Сакенова Р. Е., Батырбай Ә. Т., Жапарова М. С., Ботабаева Г. Б., Сакпанов Е. М
Электр ӛрісінің суперпозиция принципі
жүктеу/скачать 2,44 Mb. Pdf көрінісі
|
2914351229724 Сакенова, Батырбай К ПЕЧАТИ
- Бұл бет үшін навигация:
- Электр ӛрісінің потенциалы
| Электр ӛрісінің суперпозиция принципі
Қозғалмайтын N нүктелік зарядтардан тұратын электрлік жүйені қарастырайық. Тәжірибелер кӛрсеткендей, зарядтар жүйесіндегі бір зарядқа әсер ететін қорытқы күш оның әрбір жеке зарядпен әсерлесу күштерінің геометриялық қосындысына тең болады мұндағы: екенін ескерсек, алатынымыз: Бұл алынған формула электр ӛрісінің суперпозиция принципін ӛрнектейді. Қозғалмайтын N зарядтан тұратын электрлік жүйенің тудыратын қорытқы электр ӛрісінің кернеулігі жеке зарядтар тудыратын электр ӛрістерінің кернеуліктерінің геометриялық (векторлық) қосындысына тең болады. Электр ӛрісінің потенциалы Нүктелік зарядтың электростатикалық ӛрісі центрлік болып табылады. Сол себепті электростатикалық ӛріс потенциалды ӛріс болып табылады. 98 Электростатикалық әсерлесу күшінің тұйық траекториядағы атқаратын жұмысы нольге тең болады. -зарядының электр ӛрісінде -заряд 1-нүктеден 2-нүктеге орын ауыстырсын (сурет). Осы жағдайдағы электр ӛрісінің атқаратын жұмысын анықтайық. Консервативті күштердің жұмысын потенциалдық энергияның ӛзгерісі түрінде беруге болады зарядты 1 нүктеден 2 нүктеге орын ауыстырғанда Кулондық күштің жұмысы Осы екі формуланы салыстыра отырып, алатынымыз - екі нүктелік зарядтардың ӛзара әсерлесу потенциалдық энергиясы болып табылады. Электр ӛрісінде орналасқан нүктелік зарядтың потенциалдық энергиясының осы зарядтың шамасына қатынасын электр ӛрісінің потенциалы деп атайды. , Ӛлшем бірлігі – . Потенциал электр ӛрісінің энергетикалық сипаттамасы болып табылады, яғни электр ӛрісінде орналасқан зарядтың потенциалдық энергиясын анықтайды. Потенциал – скаляр шама болып табылады. 99 Нүктелік зарядтың потенциалын анықтайтын ӛрнек: Потенциал үшін электр ӛрісінің суперпозиция принципін анықтайық. Қозғалмайтын N нүктелік зарядтан тұратын электрлік жүйенің электр ӛрісін қарастырайық. Осы ӛрісте кез келген зарядты орын ауыстырғанда атқарылатын жұмыс жеке зарядтардың атқаратын жұмыстарының қосындысына тең болады: . Жеке зарядтардың атқаратын жұмысы . Сондықтан . - зарядтың зарядтар жүйесінің ӛрісіндегі потенциалдық энергиясы. Бұл алынған формула потенциал үшін электр ӛрісінің суперпозиция принципін ӛрнектейді. Қозғалмайтын N зарядтан тұратын электрлік жүйенің тудыратын қорытқы электр ӛрісінің потенциалы жеке зарядтар тудыратын электр ӛрістерінің потенциалдарының алгебралық қосындысына тең болады. Зарядтар жүйесінің ӛзара әсерлесу потенциалдық энергиясы . 100 Потенциалы -ге тең ӛріс нүктесіндегі зарядтың потенциалдық энергиясы: . Потенциалды күштердің жұмысы потенциалдық энергияның теріс таңбамен алынғандағы ӛзгерісіне тең екенін ескерсек, яғни Соныменен ӛріс күштерінің зарядты орын ауыстырғанда атқаратын жұмысы зарядтың шамасының бастапқы және соңғы нүктелердегі потенциалдардың айырмасына кӛбейтіндісіне тең болады. Потенциалдар айырмасы кернеу деп аталады. Потенциал бірлік оң зарядта ӛрістің берілген нүктесінен шексіздікке орын ауыстырғанда электр ӛрісінің атқаратын жұмысына тең болады. . жүктеу/скачать 2,44 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|