8.3.3.6 су апаттарыныңалдыналушараларынұсынады (жергіліктікомпоненттіқосымшақамтунегізінде)
Сабақтың
мақсаттары
Құрлық суларының экологиялық проблемаларын жіктеп, шешу жолдарын ұсыну (жергілікті компонентті қосымша қамту негізінде)
Су апаттарының алдын алу шараларын ұсыну (жергілікті компонентті қосымша қамту негізінде)
Бағалау критерийлері
Су апаттары және құрлық суының ластануына қатысты ұғымдарды біледі
Құрлық суларының экологиялық мәселелерін жіктей алады.
Су апаттарының пайда болу себебін анықтай алады.
Құрлық суларының экологиялық проблемаларын талдап, шешу жолдарын ұсына алады. (жергілікті компонентті қосымша қамту негізінде)
Су апаттарының алдын алу шараларын ұсына алады. (жергілікті компонентті қосымша қамту негізінде)
Тілдік мақсаттар
Оқушылар ішкі су түрлерін аңықтау үшін топпен жұмыс істейді (айтылым, оқылым, жазылым дағдылары)
Жер асты суы,канал,градиент,су ағыны,жылдық ағыс, өзен алабы, өзен режимі, су тасқыны, өзен аңғары, алқап, құрал, адамның әсері
Пайдалы сөзорамдар келесілерді кіріктіре алады:
Бұл мәліметтер жаңылдыру мүмкін, себебі…
Бұл мәліметтер …екендігін айғақтайды
Өзгерістер кеңістікте де, уақыттада жүріп жатады, өйткені…
…байланысты жалпы көрсеткіш аясында түрлі вариациялар бар
Құндылықтарды
дарыту
Адалдық, серіктестік, толеранттылық, үштілділік, денсаулық, құрмет, жауапкершілік және үздіксіз оқу.
Оқушылар коллаборативті ортаны құрып, топтық және жұптық жұмыстаруақытында бір-бірін құрметтеу.
Жаһандық азаматтық
Сабақтың тақырыбына сәйкес дүние жүзі аймақтарындағы құрлық суларының экологиялық жағдайына әсер ететін факторларды талдайды
Пәнаралық байланыстар
Биология, химия
Топтық тапсарма барысында.
Мәтінмен жұмыс барысында
АКТ қолдану
дағдылары
Осы сабақта оқушылар қандай интернет ресурстарынан қажетті ақпарат іздейді.
Денсаулық және қауіпсіздік техникасының сақталуы
Оқу мақсаттары оқушылардың жас ерекшелігіне негізделген.
Топтарға бөлу арқылы сергіту сәттері мен белсенді іс-әрекет түрлері ұйымдастырылады.
Сабақтың барысы
Сабақтың жоспарланған кезеңдері
Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет
Ресурстар
Сабақтың басы
0-3мин
Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет
Амандасу. Оқушыларды топқа бөлу:
Оқушылармен амандасу. Жағымды орта қалыптастыру. Топтарға бөлу
Сабақ тақырыбын сурет арқылы анықтау. Сабақ мақсаты мен бағалау критерийімен танысу.
Өткенді еске түсіру
«Ортада қаламсап» стратегиясы
Мұғалім әр топ мүшелеріне қаламдарын ортаға қоюын сұрайды. Мұғалім таңдаған қалам иесі сұраққа жауап береді. Жауап бере алмаса топ мүшелері көмектеседі
Табиғат ресурстарына нелер жатады?
Табиғат ресурстары нещеге бөлінеді?
Өз өлкеңде қандай табиғат қорлары бар және олар қалай пайдаланылады?
Табиғат ресурстарын тиімді пайдалануға қандай үлес қоса алар едің?
Таныстырылым,
белсенді тақта.
Сабақтың ортасы
3-8 мин
8-12 мин
13-23
23-35
35-37
37-40
40-41
41-54
54-58
58-78
Топпен жұмыс: /2+3 мин/
і) Құрлық суларының экологиясы туралы не білеміз?
Білімімізді жандандыру арқылы сыныппен талқылау
Кері байланыс: өзара тексеру арқылы лайк басу.
Топтық жұмыс
) Оқушылар алдын ала берілген қозғалыс парағы арқылы топқа отырады.
Топтық жұмыс: Қалыптастырушы жұмыс(постер жасап, қорғау)(видео материал көрсетіледі)
Бұл тапсырма оқушылардың білу және түсіну дағдыларын дамытуға бағытталған.
І топ: Оқушылар топта өзеннің құрылысын құрастырады
ІІ топ: Оқушылар топта өзен жүйесінің негізгі элементтерін құрастырады
ІІІ топ: Оқушылар топта өзеннің ағу сипатына байланысты түрлерін анықтайды (жазық,тау)
ІҮ топ: Өзенді шаруашылықта пайдалану
Бағалау: Оқушылар видео материалы арқылы өздерін бағалайды.
.
Жеке тапсырма
Рас \ Жалған:
тақтада көрсетілген сөйлемдердің рас жалған екенін анықтау қажет. Тапсырманы орындау үшін қолдарыңдағы жасыл картаны көтеру арқылы «рас» және қызыл картаны көтеру арқылы «жалған» екендігін анықтау.
Мақал-мәтел арқылы сабақ мақсатын бекіту.
Сергіту сәті
Жеке жұмыс /3+5+5/
https://www.youtube.com/watch?v=bMLtrucHFz4 Ақтөбе қаласының іргесіндегі саяжайлар суға кетті
Бейнебаян және мәтін арқылы құрлық суларының халық тұрмысына тигізетін кері әсерін анықтап, шешу жолдарын ұсыныңыз.
Су апатын тудырған құрлық суын атаңыз.
Су апатының себебін анықтаңыз.
Су апатының халық тұрмысына кері әсеріне 3 аргумент келтіріңіз.
Су апатының кері әсерінің алдын алу жолдарын ұсыныңыз.
Дескриптор
Су апаттарының халық тұрмысына тигізетін кері әсерін анықтап, шешу жолдарын ұсынады
Картамен жұмыс
Кескін картаға құрлық суларының экологиялық мәселелері бар аймақтарды көрсетіп, сипаттаңыз.
Кері байланыс: карта арқылы дұрыс бұрыстығын талқылау.
Сабақты бекіту: Бүгінгі сабақ мазмұны туралы бір сөйлеммен жеткізіңіз.
Өзіне және өзгелерге құрмет мұғалім мен оқушылардың бір-бірімен амандасуында, сыпайы, ойын ашық білдіріп, тыңдауда, сабақты уақытында бастап, аяқтауда, тапсырмаларды нұсқалық бойынша толық орындауда, бір-бірінеқолдау көрсетуінде көрініс табады. Патриотизм мен азаматтық жауапкершілік уақытты пайдамен өткізу қажеттігін түсіну арқылы жүзеге асырылады. Өмір бойы оқу қағидасы ақпаратты өздігінен табу, сабақ мақсатын білуде, кері байланыс беруде, рефлексия жасауда, алған білімінің практикалық мәнін түсінуде көрініс табады. Ашықтық оқушыларға ақпаратты алуында бірдей мүмкіндіктер беруде, сабақ мақсатын бірге құрастыруда, бағалау мен кері байланыс беруде, бірнеше көзқарастың бар екенін түсінуде орын алады. Еңбексүйгіштік жұмыс орынын таза сақтауда, оқушылардың белсенді жұмысында, алшығармашылық жаңа идеяларды ұсынуда көрініс табады.
АКТ дағдысын қолдану
Осы сабақ барысында оқушылар Power Point бағдарламасынан тақырыпқа қатысты көрнекі құралдарды пайдаланып, интербелсенді тақтаны қолданады.
Пәнаралық байланыс
Биология мен маьтематика
Алдыңғы оқу
Сүйіспеншілік – жаны ашу,
аяушылық
Сабақтың жоспары
Жоспарланғануақыт
Сабақ барысы :
Бағалау түрлері
Басталуы
5 минут
Ұйымдастыру кезеңі 2 минут
Топтарға бөлу. «Қағаз қиындылары»
Бірнеше құттықтау қағаздарын топ құрамындағы оқушылар саны бойынша беске, алтыға жыртып, оларды араластырып, оқушыларға таратып беру керек. Оқушылар қиықтарды құрастырып бүтін сурет шығарады. Сол арқылы топтарға бөлінеді.
Психологиялық ахуал қалыптастыру: 3 минут
«Өзі туралы кластер» тренинг
Оқушылар танысу үшін өздері туралы кластерлер құрастыруы керек. Олар парақтың ортасындағы шеңберге өз есімдерін жазып, одан таралатын шеңберлерге өздерінің өмірінде маңызы бар бес негізгі рөлін жазады. Мысалы: Жанұяның еркесі, адал дос т.б
1-топ:
Жазушылар
2-топ: Зерттеушілер
3-топ: Суретшілер
«Өзі туралы кластер» тренинг, қағаздар, қалам.
Жаңа білім
10 минут
Сел ( арабша сайль — жойқын тасқын ) - таулы аудандарда мұздықтардың, қардың мөлшерден артық еруінен, нөсерлі жауын-шашындардан, жер сілкінуден, тау өзендерінің арнасынан асып тасуынан пайда болатын табиғаттың жойқын құбылысы.
Сел болған жылдар
1887 жылы жер сілкіну әсерінен Алматы қаласында нда көлемі 440 млн. м 3 болатын ірі тастарды ағызып әкелген күшті, лайлы сел болды.
1928 жылы қатты нөсер жауын салдарынан Іле Алатауының терістік беткейінде 20-дан астам сел болып өтті.
Нөсер жауындардан соң 1921 жылы, 1941 жылы Кіші Алматы, 1950 жылы Үлкен Алматы, 1959 жылы.
Текелі өзендерінде жойқын селдер болды.
Көшкін – таудың құлама беткейімен төмен қарай орасан жылдамдықпен сырғитын қар немесе мұз массасы . Қар Көшкіні қалың қар жаууының, қардың қарқынды еруінің, жаңбыр жауудың, қар қабатының қайта кристалдануының әсерінен беткейдегі қар беріктігі бұзылғанда пайда болады.
Сырғыма – ауырлық күшінің ықпалымен өзендер мен көлдер, теңіздердің тік жағалауларынан, таулар мен сайлардың жыраларынан топырақ массасы мен тау жыныстарының төмен қарай тайғанап ығысуы (сырғанауы). Көбінесе жыралардың сумен шайылуы, оның мол жауын-шашынмен шектен тыс ылғалдануы, жер сілкіну немесе адамның іс-әрекеті (жарылыс жұмыстары және т.б.) болып табылады.
Су тасқыны - бұл қардың еруі, жауын-шашын, суды желмен айдаған және кептелу кезінде өзендердегі, көлдер мен теңіздердегі су деңгейінің көтерілуі, су қоймаларының бұзылуы нәтижесінде жерді айтарлықтай су басу.
Су тасқыны көпірлер, жолдар, ғимараттар, құрылымдардың қирауына, елеулі материалдық шығынға, адамдар мен жануарлардың опат болуына әкеліп соқтырады.
