Сабақтың тақырыбы: Санды және әріпті өрнектер, олардың мәндері Сабақтың мақсаты

а)сәлемдесу

ә)Оқушыларды түгендеу

б)Оқушылардың назарын сабаққа аудару

в)Сабақтың мақсатымен таныстыру

2.Үй тапсырмасын тексеру:

№102.Ұзындығы 91 см сым үш бөлікке бөлінген. Бірінші бөліктің ұзындығы 32 см, ал екінші бөліктің ұзындығы 9 см кем. Үшінші бөліктің ұзындығы бірінші бөліктің ұзындығынан қанша артық?

Жауабы: 91-32-23=36 4-ке артық.

№104. Екі тіктөртбұрыштың ұзындықтары бірдей. Бірінші тіктөртбұрыштың ені екінші тіктөртбұрыштың енінен 3 см-ге артық. Қай тіктөртбұрыштың периметрі кіші және қанша кіші?

Жауабы: P=2(a+b)< P=2(a+3+b).

3.Жаңа тақырыпты меңгерту

Амалдар таңбаларынан, жақшалардан (қажет болған жағдайда) және сандардан ғана құрастырылған жазу санды өрнек деп аталады.

Мысалы, 12+(12-5)-санды өрнек.

Құрамында әріптері бар өрнек әріпті өрнек деп аталады.

Мысалы, 86+(86+а)-әріпті өрнек.

Әріпті өрнектегі әріптің орнына алынатын сандар сол әріптің мәндері деп аталады.Әріпті өрнектерде латын алфавитіндегі кіші әріптері пайдаланылады.

Санды өрнектер, әріпті өрнектер жалпы түрде математикалық өрнектер деп аталады.

7а әріпті өрнегіндегі 7-ні коэффицент деп атайды.

Ауызша есептер: №134, №135, №136

Практикалық есептер: №138, №140(1,2), №141

5.Бекіту

№143(1,2), №144

1)Санды өрнекке мысал келтіріңдер.

2)Өрнектің мәні деп нені айтады?

3)Әріпті өрнек деп қандай өрнекті айтады?

4)әріптің мәні деп нені айтады?

5)Коэффицент деген не?

6.Үй жұмысы:№140(3,4), №145.

Сабақ жоспары

Пәні: Математика

Сынып: 5

Күні:22.09.2015жыл

Пән мұғалімі: Рысхожин А.М.

Сабақтың тақырыбы: Санды және әріпті өрнектер, олардың мәндері.

Сабақтың мақсаты:

1) Білімділік: санды және әріпті өрнектер ережесін айта білу, біліктерін логикалық оймен іске асыра білу;

2) Дамытушылық:теорияны практикамен ұштастыру, ойлау қабілетін, танымын, есеп шығарудағы білік, дағдыларын дамыту;

3) Тәрбиелік: оқушының пәнге қызығушылығын арттыру, математикалық мәдениетке тәрбиелеу, өз ойын дәл, тиянақты айта білуге үйрету

Көрнекіліктер: үлестірмелер

Сабақтың түрі: тақырыпты бекіту

Сабақтың әдісі: сын тұрғысынан ойлау элементтері, сұрақ-жауап, топтық жұмыс

Сабақтың барысы:

а) оқушылармен амандасу;

ә) сыныпты топқа бөлу;

б) балаларды сабаққа психологиялық дайындау:

шаттық шеңбері арқылы сабақты бастау.

Балалар, енді қолымызды ұстап, алақан жылуы арқылы бір-біріңе жылы лебіздер айтып, сабағымызды бастайық.

Қуанамын мен де,

Қуанасың сен де,

Қуанайық достарым,

Арайлап атқан күнге.

Қазір сабақтағы жұмысымызды анықтау үшін әр топқа кроссворд сұрақтары беріледі.

1 мин. соң әр топтағы оқушылар кезекпен сұрақтардың жауабын оқиды, ал бір оқушы тақтадағы дайын кроссворд токөздеріне жауаптарын жазып отырады.

Кроссвордтардың ерекше торкөздерінде қандай сөздер шықты ? Ендеше бүгінгі тақырыбымыз қандай және сабақта не істейміз деп ойлайсыңдар ?

Әр топқа үш сұрақ қойылады:

• 
  Қандай өрнекті санды өрнек деп атайды ?
  
• 
  Қандай өрнекті әріпті өрнек деп атайды ?
  
• 
  Коэффициент деген не ?
  

Венн диаграммасына салайық.

Деңгейлік тапсырмалар:

1. 
   Өрнектің мәнін тап:
   

2. 
   98:в+с, мұндағы в=7; с=3
   
3. 
   Тік төртбұрыштың ұзындығы а см, ені в см. Тік төртбұрыштың периметрін тап. Мұндағы: а=17;в=9
   

4. 
   Өрнегін жазыңдар:
   

5.Теңдеуді шеш: (х-86)*204=7548

1. 
   Өрнектің мәнін тап:
   

2. 
   96:а-в, мұндағы а=8; в=5
   
3. 
   Қабырғасы а см квадраттың периметрін тап. Мұндағы: а=12
   

4. 
   Өрнегін жазыңдар:
   

5. 
   Теңдеуді шеш:(45-х)*9=126
   

1. 
   С+292, мұндағы с=18
   
2. 
   (57-а)·в; мұндағы а=8; в=5
   
3. 
   Тіктөртбұрыш ұзындығы 16см, ені 7см. Ауданын есепте.
   

4. 
   Өрнегін жазыңдар:
   

5. Теңдеуді шеш: (4118-х):68=56

Кімге сабақ ұнады, қызыл жұлдызшаларды көтереді.

Кроссворд сұрақтары:

1 топ:

1. 
   Жоқ өзінде баста, қаста, мойында,
   

2. 
   Уақытты көрсететін құрал.(сағат)
   
3. 
   Қандай санға бөлуге болмайды ?(нөл)
   
4. 
   Құрамында белгісізі бар теңдік ?(теңдеу)
   
5. 
   Миллионда неше нөл бар ?(алты)
   

1. 
   Бір жағынан нүктемен шектелген түзу;(сәуле)
   
2. 
   Тіктөртбұрыштың барлық қабырғаларының қосындысы.(периметр)
   
3. 
   Натурал санға қандай санды қосқанда келесі сан шығады ?(бір)
   
4. 
   1 сағатта неше минут бар ?(алпыс)
   
5. 
   Шаршының неше қабырғасы бар ?(төрт)
   
6. 
   1 тонна мақта ауыр ма, әлде 1 тонна темір ауыр ма,
   

3 топ:

1. 
   Екі адам 4 сағат шахмат ойнады.Олардың әрқайсысы неше сағат ойнады ? (Төрт)
   
2. 
   Санауда қолданылатын сандар. (Натурал)
   
3. 
   Компьютердің ақпаратты қағазға басып шығаруға арналған құрылғысы. (Принтер)
   
4. 
   Үстелдің 4 бұрышы бар. Егер бір бұрышын кесіп тастаса, неше бұрыш қалады? (Бес)
   
5. 
   Уақыттың өлшем бірлігі. (Секунд)
   
6. 
   Ұзындықтың өлшем бірлігі (Метр)
   
7. 
   Адамның 10 қолында неше саусақ бар ?(Елу)
   
8. 
   Барлық қабырғалары тең төртбұрыш. ( Шаршы.)
   

а)сәлемдесу

ә)Оқушыларды түгендеу

б)Оқушылардың назарын сабаққа аудару

в)Сабақтың мақсатымен таныстыру

2.Үй тапсырмасын тексеру:

№147.

2)42х+45+8х+45=50х+90;

3)12у+у+52+8у+3=21у+55;

4)204в+30в+6в+56=240в+56.

№160.Бірінші күні дүкенге 300 кг, ал екінші күні бірінші күнге қарағанда а кг артық ұн әкелінді. Үшінші күні екінші күнге қарағанда 60 кг ұн кем әкелінді. Дүкенге үш күнде барлығы қанша килограмм ұн әкелінді?

Жауабы:Бірінші күні: 300 кг, екінші күні 300+а, үшінші күні 240+а.

300+300+а+240+а =104+2a.

1)Санды өрнекке мысал келтіріңдер.

2)Өрнектің мәні деп нені айтады?

3)Әріпті өрнек деп қандай өрнекті айтады?

4)әріптің мәні деп нені айтады?

5)Коэффицент деген не?

Практикалық есептер: №149, №152, №154, №156, №157

№158, №159

а)сәлемдесу

ә)Оқушыларды түгендеу

б)Оқушылардың назарын сабаққа аудару

в)Сабақтың мақсатымен таныстыру

2.Үй тапсырмасын тексеру:

№151.Кестені толттырыңдар:

1)(75+4)+(36-а);

2)(300/в)-(56+27).

3.Есептер шығару (Атамұра 2010 жыл)

Практикалық есептер: №13, №14, №15, №20,№21

№22, №24

а)сәлемдесу

ә)Оқушыларды түгендеу

б)Оқушылардың назарын сабаққа аудару

в)Сабақтың мақсатымен таныстыру

2.Үй тапсырмасын тексеру:

№23.Өрнектің мәнін табыңдар:

1. 
   (х+29)+(у-13), мұндағы х+у=42
   
2. 
   (х*4)/9, мұндағы х/у=15,
   
3. 
   х/(у*3), мұндағы х/у=60.
   

1)Осындай 5 көйлек неше метр матадан тігіледі?

2)Х метр матадан неше көйлек тігіледі?

3.Жаңа тақырыпты меңгерту.

I.Қосудың ауыстырымдылық қасиеті.

Қосылғыштардың орындарын ауыстырғаннан қосындының мәні өзгермейді.

а+в=в+а

II.Қосудың терімділік қасиеті.

Екі санның қосындысына үшінші санды қосу үшін бірінші санға екінші сан мен үшінші санның қосындысын қосуға болады.

(а+в)+с=а+(в+с).

III.Көбейтудің ауыстырымдық қасиеті.

Көбейткіштердің орындарын ауыстырғаннан көбейтіндінің мәні өзгермейді.

а*в=в*а

IV.Көбейтудің терімділік қасиеті.

Екі санның көбейтіндісін үшінші санға көбейту үшін бірінші санды екінші санның үшінші санның көбейтіндісіне көбейтуге болады.

(а*в)*с=а*(в*с)

3.Есептер шығару

Практикалық есептер: №29, №30(1,3,5,7,9,11), №31(2,4,6,8), №32,№33

№37

2)Қосудың терімділік қасиеті әріптермен қалай жазылады?

3)Көбейтудің ауыстырымдылық қасиетінің тұжырымдамасынын айтыңдар.

4)Көбейтудің терімділік қасиеті әріптермен қалай жазылады?

а)сәлемдесу

ә)Оқушыларды түгендеу

б)Оқушылардың назарын сабаққа аудару

в)Сабақтың мақсатымен таныстыру

2.Үй тапсырмасын тексеру:

№38(4,5,6).Өрнекті ықшамдап алып, сонан соң мәнін табыңдар:

4)25c*45d, мұндағы c=4, d=2;

25*4*45*2=100*90=9000.

5)8a*5b, мұндағы a=125, b=16;

8*125*5*16=1000*90=90000.

6)125c*75d, мұндағы c=8, d=4.

125*8*75*4=1000*300=300000.

№39.Кинотеатрдың көрермендерге арналған залында 25 қатар, ал әр қатарда 30 орын бар. Бір билеттің бағасы 200 тг. Бүгін билет барлық орынға сатылды. Барлық орынға билет неше теңгеге сатылды?

Жауабы: (25*30)*200=150000

Практикалық есептер: №40, №41, №42, №43

№44

2)Қосудың терімділік қасиеті әріптермен қалай жазылады?

3)Көбейтудің ауыстырымдылық қасиетінің тұжырымдамасынын айтыңдар.

4)Көбейтудің терімділік қасиеті әріптермен қалай жазылады?

а)сәлемдесу

ә)Оқушыларды түгендеу

б)Оқушылардың назарын сабаққа аудару

в)Сабақтың мақсатымен таныстыру

2.Үй тапсырмасын тексеру:

№295.Амалдарды орындаңдар:

1)(321+19)/85=4;

2)(1534-974)/16=35;

3)(1562+550)/96=22;

4)(704+32*11)/66=16;

5)(3843-3075)/96=8.

1	2	3	4	5
Е	Р	Т	І	С

3.Жаңа тақырыпты меңгерту.

I.Қосудың ауыстырымдылық қасиеті.

Қосындыны санға көбейту үшін, сол санға әрбір қосылғышты жеке-жеке көбейтіп, одан шыққан көбейтінділері қосуға болады.

(а+в)с=ас+вс.

(а-в)с=ас-вс.

Практикалық есептер: №389, №390, №391

№392

2)Көбейтудің азайтуға қатысты үлестірімділік қасиеті әріптермен қалай жазылады? Тұжырымдамасы қалай айтылады?

3)29х+6х және 35а-9а өрнектерінің ықшамдалаған түрлерін ауызша айтып, түсіндіріңдер?

6.Үй жұмысы:№393, №394

Сабақ жоспары

Пән: Математика Сынып:5 Мерзімі:29.09.2015жыл

Сабақтың тақырыбы:Көбейтудің үлестірімділік қасиетін пайдаланып, өрнектерді ықшамдау.

Сабақтың мақсаты:

Білімділігі: Оқушылардың көбейтудің үлестірімділік қасиетін пайдаланып, өрнектерді ықшамдау тақырыбы бойынша есептер шығарған кездегі білімдерін міндетті және мүмкін деңгейде тексеру.

Дамытушылық: Логикалық ойлау қабілеті мен есептеу дағдыларын жетілдіру, өз бетінше еңбектену, белсенділіктерін арттыру, пәнге қызығушылығыг ояту, оқушылардың құзыреттілігін қалыптастыру.

Тәрбиелік: Оқушылардың өз ойын толық, дұрыс жеткізе білуге, тапқырлыққа, жылдамдыққа, ептілікке, достық қарым-қатынасқа тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: практикалық сабағы

Сабақтың көрнекілігі:деңгейлік тапсырмалар

Оқытудың әдісі: практикалық

Сабақтың барысы:

1.Ұйымдастыру кезеңі.

а)сәлемдесу

ә)Оқушыларды түгендеу

б)Оқушылардың назарын сабаққа аудару

в)Сабақтың мақсатымен таныстыру

2.Үй тапсырмасын тексеру: №393, №394

3.Есептер шығару.

Практикалық есептер:№396, №397(1,2,3), №398

№400, №401

а)сәлемдесу

ә)Оқушыларды түгендеу

б)Оқушылардың назарын сабаққа аудару

в)Сабақтың мақсатымен таныстыру

2.Үй тапсырмасын тексеру: №397(4,5,6), №401(2).

3.Есептер шығару.

Практикалық есептер: №405, №406, №407

1)Көбейтудің қосуға қатысты үлестірімділік қасиеті әріптермен қалай жазылады? Тұжырымдамасы қалай айтылады?

2)Көбейтудің азайтуға қатысты үлестірімділік қасиеті әріптермен қалай жазылады? Тұжырымдамасы қалай айтылады?

3)29х+6х және 35а-9а өрнектерінің ықшамдалаған түрлерін ауызша айтып, түсіндіріңдер?

а)сәлемдесу

ә)Оқушыларды түгендеу

б)Оқушылардың назарын сабаққа аудару

в)Сабақтың мақсатымен таныстыру

2.Үй тапсырмасын тексеру:

№411.Өрнектің мәнін табыңдар:

1)8(2х+5)+4(6+7х), мұндағы х=3;

Жауабы: 16х+40+24+28х=44х+64=44*3+64=132+64=196;

2)12(3х+8)+5(2х-1), мұндағы х=2;

Жауабы:36х+96+10х-5=46х+91=46*2+91=92+91=183;

3)24(х+2)+6(5х-2), мұндағы х=1;

Жауабы: 24х+48+30х+-12=54х+36=54*1+36=90;

4)4(15х+8)+3(6х-5), мұндағы х=4;

Жауабы:60х+32+18х-15=78х-17=78*4-15=312-15=297.

Құрамында әріппен белгіленген белгісіз саны бар теңдікті теңдеу деп атайды.

Мысалы, 9х+5=41.

Теңдеудегі әріптің орнына қойғанда оны дұрыс санды теңдікке айналдыратын сан теңдеудің шешімі деп аталады.

Теңдеудегі әріптің орнына қойғанда оны дұрыс теңдікке айналдыратын сан теңдеудің түбірі деп аталады.

Практикалық есептер: №161(1,3,5,7), №169, №162(1,3,5,7)

№170

2)Теңдеудің түбірі деп нені айтамыз?

3)Теңдеуді шешу дегеніміз не?

4)Белгісіз қосылғыш қалай табылады?

5)Белгісіз көбейткіш қалай табылады?

6)Теңдеуді шешу дегеніміз не?

7)Теңдеудің дұрыс шығарылғанын қалай тексеруге болады?

6.Үй жұмысы:№161(2,4,6,8)

Сабақ жоспарыюб

Пән: Математика Сынып:5 Мерзімі:2.10.2015жыл