Жыныстық гендерді анықтау. Ұрпақтардың жынысы жыныс жасушалардың генетикалық материалымен анықталады. Анығырақ айтқанда болашақ ағзаның жынысы ұрық біте бастаған – зиготаның ұрықтану сәтінде анықталады, сөйтіп дарақтың келесі даму сатыларында өзгермейтін болады. Зиготада 44 аутосомасы бар..
Х - хромосомада болады. Гемофилия ; Түсті ажыратпаушылық ;Қоңыр кіреукелі тіс
У- хромосомада болады. Құлақ қалқанының жиегіндегі түк ; Саусақ арасындағы жарғақ; Қаңқа,бұлшықеттер-дің қарқынды дамуы.
ІV Жаңа тақырыпты бекіту
Есептер шығару.
Анасы ІІ топ гомогаметалы, әкесі ІІІ топ гетерогаметалы болған жағдайда, ұрпаңы қандай болуы мүмкін?
Тасымалдаушы гетерозиготалы әйелдің генотипі – ХаХв;Дені сау ер адамның генотипі ХаУ;Ұрпағы қандай болуы мүмкін?
Анасы ІІ топ гомогаметалы, әкесі ІІІ топ гетерогаметалы болған жағдайда, ұрпағы қандай болуы мүмкін?
Шешесінің қан тобы І топ, ікесінікі IV топ болса, балаларында қан топтары тұқым қуалай ма?
Жауабы: 2 баласы ІІ топ, 2 бала ІІІ топ
Шешесінің қан тобы ІІІ, ал әкесінікі IV болса, балаларының қан топтары жайлы не айтуға болады?
Жауабы: 1 бала IV топ, 2 бала ІІІ топ, 1 бала ІІ топ
Мысықтарда жирен рең басым, қара рең басылыңқы. Еркек мысықтардың хромосомасы ХАУ (жирең), ХаУ (қара). Ал ұрғашы мысық қара (ХаХа) және алабажақ (ХАХа) болған жағдайда қандай ұрпақ алуға болады?
Карточкалардағы есептерді шығару:
№ 1 суретті дидактикалық тапсырма.
1-жағдайда екеуі де гүлінің түсі бойынша гетерезиготалы, ал екіншісінде, біреуі ғана гетерезиготалы. Будандастыру сызбанұсқасын жүргізіп, гибридтердің 1-ұрпағының генотипі мен фенотипін анықтаңыздар.
№ 2 суретті дидактикалық тапсырма.
А сқабақта тұқым қуалаудың қандай формасы көрсетілғен? Сопақ формасының генотипін анықтаңыз. Қандай аллельдер (доминантты, рецессивті) дискі және ұзынша пішінде кездеседі?
3 суретті дидактикалық тапсырма.
Т ышқанда қай түс доминантты? Ак па, сұр ма? Егер ата-аналары берілген белгілері бойынша гомозиготалы болса, онда ата-ана мен ҒІ гибридтердің генотипін атаңыздар. Ғ, х ҒІ=Ғ2 гибридтің генотипі мен фенотипін анықтаңыздар.
2-топқа №4 суретті дидактикалық тапсырма.
Т ыщкан жүнінің қара, ақ, сұр түстерін көрсететін аллельдерді айтыңыздар. Генотипі ААВЬ, АаВВ, ааВВ болатын тышқанның түсін анықтаңыздар.
Сұрақтарға жауап беру:
Томас Морган Заңы?
Кроссинговер?
Жыныстық гендер дегеніміз не? Маңызы неде?
Томас Морган заңының Мендель заңдарымен ұйқастылығы неде?
Үйге тапсырма беру:
§41. Тіркес тұқым қуалау заңы.
Хромосома және оның гендері.
Жыныс хромосомаларына есептер құрастырып келу (көз түсі, шаш түсі, дальтонизм, сол қолмен жазуға бейімделген)
Достарыңызбен бөлісу: |
