Салқынбай А., Абақан Е. с



Pdf көрінісі
бет321/336
Дата14.12.2021
өлшемі13,56 Mb.
#126888
1   ...   317   318   319   320   321   322   323   324   ...   336
Байланысты:
Салқынбай линг. Түсіндірме сөздік

ТҮРКІ  (тю рки) 
-   Аймақтық 
(регионалды)  өдеби  түркі  тілде- 
рінің (орта азиялық,  шығыс оғыз, 
еділ  бойы,  с о л тү с тік  кавказ)


TYP-TYP
жалпы  атауы.  Көне  түркі 
т і л і н і ң
 
жазба  ескерткіштері  -   Орхон  -  
Енисей жазбаларында сақталған 
(V—
VIII ғ.).  Орта азиялық Т.  шаға- 
тай  тілінің  ке й ін гі  түр і.  Оның 
диапектілік  негізі  оғыз-қыпшақ- 
қарлуқ-үйғыр диалектілері. Орта 
азиялық Т.-де  парсы  жэне  араб 
ті/щерінің сөздері кездеседі.  Бүл 
тіл  —  дін,  тарих,  әдебиет  тілі 
болған.  Сонымен  қоса  іс-қағаз- 
дар,  сот қужаттары да осы тілде 
жазылған. Т. -  еуразиялық кеңіс- 
тікте халықаралық дәрежеде бол- 
ған  тіл.  Шығыс-оғыз  Т.  -  XVI  ғ. 
қалыптасқан,  оның  фонетикасы 
мен  морфологиясында  қыпшақ 
ж э н е   ш ағатай  т іл ін ің   ә се р і 
байқалады.
Еділ  бойындағы Т.т.  негізінде 
Алтын Орданың тілі жатыр.  Бұл -  
қыпшақ,  яғни  қазақ  тілі  болған. 
Шағатай  жэне  Орта  азия  Т.-нің 
ә с е р і,  соны м ен  қо с а ,  араб, 
парсы,  еуропа  тілдерінен  де 
енген  сөздер  болған.  Қыпшақ 
тілінде  көптеген  діни,  тарихи 
ш ы ғарм алар,  с ө з д ік т е р   мен 
оқулы қтар  болған.  С ол түстік 
кавказ  Т.  тілі -   қыпшақ  (құмық) 
және  әзірбайжан  тілі  негізінде 
қалыптасқан тіл. Бұл тіл солтүстік 
Кавказ  (Дағыстан,  Шешенстан) 
халықтарының  ұлтаралы қ  тілі 
болған.  Ресми  құж аттар  осы 
тілде жазылғаны  мәлім.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   317   318   319   320   321   322   323   324   ...   336




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет