінші жағынан сабақты бекіту, үшіншіден оқушылардың өз білімін бағалауы болып кетеді. Ірбір сабақта жаңа тақырыпты бастамас бұрын оқушыларды бейнефильм, слайд, суреттерді пайдаланып сыни ойландыратын сұрақтар қоя отырып, зерттеушілік әңгімеге тартып отырдым. Өйткені саяси оқиғаларды түсініп, баға беру 5-сынып оқушыларына өте өиын тиеді. Жас ерекшеліктеріне байланысты осы жастағы балалар постер, кластер сияқты шығармашылық тапсырмаларды жақсы көріп орындайды. Оқушыларды жалықтырып алмас үшін сергіту жаттығуын да ұмытпау керек. Кейбір сабақтарда сергіту жатығулары көрсетілген жоқ, бірақ мұғалім оқушылардың көңіл-күйлеріне байланысты сабақтың басында, не ортасында сергіту жаттығуын қолданса артық болмайды. Дарынды балалармен жұмысты ұмытпау үшін тест тапсырмаларын, шығармашылық жұмыстарды деңгейлеп беруге болады. Менің ойымша, жеті модульдің үшеуі: оқыту мен оқудағы жаңа тәсілдер, оқушылардың жас ерекшелігіне сәйкес оқыту, оқытуды басқару және көшбасшылық әрбір сабақта міндетті түрде көрініс табады. Сондықтан да қалған төрт модульді назарда ұстауымыз қажет. Сабақтардың орта мерзімді жоспары Smart-қа сай дұрыс құрылса, барлық жұмыстар жүйелі, нәтижелі түрде жүзеге асады.
Пайдаланылған әдебиеттер:
Мұғалімдерге арналған нұсқаулық. Үшінші (негізгі) деңгей. «Назарбаев Зияткерлік мектебі» ДББҰ,2012ж