ДИАХРОНИЯ (грек. diachronos
- уақыттың өтуі) - тіл жүйесінің
тарихи дамуын зерттейтін тіл
білімінің аспектісі. Тіл білімі та-
рихында Д. ұғымы синхрония
үғымымен тығыз байланысты
болған және тіл талдаудағы екі
қ а р а м а -қ а р с ы а с п е к т і мен
көзқарас деп түсіндіріледі. Д.
п р о б л е м а сы н
д и а х р о н д ы қ
лингвистика зерттеңді. Диахроңды
лингвистиканы салыстырмалы-
та р и х и тіл б іл ім ін д е XX ғ.
басынан бастап тарихи фонети-
каға, ал кейін тілдегі өзгерістер
мен
ол ард ы ң
с е б е п т е р ін
зерттейтін салаға жатқызады.
XX ғасырдың екінші жартысында
диахрондық көзқарас тарихи
көзқарастан белек, тіл жүйесін-
дегі диахрондық өзгерістерді
з е р т т е у ге бағы тталды . Бұл
бағытта тілдегі негізгі заңды-
лықтарды қайта қүру мен тілдің
әр түрлі жағдайын зерттеуі, өз
тәсілдерін жасауы көзделген
болатын.
Ф. де Соссюр үсынған син-
хронды және диахронды прин-
циптердің абсолютты қарама-
қарсы л ы ғы туралы т е з и с ке
тіл ш іл е р д ің кө п ш іл ігі қарсы
шықты (прагалық лингвистер
мектебі, А.Сеше, Э.Бейсенс,
Э.Косериу және т.б.).
