Салқынбай А., Абақан Е. с



Pdf көрінісі
бет219/336
Дата14.12.2021
өлшемі13,56 Mb.
#126888
1   ...   215   216   217   218   219   220   221   222   ...   336
Байланысты:
Салқынбай линг. Түсіндірме сөздік

НЕЙРОЛИНГВИСТИКА 
-  нев­
рология  мен  л ингвистиканы ң 
түйіскен  жерінде  пайда  болған 
ғылыми  пән.  Н.  тіл  ж үйесі  мен 
мидың  қарым-қатынасын  зерт- 
тейді.  Ми  жарақатынан  пайда 
болатын  сө й л е уд ің   бүзы луы  
ортағасырлық  медицинада  да 
белгілі  болатын.  Оларды  жүйелі 
түрде зерттеу XIX ғ. екінші жарты - 
сында  басталды.  Тілдік  патоло- 
гиямен  айнапысқан лингвистер: 
И.АБодуэнде Куртенэ, В.АБого- 
родицкий,  Л.В.Щ ерба  және  т.б. 
Ал  P .O .Я ко б со н,  А .Р .Л у р и я , 
Л.С. Выготский  афазияда  байқа- 
латын  ф онологиялык  ж үй е н ің


НЕМ -НОМ
құрылысын зерттеген.  Н.  пәніне 
афазия  түрлері  кіреді  (фоноло- 
гиялық, грамматикалық, лексика- 
лык,  семантикалық).
HEMIC  ТІЛІ 
-   герман  тілде- 
рінің  бірі  (батыс  герман  тобы). 
Алмания, Австралия, Швейцария, 
Белгия  елдерінің  ресми  тілі. 
Сөйлеушілердіңжалпы саны  117 
млн.  асады.  Н.т.  негізін  батыс- 
герман  тайпаларының  -   франк, 
сакс,  туринг,  алеман,  бавар  -  
диалектілері құрайды. Қазіргі Н.т. 
фонология жүйесінде моно және 
дифтонгтар  (16 дауысты және  3 
дифтонг)  саны  45%  қүрайды. 
Грамматикалық  құрылысында 
а н а л и ти ка л ы қ-си н те ти ка л ы қ 
етістік  сөзжасам  жүйесі  жақсы 
дамыған.  Сөйлемнің  негізгі  түрі 
е т іс т ік   арқы лы   ж асалады . 
Лексикасында  латын,  француз, 
италия,  ағылшын сөздері кезде- 
седі.  Ең көне жазба ескерткіші VIII 
ғ. жатады.
НЕОЛОГИЗМДЕР 
(грек,  neos
-  жаңа  және  logos -  сөз)  -  тілде 
не  тексте  пайда  болған  жаңа 
сездер,  сөз  тіркестері  немесе 
сөздің жаңа мағынасы. Дамыған 
тілдерде бір жылғы газет, журнал 
беттерінде  Н.  саны  ондаған 
мыңға  жетеді.  Н.  морфология - 
лык. синтаксистік-морфологиялық, 
семантикалық-морфологиялық 
тәсілдер  арқьглы  жасалады . 
АҚШ, Франция, Жапон елдерінде 
неология  орталықтары  бар.  Н.
сөздіктері  жарық  көрген.  Қазақ 
тіл ін д е   ж аңа  қолданы стағы  
сөздер  мен  Н.  жақсы  зерттелу 
үстінде.
НОҒАЙ ТІЛІ 
-  түркі тілдерінің
бірі.  Ресейдегі  Қарашай-Черкес 
автономия облысында, Краснодар 
аймағыңца тараған. Үш диалекгісі 
бар:  ақ  ноғай,  ноғай  және  қара 
ноғай.  Фонетикалық және  грам- 
матикалық  ерекшеліктерГ  қазақ 
және  қарақалпақ  тілдеріне  өте 
жақын.  Жазуы  1924-1928  жж. 
дейін араб, латын хатында болған. 
1938  ж.  бастап  орыс  графика- 
сына көшірілген.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   215   216   217   218   219   220   221   222   ...   336




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет