Салқынбай А., Абақан Е. с
жүктеу/скачать 13,56 Mb. Pdf көрінісі
|
Салқынбай линг. Түсіндірме сөздік
- Бұл бет үшін навигация:
- ДИВЕРГЕНЦИЯ
- ДИГЛОССИЯ (грек, di — екі жэне gl6ssa - тіл) - қоғамда екі диг-дис
| Д И А -Д И Г
Синхронды талдауды прак- тикалы қ түрде ж үр гізу жеңіл б о л ға н ы м е н , (о ға н к е р е к ф актілер мол ж әне оларды жинау оңай) те к диахрондық ә д іс қа н а т іл д ік ж ү й е н ің қалыптасуын толы қ анықтай аладЫ. ДИВЕРГЕНЦИЯ (лат. divergo - ш егіну, алш ақтау) — тіл д ік негіздердің бірі-бірінен алшақ- тауы. «Д» термині глоттогониялық және қүрылымдық-диахрония- л ы қ аспектіде қолданылады. Бұның бірінш ісінде Д. - туыс тіл д е р д ің нем есе бір тіл д ің д и а л е к т іл е р ін ің б е л гіл і бір тарихи-әлеуметтік жағдайларға байланысты (миграция, бөтен тіл д е р м е н қа ты н а ста болу, географиялық не саяси бөлек- тену т.б .) алшақтауын белгі- лейді. Д. процесі - ортақ тілдің ж ікт е л у ін е н пайда болаты н к е й ін гі тіл үялары қалы пта- суы ны ң н е гіз гі жолы. Д . бір тілдің ішіндегі варианттарда да кездеседі. Екінші аспектіде, Д. диахрондық процестің көрінісі болады. Тіл жүйесіндегі өзгеру- л е р д ің н ә ти ж е сін д е д е р б е с бірліктер пайда болады. Бұл түрғыда, Д. түсінігін диахрондық фонология теориясында Е. По ливанов (1928) үсынған, кейін P.O.Якобсон (1930) қолданған. ДИГЛОССИЯ (грек, di — екі жэне gl6ssa - тіл) - қоғамда екі диг-дис тілдің немесе бір тілдің екі түрлі көрінісінің әр түрлі қызметтік салада бір мезгілде өмір сүруі. Билингвизм мен көптілділікке қарағанда, Д. әлеуметтік қүбы- лыс (феномен), сондықтан да адамдар сөйлеу кезінде өздері- нің идеомаларын (сө зд ер ін) саНалы түр д е «жоғары » не «төмен» деп бағалайды. Д.-ны қүраушы: әр түрлі тілдер (мыс., Ресейде XVIII ғ. оры с және француз тілі), бір тілдің әр түрлі көріністері (әдеби тіл-диалект), тіл д ің әр түрл і стилі (мы с., кітаби-ауызекі) болуы мүмкін. Д. үғымын Ч.А.Фергюссон ұсын- ған. ДИГРАФ (грек, d i-е к і, grapho - ж а за м ы н ) (д и гр а м м а , е кі белгщен түратын әріп)-қосарлан- ған жазу белгісі, екі әріптен тұрады. Бір фонеманы белгі- лейді: ағылш. th, поляк sz т.б. ДИЗАРТРИЯ - афазиялық емес сөйлеу ақауы. Д.-дан бе лек афазиялық емес ақау түр- лері: агнозия, апраксия, алек сия, аграфия. жүктеу/скачать 13,56 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|