Сборник II научно-практической международной студенческой конференции Narxoz Student Research-2021

166

Narxoz Student Research-2021

Оспанова

 

С

.

Ғ

.

4 

курс

 «

Есеп

 

жəне

 

аудит

» 

мамандығы

 

Нархоз

 

университеті

, 

Алматы

 

қ

., 

Қазақстан

syrga.ospanova@narxoz.kz

Ғылыми

 

жетекші

: «

Есеп

 

талдау

 

жəне

 

аудит

» 

ҒБД

-

нің

PhD, 

қауымдастырылған

 

профессор

 

Джолдыбаева

 

С

.

Е

.

ШАҒЫН ЖƏНЕ ОРТА БИЗНЕСТЕГІ БУХГАЛТЕРЛІК 

ЕСЕПТІ ҰЙЫМДАСТЫРУ

Аңдатпа

Мақалада шағын жəне орта бизнестің нарықтық экономикадағы 

алатын орны, ондағы бухгалтерлік есепті ұйымдастыру ерекшелік-

тері туралы зерттеу жүргізіледі. Шағын жəне орта кəсіпкерліктің 

Қазақстан  Республикасындағы  қазіргі  жағдайына  статистикалық 

мəліметтер ұсынылады. Сонымен қатар шағын жəне орта бизнес 

кəсіпорындарындағы бухгалтерлік есепті ұйымдастырудағы туын-

даған мəселелерді анықтап, шешу жолдары қарастырылады. Зерт-

теу жұмысында шағын жəне орта кəсіпкерліктің мəні мен шағын 

кəсіпкерліктегі бухгалтерлік есепті ұйымдастырудың принциптері 

мен  формалары  қарастырылады.  Сонымен  қатар  шағын  кəсіпо-

рындардағы есеп саясатының ерекшеліктері мен шағын бизнестегі 

есепті жетілдіру жолдарына ұсыныстар берілген.

Түйін сөздер: 

шағын жəне орта бизнес, кəсіпорын, бухгалтер-

лік есеп,

 

экономика.

Бухгалтерлік

 

есеп

 - бұл ұйымның мүлкі, міндеттемелері жəне 

олардың қозғалысы туралы ақшалай түрде ақпаратты жинау, тір-

кеу жəне қорытындылаудың барлық шаруашылық операцияларын 

есепке алу арқылы жүргізілетін жүйе.

Бухгалтерлік  есепті  уақытылы  жүргізу  кез  келген  кəсіпорын-

ның міндеті болып саналады. Бухгалтерлік есеп мемлекеттік тір-

келген күннен бастап, үздіксіз жүзеге асырылады, яғни. экономи-

калық қызмет фактілерін үнемі байқау мен жазбаларда көрсетуді 

көздейді [1].

Бухгалтерлік есепті ұйымдастыруға қатысты шағын жəне орта 

кəсіпорындардың жүктемесін азайту мақсатында мынадай іс-ша-

ралар енгізілген болатын:

167

Секция

 «

Экономика

»

- қарапайым жүйені қолдана отырып, дəстүрлі екі жақты жазу-

ды пайдаланбай бухгалтерлік есеп жүргізу;

-  бухгалтерлік  есеп  туралы  заңнамаға  сəйкес  есеп  тіркелім-

дерінің тізбесін белгілеу жəне олардың нысандарын бекіту;

- жеңілдетілген бухгалтерлік есепті құрастыру;

- шағын жəне орта кəсіпорын басшыларының бухгалтерлік есеп 

жүргізуді өздеріне міндеттеу мүмкіндігі.

Кəсіпкерлік

 

дегеніміз

 - жеке пайда табу мен қоғамдық пайданы 

үйлестіру негізінде пайда табу мақсатында қаражат салумен бай-

ланысты қызмет.

Кəсіпкерліктің негізгі сипаттамалары:

- заң нормалары шеңберінде белгілі бір мəселе бойынша шешім 

қабылдауда  кəсіпкерлік  субъектілерінің  тəуелсіздігі  мен  тəуел-

сіздігі;

- мүмкін болатын максималды пайда алуға экономикалық қы-

зығушылық;

-  кез-келген  тексерілген  есептеулер  үшін  экономикалық  тəуе-

кел мен жауапкершіліктің болуы;

- жаңа нəрсеге ұмтылу, яғни. ұйымдастырушылық жəне эконо-

микалық инновация.

Кəсіпкерлікті қалыптастыру үшін белгілі бір жағдайлар қажет:

-  экономикалық  тауарлар  ұсынысы  мен  оларға  деген  сұраны-

стың болуы; сатып алушылар сатып ала алатын тауарлардың түр-

лері;  ақша  мөлшері;  артық  немесе  жеткіліксіз  жұмыс  орындары, 

жұмыс күші;

- жұмысшылардың жалақы деңгейі жəне т.б.

Шағын  кəсіпкерлік  субъектілеріндегі  бухгалтерлік  есеп  пен 

есеп  беру  қазіргі  заманғы  қаржы  ғылымы  мен  практикасындағы 

өзекті мəселе болып табылады, өйткені Қазақстанда бухгалтерлік 

есеп  пен  есептіліктің  оңайлатылған  тəртібін  регламенттейтін  құ-

жаттармен үнемі нормативтік құқықтық актілерге өзгерістер мен 

түзетулер енгізіліп отырады. Соның əсерінен сала ішінде біршама 

мəселерлер туындап отырады [2].

Жүргізіліп отырған зерттеудің негізгі мақсаты - сенім құжатта-

рының аналитикалық құндылығын сақтайтын шағын бизнес субъ-

ектілері үшін жеңілдетілген есеп жүргізудің ұйымдастырушылық 

тəсілдерін ұйымдастыру болып табылады.

168

жүктеу/скачать 3,66 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: