Салқынбай А., Абақан Е. с
жүктеу/скачать 13,56 Mb. Pdf көрінісі
|
Салқынбай линг. Түсіндірме сөздік
- Бұл бет үшін навигация:
- ТОЛЫМДЫ СӨИЛЕМ
| ТОҒЫСПАЛЫ ЫКЛАЛ
- ық- палдың бір түрі, көрші дыбыс- тардың ілгерінді-кейінді қарсы әсері. Әдетте сөз бен сөздің арасында мол кездеседі. Мыс.: Амаңгелді, қаңғызыл, оңғой (он қой), меңгельдім (мен келдім), дош жаран (д о с-ж а р а н ), құш шолы (қүс жолы), қошшан (қос жан) т.б. ТОЛЫКТАУЫШ - зат есім- дерден не заттық мәндегі басқа да е сім д е р д е н ж асалы п, қимылдың, күй-қалыптың объек- тісін білдіріп түратын түрлаусыз мүше. Т. баяңдауышқа қатысты айтылады да, табыс, барыс, шығыс, жатыс, көмектес септігі ж алғаулары ны ң б ір і арқылы байланысады. Т. мағынасы мен түлғасына қарай екіге бөлінеді: 1) Тура Т.; 2) Жанама Т.; Табыс с е п т ік түл ға сы н д а са б а қты етістіюген болған баяндауыштың объектісі болып, оның қимылдық мағынасын толықтырып түратын мүше тура Т. болады. Тура Т. өзі толықтайтын сөзіне мағыналық жағынан да, тұлғалық жағынан да о р а й л а с, тәуел д і болады . Ж анама Т. - барыс, ш ы ғы с, жатыс, көмектес септіктерінің б ір ін д е айты лы п, е т іс т ікт е н б о л ға н баяндауы ш тард ы ң жанама объектісі болады. Салт етістіклен де, сабақты етістікпен де байланысты айтылып, олар- ды ң м азм үны н толы қтайды . тол-төл Субъекгінің қимыл-ісін білдіретін с ө з д е р ж анам а Т. болаты н сөздерді меңгеріп, оның тиісті жалғауда тұруын керек етеді. ТОЛЫМДЫ СӨИЛЕМ - айты - латын ойға қатысты мүшелер түгел қатысқан жай сөйлемнің түрі. Мыс.: Ардақ еш уақытта мүндай куанған емес. Сөйлемде толықтауыш , анықтауыш ж о қ б о л ға н ы м е н , айты лар о й ға қатысты сөйлем мүшелері түгел болып, ой айқындылығы, нақты- лығы б ол ғанд ы қтан, м ұндай сөйлемдер Т.с. болады. жүктеу/скачать 13,56 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|