Сабақтын тақырыбы: - ХVІІІ ғасырдағы қазақ әдебиеті. Бұқар жырау
- Қалқаманұлының өмірі мен шығармашылығы.
Сабақтың мақсаты: 1. ХVІІІ ғасырдағы қазақ елінің тарихи жағдайы туралы түсінік беру.Бұқар жырау туралы білімдерін кеңейту,жыраудың толғаулары сол дәуірдегі халқымыздың тарихынан хабар беретіндігін, тілінің философиялық тереңдігін, өнегелі сипатын ашу. 2. Оқушылардың тілдік қорын байытып, ұтқыр да, ойлы сөйлеуге баулу. 3. Оқушыларды туған еліне, жеріне, Отанына деген сүйіспеншілікке тәрбиелеу. Сабақтың түрі: Кіріктірілген сабақ. - Сабақтың түрі: Кіріктірілген сабақ.
- Сабақтың әдісі: Сұрақ – жауап, баяндау, СТО стратегиясы.
- Сабақтың көрнекілігі: Суреттер, слайд шоу, кестелер.
- Пәнаралық байланыс: Тарих, музыка.
Сабақтың барысы: - Сабақтың барысы:
- І Ұйымдастыру.
- ІІ ”Ой шақыру”стратегиясы.
- 1.Жыраулар поэзиясы өмір сүрген кезең.
- 2.Жыраулар поэзиясының өкілдері.
- 3.Жыраулар поэзиясының негізгі тақырыбы
- 4.Жырау мен жыршының айырмашылығы.
- 1726 жылы Ордабасындағы халық жиналысында қазақ жасақтарының қолбасшысы болып сайланады.
Көріктей басқан күпілдеп, - Көріктей басқан күпілдеп,
- Көмекейің бүлкілдеп,
- Сөйлер сөзден таймадың.
- Тәукенің болып жаршысы,
- Халқыңның болып заршысы,
- Белді бекем байладың.
- Үмбетей жырау
Кестені толтыру - Жырау өмір сүрген кезеңде ел билеген хандар
- Жырау өлеңдерін жинап,қағаз бетіне түсірген
- Арғын тайпасы, қаржас руы
- Жыраудың өмір сүрген жылдары
- Баянауылда дүниеге келіп, Далба тауының етегінде қайтыс болған (қазіргі Қарағанды облысының Бұқар жырау ауданы)
Бұқар толғауларының тақырыбы - “Ағайынның аразы елдің сәнін
- кетірер”,”Бірінші тілек тілеңіз”,”Керей қайда барасың?” т.б
- “Ей,Абылай,Абылай”, “Қалданменен ұрыспа”, “Абылай ханның қасында”
- “Жиырма деген жасыңыз”,”Атам болған жиырма бес”,
- “Кәрілік”, “Сен он бір жасыңда”
Бұқар толғауларынан алынған үзінділерді оқып,өлеңде айтылған негізгі ойды анықтаңдар - Жоңғар шапқыншылығы кезінде елден бөлек көшіп кетіп бара жатқан керей руын кері қайтарып, Абылай ханның алдында бітістіреді.
- Керей,қайда барасың
- Сырдың бойын көбелеп?
- Сен қашсаң да,мен қойман,
- Арғымағым жебелеп
- Көрші елдермен жауласпай, достық қарым - қатынаста болуға шақырады.
- Абылай ханның қасында
- Бұқарекең жырлайды.
- Жырлағанда не дейді
- Соғыспа деп жырлайды.
- Бұқарекең деген кәріңіз
- Соғыссаң кетер сәніңіз.
- Үш жүздін басын біріктіріп Жоңғар шапқыншылығына қарсы күресті ұйымдастырушы Абылай ханды 11 жасынан бастап, өмірінің соңына дейін білетіндігін баяндайды.
- Ей, Абылай, Абылай !
- Сені мен көргенде,
- Тұрымтайдай ұл едің,
- Түркістанда жүр едің
- Әбілмәмбет төренің
- Қызметінде тұр едің
- Бөгембай батырдың қазасын Абылай ханға естіртуі.
- Қазақтың ханы Абылай !
- Ақиықты аспанға
- Ұшпастай ғып торлады
- Құлағанға ұқсайды
- Қазақтың қамал қорғаны
- Айтпасыма болмады
- Батырың өтті Бөгембай !
- Адам өмірінің кезең – кезеңдері туралы толғайды
- Жиырма деген жасыңыз
- Ағып жатқан бұлақтай.
- Отыз деген жасыңыз
- Жарға ойнаған лақтай
- Қырық деген жасыңыз
- Ерттеп қойған құр аттай.
- Абылай ханның Үш жүздін басын біріктіріп Жоңғарларға қарсы күресті ұйымдастырып, басшылық жасаған Абылай ханды мадақтайды.
- Қырық беске келгенде
- Жақсы мен жаман демедің
- Елу жасқа келгенде,
- Үш жүздің баласының
- Атының басын бір кезеңге тіредің.
Инсерт жүйесі “Елім-ай ”әні - Қаратаудың басынан көш келеді,
- Көшкен сайын бір тайлақ бос келеді.
- Мына заман қай заман, бағзы заман,
- Баяғыдай болар ма тағы заман .
- Ел –жұртынан айрылған жаман екен,
- Екі көзден мөлтілдеп жас келеді
- Мына заман қай заман қысқан заман,
- Басымыздан бақ дәулет ұшқан заман.
- Шұбырғанда ізіңнен шаң борайды,
- Қаңтардағы қар жауған қыстан жаман.
Достарыңызбен бөлісу: |
