Салқынбай А., Абақан Е. с
жүктеу/скачать 13,56 Mb. Pdf көрінісі
|
Салқынбай линг. Түсіндірме сөздік
- Бұл бет үшін навигация:
- АГГЛЮТИНАЦИЯ ТЕОРИЯ- СЫ
| АГГЛЮТИНАТИВТІ ТІЛДЕР
(жалғамалы тіл д ер). А .т .-ге түркі, банту тілдері жатады. Бұл тіл д е р ге тән е р е кш е л ікте р : аффикс арқылы сөз жасау және сөз өзгерту жүйесінің дамуы, фонетикалық заңдылықтарға қайш ы алломорф изм құб ы - лысының болмауы; септеу мен жіктеудің ортақ түрінің болуы; аффикстердің грамматикалық мағынасының түрақтылығы мен алмасулардың (альтернация- ның) аз кездесуі. АГГЛЮТИНАЦИЯ ТЕОРИЯ- СЫ - үндіеуропалық флективті түлғалардың шығу тегін анық- тайтын теория (Ф. Бопп, 1833). А.т. етістікгің жіктік жалғауы мен за т е с ім н ің с е п т ік жалғауы есімдіктердің түбірге жалғануы нәтижесінде пайда болғанын болж ам дайды . К е зд е с е тін те о р и я л ы қ қа й ш ы л ы қта р ға қарамастан бүл теория маңы- зын жоғалта қойған жоқ. АГЕНС (лат.адепв - әрекет) - сөйлемдегі қатынасушының т и п т ік сем антикалы қ м інез- демесі (рөлі). «А». терминімен іс-әрекетті жасаушы адамды белгілейді. Номинативті тіл- дерде А. бастауыш болады, мыс.: «Асан мектепке барады», «Асан кесені сындырды» немесе пассивте-агенттік анықтауыш болады, мыс.: «Асанның кінә- сінен кесе сынды». Эргативті тілдерде А. екі валентті етістік- терде ерекше селтік-эргатив арқылы, ал бір валентті етістік- терде - номинатив арқылы анық- талады. Аюгивті ті/щерде А. етіс- тіктің арнайы (активті) септелуі арқылы көрініс табады. жүктеу/скачать 13,56 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|