Сабақтың тақырыбы: "Сабақтың түрөзгерістері" Биология пәнінің мұғалімі: Арықбаев Ғ 6 "

Сабақтың тақырыбы: “Сабақтың түрөзгерістері” Биология пәнінің мұғалімі: Арықбаев Ғ 6 “б”

Сабақтың мақсаты: Түріөзгерген жер үсті сабақтар және түріөзгерген жер асты өркендер туралы түсіндіру Сабақтың дамытушылығы: Жер түсті сабақтар мен жер асты өркендерді салыстыра отырып анықтау.

Сабақтың көрнекілігі:

• Сабақ түрлері, Энциклопедия,Интерактивті тақта, кесте толтыру, Пияз, картоп.

Сабақ барысы:

• 1.Ұйымдастыру
• 2. Үй тапсырмасын сұрау.
• 3.Жаңа сабақты түсіндіру.

Жоспар:

• 1.Түрі өзгерген жер үсті сабақтар
• 2.Түрі өзгерген жер асты өркен

1.Түрі өзгерген жер үсті сабақтар

• Сояу

• Шырынды сабақтар

Сояу

• Долана, Жабайы алмұрт, жабайы алма ағаштарындағы тікенекті сояулары түрін өзгерткен сабақ

Шырынды сабақтар

• Кактус, сүттіген өсімдігінде болады.
• Ылғал жетіспегендіктен бұл өсімдіктерде сабақтарына су және онда еріген заттарды жинайды.
• Жасыл түсті болғандықтан органикалық заттар сабақтарында болады.

Сабақтың сояуға айналып түрін өзгертудің екі себебі бар:

• 1.Ылғал жетіспегендіктен
• 2. Жабайы өсетіндіктен
• 3. Қолайсыз жағдайға бейімделуден.

Кауданды (качан) орамжапырақ-түрі өзгерген.

• Үлкен алып бүршікке жатады.Кауданын дәл жарып қарасақ, алып бүршік екенін ажырату қиын емес.
• Орамжапырақ-2 жылдық өсімдік
• Бірінші жылы-каудан түссе
• Екінші жылы-ұзын сабақ, гүл шығарып, жеміс береді.
• Жеміс құрғақ, бұршақын деп аталады, сондықтан орамжапырақтың кауданы жеміс емес.

Түрі өзгерген жер асты өркендер

• Тамырсабақ түйнек пиязшық
• 1.Тамырсабақтың ұшында бүршік
• Ал тамыр ұшында оймақша болады
• 2.Тамырсабақ буын және буын аралығынан тұрады.
• 3.Қабыршақ қолтығындағы бүршіктерден келешек
• Жер асты жер үсті өркендер дамиды.
• 4.Буыннан қосалқы тамырлар шығады.

Тамырсабақ пен тамырдың айырмашылығы

Тамырсабақ

• Жатаған қысқарған шырынды түйнек
• Бидайық Бүлдірген қырлышөп Канна
• Қоңырбас шыршай құртқашаш
• бетеге

Бояғыш заттар (риян), эфир майы, ұшқыш қышқылдары бар шүйіншөп (валерьяна)

Түйнек

• Сабақтың түп жағындағы жер асты қолтық бүршіктен дамитын өркеннің ұшындағы бүршік.
• Бүршік білеуленіп, жуандап өсіп түйнекке айналады.
• Жетілмеген жапырағының қурап түсіп қалған ізін -көзше дейді.
• Түйнектің жер асты өркенге жалғасқан жерін-негізі, оған қарама-қарсы жағын төбесі дейді.
• Түйнектің сыртын тоз қабық қаптайды.

Пиязшық

• Түрін өзгерткен шырынды,
• қысқарған жер асты өркені
• Жер асты өсімдігіне- пияз,
• сарымсақ, сүмбілшаш,лалагүл,
• жабайы
• жуа қызғалдақ бәйшешек,
• қазжуа жатады.

Түйнек пен тамырдың айырмашылығы

Біліміңді тексер.

• Тамырсабақты-”ТС”. Түйнекті-”Т”. Пиязшықты-”П”.
• 1.Картоп - 6.Құртқашаш-
• 2.Қызғалдақ- 7.Қазжуа-
• 3.Бетеге - 8.Лалагүл-
• 4.Сарымсақ - 9.Бидайық-
• 5.Жералмұрты - 10.Қамыс-

• Биологиялық диктант
• 1-     түрі өзгерген жер үсті сабаққа арналған.
• Оқушыларға жеке-жеке сөздер таратып беру.
• ( бұтақтарына, сүрегі; кактус, сүттіген; фотосинтез; алып бүшікке; хлорофилл;
• долана , жабайы алмұрт,
• жабайы
• алма, өрік ағаштарында; бұршаққын)
• 1.     Сояу .................болатын түрін өзгерткен жер үсті сабақ.
• 2.     Тамаққа пайдаланып жүрген қауданды орамжапырақ түрі өзгерген ....... жатады.
• 3.     Сояу – сабақтың ......... жатады, оны итмұрынның тікенектерімен шатастыруға болмайды.
• 4.     Орамжапырақ қауданы тамаққа пайдаланғанымен жеміске жатпайды, себебі орамжапырақтың жемісі...........
• 5.     Сабақтарына су және онда еріген заттарды жинайды, жасыл түсті болғандықтан......... сабақтарында
• жүреді.
• 6.     Жан- жағындағы қоршап жатқан шырынды жапырақтарының ішкі жағында ............... болмайтындықтан
• ақшыл түсті.
• 7.     Долана ағашының сояуын бөліп алу қиын, себебі...... ілесе жұлынады.
• 8.     Шырынды сабақтар.......... өсімдіктерінде болады.
•  
•            
•  
•  
•  
•  
•  

Үйге тапсырма:

• Сабақтың түрөзгерістерін оқу,
• №21-22 суреттерді салып келесіңдер.
• Қосымша тапсырма: №9 зертханалық жұмыс.
• “Пиязшық пен түйнекті салыстырып қарау”.