Сабақтың тақырыбы: Сутек-химиялық элемент және жай зат. Сутектің изотоптары Сабақтың мақсаты

1776 жылы сутекті Г.Кавендиш алды. Француз ғалымы А. Лавуазье сутектің жай зат екенін анықтап, оған “гидрогениум” деп ат берген. Латынша бұл “су тудырушы” дегенді білдіреді.

• 1776 жылы сутекті Г.Кавендиш алды. Француз ғалымы А. Лавуазье сутектің жай зат екенін анықтап, оған “гидрогениум” деп ат берген. Латынша бұл “су тудырушы” дегенді білдіреді.

• Генри Кавендиш

• Антуан Лавуазье

Өнеркәсіпте алынуы

• Жер бетінде су кең тарағандықтан өнеркәсіпте сутекті алудың негізгі әдісі – суды тұрақты электр тогының көмегімен айыру болып табылады.

• 2H 2O = 2H2 + O2
• CH4 + 2H2O = CO2 + 4H2 -165 кДж

Зертханада алынуы

• Сынауыққа 1-2 түйір мырыш салып, үстіне сұйытылған тұз немесе күкірт қышқылын құяды. Реакцияның жүре бастағанын сұйықтың бетінде газ көпіршіктерінің пайда болуынан байқауға болады.Ол – сутек газы.

• Zn + H 2SO4 = ZnSO4+ H2

Сутекті жинау әдістері

• Ауаны ығыстыру арқылы

• Суды ығыстыру арқылы

Сутегін зертханада алуға арналған құрал - Кипп аппараты

• Тарих патшалығы
• А) Физикалық және химиялық ұғым.
• 1 топ 2 топ
• А) Судың булануы а) Металдың балқуы
• Ә) Көмірқышқыл газ әсерінен ә)Шегенің таттануы
• ізбес суының лайлануы
• Б) Майшамның жануы б) көмірдің жануы
• Ә) Таза және қоспалар
• 1 топ 2 топ
• А) Дистельденген су а) Қант
• Ә)Мыс ә) Ауа
• Б) Топырақ б) Фосфор
• Б) Қай сөйлемде химиялық элемент, қайсысында зат?
• 1 топ 2 топ
• А)Мыс купоросының құрамына а)Темір ылғал ауада таттанады
• мыс кіреді
• Ә)Балықтар судан еріген ә)Темір мен күкірттің қоспасы.
• оттекпен тыныс алады.
• Б)Таттың құрамына темір кіреді. Б) Мыс оксиді мыс пен оттектен тұрады.

• 1.География патшалығы
• 1 топ 2 топ
• А) 5 моль судың массасын есепте а)7 моль алюминийдің массасын есепте
• Б) Мына заттардың салыстырмалы молекулалық массаларын тап
• 1. Mr (CO2)= 2 Mr (H3PO4)=
• Mr (H2SO4)= Mr (FeCl3)=

• 3. Биология патшалығы
• 1 топ
• А) Тыныс алу процесіндегі элемент
• Ә) Қанның құрамында кездесетін маңызды химиялық элемент
• 2 топ
• А) Адам сүйегінде кездесетін химиялық элемент
• Ә) Қалқанша безінде кездесетін элемент

• 4.Әдебиет патшалығы
• А) Мақал-мәтелдер
• 1 топ
• А) Өз елім - ..... бесігім.
• Ә).... қызған кезінде соқ.
• 2 топ
• А) .... тас екен,арпа бидай ас екен.
• Ә)Аз сөз .....,көп сөз .......
• Ә) Жұмбақтар
• 1 топ
• А) Бірінші буыным көп емес,екінші буыным тілсіз жау.
• Ә) Шыдасаңда алтын ассыз мүлде,шыдау қиын бұл затсыз екі күнге.
• 2 топ
• А) Тынысым ырысым,Ол жоқ жерде жойылмақ жүрісім
• Ә) Сыныптан шықпайды,тимесең ұқпайды.
• Жәрдемінсіз бұл заттың, оқушы сабақ ұқпайды.

• 5. Физика патшалығы
• 1 топ
• Салыстырмалы атомдық массасы 65 –ке тең.
• Осы элементтің хлормен қосылысының салыстырмалы молекуллалық массасын есепте.
• Реакция теңдеуін теңестір
• Осы қосылысты айырылу реакциясы арқылы жүзеге асыр.
• 2 топ
• Салыстырмалы атомдық массасы 24 –ке тең.
• Осы элементтің хлормен қосылысының салыстырмалы молекулалық массасын есепте.
• Реакция теңдеуін теңестір
• Осы қосылысты айырылу реакциясы арқылы жүзеге асыр.

Тест тапсырмалары:

• 1.Сутектің химиялық таңбасы:
• а) Н ә) Не б) Cu в) Si
• 2.Күн жүйесі планеталарының қанша пайызын сутек атомы құрайды?
• А)49% ә)2% б)24% в)92%
• 3.Сутекті ең алғаш алған ғалым?
• а) Ломоносов ә) Менделеев
• б) Кавендиш в) Лавуазье
• 4.Сутек латынша қандай мағынаны береді:
• А)түтінді газ б)су тудырушы
• Ә)қопарғыш газ в)су тасушы
• 5.Сутекті өнеркәсіпте алу жолы:
• а)Электр тоғы арқылы б)белсенді металдан
• ә)ауаны ығыстыру арқылы в)айдау арқылы

• Үйге тапсырма:

• 30-31 тақырыптар, 80-83-бет 8,9,10,11-жаттығулар.

• Бағалау