Салқынбай А., Абақан Е. с
жүктеу/скачать 13,56 Mb. Pdf көрінісі
|
Салқынбай линг. Түсіндірме сөздік
50 әдістер, МОРФОЛОГИЯ
| АНАФОРАЛЫҚ ҚАТЫНАС
(грек, апарһогё - сілтеме) - бір сөздің (сөз тіркестің) мағы- насын басқа сөз (сөз тіркесі) арқылы анықтап түратын сөй- лемдер арасындағы қатынас. А.қ. сөздердің тікелей синтак- систік байланысы болмауынан туындайды, мыс.: «Қазір маған жартысын бер, ал қалғанын өзің ал*. А.қ.-тың бірінші мүшесі - антецендент, екінші мүшесі - анафор (немесе анафорлық э л е м е н т, с у б с т и т у т ) д еп аталады. Тек анафорадан ғана құ р а л ға н с ө й л е м н ің то л ы қ мағынасы болмайды. Кейбір концепцияларда (К.А. Бюллер) А.қ. катафоралық қатынасқа (онда сілтемелік мағынасы бар элемент алдында орналасады) қарсы қойылады, мыс.: «Бір нәрсе түсінікті болды маған: жол жүруге тура келеді». А.қ.-ты сөздің түрған орнына қарамай пайдалану кеңінен қолданыс тапқан. Бұл жағдайда оның екі түрі ерекшеленеді: өзіндік А.қ. ж әне а н ти ц и п а ц и я . А .қ . болғанда ғана, ө зін ің толық мағынасын ашатын сөздерді анафорлық сөздер деп атайды. Оларға жалпылау есімдіктері мен есім орнына қолданатын сөздер жатады. А.қ. сілтеу есім- діктеріне жатпайтын сөздердің үлкен тобының мағыналық құра- мында кездеседі: «сондықтан», «кейін», «сонан соң», «онда», «одан басқа», «керісінше» және т.б.; Мыс.: «Сіз қаласыз ғой? Онда мен жалғыз барам». Ана- форлық сөэдерге пропозициялық қызмет атқаратын сөздер де жатады, мыс.: «ия»,«жоқ». жүктеу/скачать 13,56 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|