Сабақтың түрі: аралас Сабақтың әдісі: сайыс-сабақ Сабақтың барысы: Жүргізуші

беру, әңгімелеу;

2) Оқушылардың ойлау қабілетін арттыру, сөздік қорын молайту;

3) Халық ауыз әдебиетінің ерекшеліктерін саналарына енгізу. Қазақ тіліне деген қызығушылығын арттыру.

– Құрметті оқушылар, қатысып отырған қонақтар! Бүгінгі біздің «Жұмбақтар әлемінде» сайысымызға қош келдіңіздер!

Мұғалім:

- Сайысымызды бастамас бұрын, балалар, әдебиеттен білетінімізді еске түсіріп, жұмбақ дегеніміз не деген сұраққа жауап беріп көрейік.

Жұмбақ – халық ауыз әдебиетінің түрі

Мұғалім: - Дұрыс-ақ, балалар. Енді мен сендерге «жұмбақ» сөзінің анықтамасын айтып көрейін. Жұмбақ дегеніміз – таныс, бейтаныс заттардың, қимылдың не табиғат құбылысының сөзбен салған суреті.

Жұмбақта заттар, құбылыстар толық болмаса да, ықшам түрде дөп басып, дәл суреттеледі. Басы артық сөздер атымен болмайды. Мына жұмбақтарды шешіп көрейік:

Бірінші жұмбақ өлең түрінде, екінші жұмбақ қара сөз түрінде берілген екен. Жұмбақтар әртүрлі тақырыптарға құрылады: оқу құралдары, адамның дене мүшелері, табиғат құбылыстары, жануарлар, өсімдіктер туралы, үй жиһазы, техника туралы және т. б.

Жүргізуші:

- Ерте заманнан бері адам табиғат сырларын ашып,үйрену үшін әуелі балаларына жұмбақ шешкізіп үйреткен. Қазақ ауылында жатар орынға үй-іші болып жиналып, үлкендер бүлдіршіндерге ертегі, аңыз, ата-бабаларымыздың басынан өткен тарихи-жауынгерлік оқиғаларды баяндап беретін болған. Мұндай кезде жұмбақтар да айтылып, шешілетін. Жұмбақ шешуде ешкім де қағыс қалмаған.

Мұғалім: - Ендеше, балалар, сайысымызды бастайық! Бұл сайыста сендерге тек жеңіс тілейміз. Өз білімдеріңді жан-жақты көрсете біледі деген сенімдеміз.Қай топ көп жұмбақ шешсе, сол топ жеңіске жетеді.

ІІ сайысымыз – «Әртүрлі тақырыпта» Топ басшылары қима қағаздарды алып, қандай тақырыпқа жұмбақ шешетінін анықтайды. Берілген тақырыптар: Оқу құралдары

Жануарлар туралы

Табиғат құбылыстары

Адамның дене мүшелері

Жүргізуші: - Жұмбақтар құрылыстарына қарай ребус, метаграмма, анаграмма, кроссворд болыпта бөлінеді.

ІІІ сайысымыз – «Метаграммалар»

1. 
   Жазда өсіп,піседі,
   

2. 
   Жатам құстар тобына,
   

3. 
   Қыста суды қаптаймын,
   

4. 
   «Т»-дан бастап оқысаң,
   

Жүргізуші: - Жарайсыңдар балалар! Келесі сайысымыз – «Ребустар сыр шертеді». Екі топқа екі-екіден ребустар беріледі, онда мақалдар жасырылған, шешіп көрелік.

Жасырылған мақалдар: «Піл күшті,

Піл күшті емес, тіл күшті»,

«Еріншектің ертеңі бітпес»,

«Бала – көңілдің гүлі, көздің нұры»,

«Өз елің – алтын бесік»

Жүргізуші: - Рахмет, балалар! V сайысымыз – «Ұйқасын тап» деп аталады.

Мен айтқан сөйлемдерді аяқтайсыңдар.

Өзінше ноян,

Қорқақ кім?.. Қоян.

Шабақ аңдып жағада,

Шарқ ұрады ... Шағала.
Сылдыр қағып,таудан құлап,

Жатыр ағып, мөлдір ... Бұлақ.
Тұмсығымен шымшып,

Құрт тереді ... Шымшық.
Орыннан-орынға ауысқан,

Ұшқалақ қарала ... Сауысқан.
Жүгіретін қуанып,

Бала біткен андыздап,

Қандай тәтті ... Балмұздақ.
Жүргізуші: - Соңғы VI сайысымыз – «Ұқсас атаулар» сайысы.

Бірі – ағаш кесу құралы,

Бірі – шырынды бал бұлағы

(Ара)

Санасаң,

Бір үйде төртеуі бар.

Қаласаң,

Ауызды өртейтін нәр.

(Бұрыш)

Жел соқса,

Жайқалып толқиды,

Ел оқыса,

Тұла бойың балқиды.

(Өлең)

Бірі – ыдысқа керек,

Бірі – жүріске керек.

(Аяқ)

Жүргізуші: Осымен балалар, сайысымыз аяқталып, өз мәресіне жетті. Сөз кезегін қазылар алқасына береміз.

Жүргізуші: - Сайысқа белсене қатысқандарыңыз үшін рахмет!

Сау болыңыздар.

Жалпы білім беретін А.Оразбаева атындағы негізгі мектебі «Жұмбақтар сайысы» (тәрбие сағаты) Өткізген: 7 – сынып жетекшісі Н.Н.Шампиев