Сабақтың тақырыбы: Периодтық заң және периодтық жүйе Сабақтың мақсаты

• 
  элементтердің периодтық жүйедегі орны, атом құрылысы бойынша элементтер туралы білімді пысықтау;
  
• 
  периодтық кестені пайдалану, химиялық символиканы білу деңгейін анықтау;
  
• 
  әртүрлі тапсырмалар орындау арқылы оқушылардың білімін жетілдіру және белсенділігін, қызығуын арттыру.
  

ә) тапсырмалар жазылған кесте;

б) жинақ кестесі.

І. Мұғалім: («Периодтық жүйеге арнау» өлеңін оқиды).

Элементтерді жүйелеуге әркімдер-ақ еңбек еткен,

Ойлағаны орындалмай, еңбектері босқа кеткен.

Заманында бар элементті топқа бөліп,

Заңдылықты ашуға Менделеевтің қолы жеткен.

Ол заңмен жеті период орналасқан,

Тігінен сегіз топқа арна ашқан.

Толтырып сол арнаның бос орынын,

Бұл күнде бар элемент жүзден асқан.

Әрбір топ өз алдына бір-бір дастан,

Ғылымның болуына үлес қосқан.

Алпыс үш элементтің сырын біліп,

Кейбірін Менделеев болжап ашқан.

• 
  Балалар, бүгінгі сабақта «Периодтық заң, периодтық жүйе» тақырыбы бойынша білімді пысықтап, тақырыпты талай меңгергендеріңді көрсетіңдер, сәттілік тілеймін.
  
• 
  Сыныптағы үш оқушы жарысамыз. Ол үшін қазылар алқасын сайлап алайық.
  

• 
  1 жеңіл – 1 ұпайлық.
  
• 
  2 орташа – 2 ұпайлық.
  
• 
  3 күрделі – 3 ұпай.
  

1. Периодтық заңды кім ашқан?

2. Реттік нөмірі №15 элементтің атом құрамы?

3. Ұқсас элементтердің топтарын ата.

1. Периодтық заң қашан ашылды?

2. 1s²2s²2p⁵ электрондық формуласы көрсетілген қай элемент?

3. ядроның құрамы қандай? Мысал келтір.

1. атом құрылысы.

2. топ нөмірі нені көрсетеді?

3. №7 элементтің жоғары оксиді мен ұшқыш сутектік қосылысының формуласын жаз.

(3 оқушыға сауалнама қағаздары таратылады).

1. Элементтің аты.

2. Мекен-жайы, период №..., топ...

3. Отбасы құрамы:

протондар саны....

нейтрондар саны....

электрондар саны....

4. Портреті:

электрондық конфигурациясы ....

5. Отбасындағы қатынасы:

- оттекпен ......

- сутекпен ......

Э - ?

Йод: «Мен «емші» элементімін. Бірақ тіс ауруына көмектесе алмаймын.

Автор: содан көмекке темір ұмтылды.

Темір: «Мен гемоглобин көтеруге бірден себепшімін. Бірақ, өкінішке орай, мен де сенің тіс ауруыңа көмектесе алмаймын. Бірақ менің жақсы ұсынысым бар. Көмекке мышякты шақырайық».

Автор: бәрі көмекке мышякты шақырады.

Барлығы бірігіп: «Арсеникум. Арсеникум... (мышяктың латынша атауы).

Мышяк: «Иә, мені де медицинада қолданады. Әсіресе, тістегі құртты өлтіруге бірден-бір себепшімін. Қазір мен сенің ауруыңды жеңілдетемін (ауру адамның тісін сипайды).

Автор: барлық элементтер жиналып, адамға көмекке ұмтылады. Ал, мышяктың көмегімен адамның тісі құлан-таза жазылып кетті.

(әр оқушы өз дәптеріне жазады. Кілті соңынан тақтаға ілінеді де, оқушылар бірін-бірі тексереді)

1. Кестеде көлденең қатарлар аталады.... (период)

2. Тігінен орналасқан қатарлар аталады.... (топ)

3. 1s²2s²2p⁵ электрондық құрылымы бұл элемент....

4. Ar(O)= ....... (16)

1. Li, Na, K элементтерін неге бір топшаға біріктірді?

2. Реттік нөмірі нені көрсетеді?

3. Топ нөмірі ше?

4. Периодтық заңға анықтама бер.

5. Изотоптар деген не?

6. Алюминийдің оттекпен,

темірдің хлормен,

натрийдің күкіртпен тотығу-тотықсыздандыру реакциясын жаз.

7. Тапсырма.

ТІЛ ӨНЕРІ

(сұраққа жауап беріп, кездесетін элементтерді қазақ, орыс, латын тілдерінде жаз)

1. Нені қызған кезінде соқ? (темір, железо, феррум)

2. Нені періште көрсе, жолдан таяды? (алтын, золото, аурум)

3. Аспен келеді, тамаққа дәм береді? (тұз (натрий хлориді), хлорид натрия)

4. Ауаның негізгі құрамы, бөлігі? (оттек, кислород, оксигениум)

5. Мақалды аяқта: Арпа, бидай ас екен.....

6. Аз сөз алтын .....

7. Асыл шірімес .... (асыл айнымас)

ҚОРЫТЫНДЫ ШЫҒАРУ

Химия қин, Жар бермей мойын құр ұстап.

Ашиды миың. Мұндайын оның білгенде,

Деуші едік оқып жүргенде. Оқитын едік дұрыстап,

- деп Шәміл ақын жырлағандай өкініп, опық жемеңдер.

ҮЙГЕ: жалғастыр .....