Салқынбай А., Абақан Е. с



Pdf көрінісі
бет7/336
Дата14.12.2021
өлшемі13,56 Mb.
#126888
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   336
Байланысты:
Салқынбай линг. Түсіндірме сөздік

АГГЛЮТИНАТИВТІ  ТІЛДЕР
 
(жалғамалы  тіл д ер).  А .т .-ге  
түркі, банту тілдері жатады. Бұл 
тіл д е р ге   тән  е р е кш е л ікте р : 
аффикс арқылы сөз жасау және 
сөз  өзгерту  жүйесінің  дамуы, 
фонетикалық  заңдылықтарға 
қайш ы  алломорф изм  құб ы - 
лысының  болмауы;  септеу  мен 
жіктеудің  ортақ  түрінің  болуы; 
аффикстердің  грамматикалық 
мағынасының түрақтылығы мен 
алмасулардың  (альтернация- 
ның)  аз  кездесуі.
АГГЛЮТИНАЦИЯ  ТЕОРИЯ-
 
СЫ 
-  үндіеуропалық  флективті 
түлғалардың  шығу  тегін  анық- 
тайтын теория  (Ф.  Бопп,  1833). 
А.т. етістікгің жіктік жалғауы мен 
за т  е с ім н ің   с е п т ік   жалғауы 
есімдіктердің түбірге жалғануы 
нәтижесінде  пайда  болғанын 
болж ам дайды . 
К е зд е с е тін  
те о р и я л ы қ  қа й ш ы л ы қта р ға  
қарамастан  бүл  теория  маңы- 
зын жоғалта қойған жоқ.
АГЕНС 
(лат.адепв -   әрекет)
-   сөйлемдегі  қатынасушының 
т и п т ік  сем антикалы қ  м інез- 
демесі  (рөлі).  «А».  терминімен 
іс-әрекетті  жасаушы  адамды 
белгілейді.  Номинативті  тіл- 
дерде  А.  бастауыш  болады, 
мыс.:  «Асан  мектепке  барады», 
«Асан кесені сындырды»  немесе
пассивте-агенттік  анықтауыш 
болады,  мыс.:  «Асанның  кінә- 
сінен  кесе  сынды».  Эргативті 
тілдерде А.  екі  валентті  етістік- 
терде  ерекше  селтік-эргатив 
арқылы,  ал  бір  валентті  етістік- 
терде -  номинатив арқылы анық- 
талады. Аюгивті ті/щерде А. етіс- 
тіктің арнайы  (активті)  септелуі 
арқылы  көрініс табады.


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   336




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет