Салқынбай А., Абақан Е. с

Т ІЛ -Т ІЛ
бірліктерінің  басқа  бірліктермен 
үйлесуіне  байланысты  болып, 
олардың парадигматикалық және 
синтагматикалық  қатынас  жа- 
сауы нан  б а й қал ад ы .  Б асқа  
деңгейде  болатын  тіл  бірліктері 
мен  қайсы бір  д е ң ге й д е гі  тіл 
бірлігі тек иерархиялық (сатылық) 
қатынас  жасай  алады.  Мысалы, 
фонемалар  тек  фонемалармен, 
морфемалар  морфемалармен, 
с ө зд е р   сө зд е р м е н   қа ты н а с 
жасауы  мүмкін.  Сонымен  қатар, 
фонемалар морфеманың дыбыс- 
тық қабыршағы болса,  морфема­
лар  с ө з д і  қү р а й д ы ,  с ө зд е р  
сөйлемді  құрайды  т.с.с.
ТІЛ ЖӨНЕ ҚОҒАМ 
-  қазіргі тіл 
білімінің  өзекті  мәселесі.  Тілдің 
пайда болуы, дамуы мен қызметі, 
әл еум еттік  топта рға  қаты сы , 
тілдің  қолданылуы  мен  басқа 
тілдермен  арақатынасы,  қоғам- 
ның тілге деген саналы көзқара- 
сы  -   бәрі  де  тілдің  қоғам ды қ 
табиғатынан  туындайды.  Қоғам 
мен  тіл д ің   пайда  болуы  бір 
кезеңде  болған  деген  көзқарас 
бар.  Маркс  пен  Энгельс  қоғам- 
дағы   тіл д ің  дамуын  е ң б е ктің  
дамуынан шығарады. Алайда, тіл 
мен қоғам арасындағы  қатынас- 
тарға әр түрлі пікірлер айтылады. 
Кейбіреулер тілдің дамуын қоғам 
дамуына  тәуелді  болған  десе, 
басқалары  тілдің  өзіндік  даму 
заңдары  бар дейді.  Батыс және 
Америка  тілшілері  Сепир-Уорф
үсынған  болжамды  (қоғамны ң 
рухани мәдениет ерекшілікгері тіл
ерекш еліктерінен  туындайды)
қүптайды.

жүктеу/скачать 13,56 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: