«Алтай» О. Бөкей
1. Алтай өлкесінің сұлулығын сезіне алдыңдар ма?
2. Табиғат тамашасын сезіну адамдарға қажет пе?
3. Табиғат сұлулығын қалай сақтап қалуға болады?
5мин
Дәйексөз.
«Адам табиғатқа тәуелді болса,
Табиғатта оған тәуелді»
А. Франц (хормен қайталау)
1. Табиғат пен адам арасындағы байланысты қалай түсінесіңдер?
2. Табиғатты қалай қорғаймыз?
5 мин
4. Әңгімелеу
«Қайыңның қасіреті» (әңгіме) Қ. Толыбаев
Қар кетіп жердің бері дегдей бастаған. Көктемнің жайма шуақ күні. Тау етегіндегі қалың ақ қайың орманын аралап серуендеп жүрміз. Зәулім ағаштың сала - сала бұтақтарын жапқан, жылқының жалындай жалбырап, төмен төгіле саудырап тұрған шыбықтары бұйра шашы секілді. Әр жеріндегі бітпегени жараның ауызындай қабыршықтар ағаштың сұлу сипатын бұзып тұр. Денесіне түскен зақымның зардабын жария еткендей, айғыз - айғыз. Бірден назар аударады
- Қарашы, мына жерге біреу пышақпен тіліп, «Н» әріпін жазыпты,
деп серігім қинала тұрып, қайың діңін сипалады. Келе – келе осы жарақат үлкен даққа айналады да өшпейді.
Қайың діндеріне жағалай көз жүгірттім. Шынында, ағаш дініндегі
дақтар аппақ денеге түскен жарақаттың тыртығындай шор - шор болып қарайып тұр. Кей тұстағы «М», «С» деп ойып жазған әріптер қармен, жаңбыр суына еріп, езіліп кеткендей баттия қап - қара дақ болып, жуан діңге жабысып қалған. Өмір бақи өшпейтін, айықпайтын дерт секілді.
- Обал - ай... Жарақаттанып қалған, қалпына келмес тыртық сияқты екен, - дедім, серігімді мұңнан серпілтпек ниетпен. Ол жадырай көсілді:
- Ағаш – Жер – ананың құшығындағы бөбегі. Оны бізде, адамдар да мәпелеуге міндеттіміз. Өйткені ылғи да пайдасын көріп жүрміз ғой.
- Бір ақымақтың қылығына бола, сонша күйгенің не?..
Сол ақымақтың қылығы қара шешектей жайылып кетсе, ем қонбайды....
- Асқынып, алқымдап тұрған ештеңе жоқ.
Тәрбие керек, ұрпақтарымызды кесірлінің жетігіне жібермеуге тиіспіз.
- Мектепте де, үйде де туған табиғатты қорғау мәселесіне орай
жан - жақты тәлім тәрбие жұмысы жүргізіліп келеді. Мыналар кейбір ақпақ құлақтардың қылығы шығар, - дедім серігімді жұбатпақ ниетпен. ол сәл тыншыды да, ойын түйді:
- Атамның «бір құмалақ бір қарын майды шірітеді» дегеніндей, сол
ақпақ құлақтарды ойсыз әрекетері күйедей жұғымтал болса ше?!
- Оның істегенін қасында жүрген серігі қайталады. Рас,
жарақаттанған ағаш өлмейді, сыны ғана бұзылады. Ал мына әріптерді жазғандар бұл дүниеден әлде қашан өткенде шығар. Бірақ діңгегі дақтар өшпепті, тыртық болып қалған. Майдан кешкен жауынгердің тәніне түскен жарақат тыртығы секілді.
