Салқынбай А., Абақан Е. с



Pdf көрінісі
бет166/336
Дата14.12.2021
өлшемі13,56 Mb.
#126888
1   ...   162   163   164   165   166   167   168   169   ...   336
Байланысты:
Салқынбай линг. Түсіндірме сөздік

КӨРКЕМ  ӘДЕБИЕТ ТІЛІ 
-  1) 
көркем   ш ы ғарм аларды ң  тілі 
болғандықтан  К.ә.т.  тіл  тарихы 
мен  әдеби  тіл  тарихы  пәніне 
жатады.  2)  поэзия  (өлең)  тілі. 
К.ә.т.  үлттық тілдің эстетикалық 
қызметін агқэрады- Оған фольклор 
тілі  де  кіреді.  Диалектілерде 
сөйл ейтін  қоғам дарда  К.ә.т. 
е р е кш е   орын  алады,  мыс., 
а н ти ка л ы қ  Грецияд а  Гомер 
поэмаларының  тілі  -   енер  мен 
эпос тілі болған. Шығыс қоғамда- 
рында да үқсас қубылыс  байка- 
лады,  м ы с.:  О рта  А зияда  -  
хорезм -түркі  тілі  (XIII—XIV  ғғ.), 
шағатай  тілі  (XV-XIX  ғғ.),  көне 
т ү р к ім е н   тіл і  (XVH-XIX  ғ ғ .) . 
Бүлардың  барлығы  көне  түркі 
тілімен тығыз байланысы болған. 
Ең  қөне  қоғамда  К.ә.т.  жанрға 
тәуелді,  мыс.:  Көне  Үндістанда
б.э.д.  1000 жылдың екінші жарты- 
сындағы  діни  тіл  веда  тілі,  ал
поэзия  мен  ғылым  тіпі  санскрит 
болғаны белгілі.  Сонымен қатар, 
қарапайым  диалектіде  пракрит
болғаны  мәлім.
КӨСЕМШЕ 
-  етістіктің  түбірі 
және негізіне -ып, -іп, -п, -а, -е, -и, 
-ғалы,  -гелі, -қалы, -келі жұрнгіқ- 
тары жалғану арқылы жасалатын 
етістіктің категориясы. К. қимыл- 
қозғалыстың белгісін білдіреді де 
с ө й л е м д е  
п ы сы қта уы ш ты қ 
қызмет атқарады. К. қимыл-әре- 
кеттің себебін, амалын, мақсатын 
б іл д іред і.  Н е гіз гі  е т іс т ік   пен 
кө м е кш і  е т іс т ік т і  б айл аны с- 
ты рады .  Ж а л ғаул ы қ  орны на 
қолданып  сөйлем  мен  сөйлемді 
байланысты рады.  К.  ж іктел іп
баяндауыш  қызметін атқарғанда
өткен  ш ақты  білдіреді.  Мыс.: 
келіп+пін, өте+мін, жүріп+пінт.б.
КРИТ  ЖАЗУЫ 
(крит-микен 
ж а зуы )  -   Гр ец и я  мен  К р и т 
аралында табылған, қола дәуіріне 
ж а та ты н   ж а зу .  К р и т -м и ке н  
мәдениетінің бір үлгісі.  К.ж.-ның 
д а м уы н д а   2  ке зе ң   б о л ға н : 
с у р е т т ік   (и е р о гл и ф тік)  ж ә н е  
тізбелі  жазу.  Суреттік  К.ж .-да 
жазылған  150-дей  идеограмма 
та б ы л ға н .  Ж а зуд ы ң   бағы ты  
солдан  оңға  не  бустроф едон 
(қар. Бустрофедон). Бүл жазудың 
таңбалары   е ги п е т  ж азуы ны ң 
та ң б а л а р ы н а   ү қ с а с   ке л е д і. 
Тізбелі  К.ж.  7 7 -1 0 0   таңбадан 
түрады.  Бүл хат  буындық үлгіде 
жазылса керек.
116




Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   162   163   164   165   166   167   168   169   ...   336




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет