Сборник материалов ІІІ международной конференции
ҚР тіл саясатындағы көптілділіктің тиімсіз факторлары
жүктеу/скачать 2,69 Mb. Pdf көрінісі
|
sciPaper84409 (1)
- Бұл бет үшін навигация:
- ИНОСТРАННЫХ ЯЗЫКОВ: ТЕОРИЯ И ПРАКТИКА»
- «тілдің өміршеңдігі» (витальность языка)
- ҚР ЖОО көптілді білім беру саясатын жетілдіруге қажетті ұсыныстар
- ________ ______ ______ ______ __ Сборник материалов ІІІ Международной конференции «АКТУАЛЬНЫЕ ВОПРОСЫ ФИЛОЛОГИИ И МЕТОДИКИ ПРЕПОДАВАНИЯ
- 1. Грамматический тренажер
- 3. Компьютерные логические игры-приложения
- «Знакомство с факультетом филологии»
ҚР тіл саясатындағы көптілділіктің тиімсіз факторлары ► Социолингвистикалық зерттеулерге сүйенсек, кез келген әлемдік қоғамдық қауымдастықта үш тілдің бірдей бағытта, тең дәрежеде өркендеп дамуы мүмкін емес, көптілділік аясында тілдік теңсіздік пайда болуы әбден мүмкін; ► Тілдің ішкі табиғаты сөз байлығы, лексикалық құрамы, этномәдени болмысы, лингвопоэтикалық қабілеті, коммуникативтік жүйесі мономәдениеттік интеграцияға бейімделуі мүмкін; ► Орта және ортадан жоғары жастағы салалық кәсіби мамандардың біліктілік тәжірибелері мен сапалық деңгейлері ескерусіз қалуы мүмкін; ► Қазақ тілі дәл қазіргі таңдағыдай ғылым салаларындағы аударма тілі қызметін ғана атқаруы мүмкін; ► Өзге ұлт өкілдері білім алушыларының көбінесе орыс, ағылшын тілдерін меңгеру белсенділігінің артуы мүмкін; ► Қазіргі уақыттағыдай түрлі ресми іс-шаралар мен жиналыстарда, басқосуларда көптілділіктің ішінде орыс тілінің белсенді қолданылуы, жазбаша нысандағы ісқағаздар мен түрлі қаржылық, экономикалық есеп- қисаптар, келісім-шарттардың осы тілде жүргізілуінің ары қарай өсіп өркендеуі бек мүмкін; ► Қазақстанда болашақта көптілділік жеке адамның (индивидуумның) көптілдігінен жалпыхалықтық көптілділікке ұласуы мүмкін. ► ҚР «Тіл туралы» Заңында «Қазақстанда тұратын басқа да ұлт өкілдері тiлдерінің қолданылуына және оларды үйренуге жағдай жасалады» деп көрсетілген. Алайда көптеген жергілікті кіші этникалық топтар ұйғыр, кәріс, тәжік, дүнген, шешен, татар, башқұрт, неміс және т.б тілдерінің ассимлицияға ұшырауы мүмкін. Еліміздегі көптілділік саясатында қазақ тілін жаһанның жарты әлемі (1,5 милиард) сөйлейтін ағылшын тілімен, жер бетінде 130 миллионға жуық сөйлеушісі бар орыс тілімен бір қатарға қойып бәсекелестіру қисынға келмейді. Сондықтан Қазақстандағы тіл саясатын жоспарлауда қазақ тілінің өміршеңдігін арттыратын тетіктерге баса көңіл бөлінуі тиіс. ________ ______ ______ ______ __ Сборник материалов ІІІ Международной конференции «АКТУАЛЬНЫЕ ВОПРОСЫ ФИЛОЛОГИИ И МЕТОДИКИ ПРЕПОДАВАНИЯ ИНОСТРАННЫХ ЯЗЫКОВ: ТЕОРИЯ И ПРАКТИКА» ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 86 Әлеуметтік тіл білімінде «тілдің өміршеңдігі» (витальность языка) терминінің мәні - ол қандай да бір тілдің қоғам мұқтаждығын атқара алатын қызметі, бәсекелестікке түскендегі өмір сүруге қабілеттілігі, тұрақтылығы, қажеттілігі дегенді білдіреді. Көп жағдайда тілдің өміршеңдігі сол елдегі жүргізіліп отырған тіл саясатының қызметінен туындайды. Әрине, ел өміріндегі қоғамдық-саяси, экономикалық, өркениеттік, жаһандық өзгерістерге басты мән беріліп, ел ішіндегі тілдік ахуал мен тілдік жағдаятқа ғылыми сараптама жүргізілмейтін болса, көптілділік аясында тілдік теңсіздік пайда болуы мүмкін. Демек, жоғарыда аталған қостілділік салдарынан пайда болған кемшіліктердің етене еніп келе жатқан көптілділік жағдайында да қайталанбасына кім кепіл ? Сондықтан дамыған елдердегі әлемдік тәжірибені үлгі ете отырып, көптілділіктің даму бағыттары мен қоғамдық қызметін, тілдердің бір-біріне тигізетін оң және кері әсерінің шынайы бейнесін саралап, нақты жүргізілген статистикалық мәліметтер мен зерттеулер негізінде қадағалап отыратын социологиялық және әлеуметтік-лингвистикалық зерттеу орталықтарын құрып, оларға ресми мәртебе берілуі тиіс. Екіншіден, белгілі бір кезеңдік мерзімге сәйкес ел ішіндегі тілдік жағдаят пен тілдік ахуалдың шынайы диагнозы сараланып, сол зерттеулердің негізінде тиімді заңнамалық өзгерістер енгізілгені жөн. ҚР ЖОО көптілді білім беру саясатын жетілдіруге қажетті ұсыныстар: ► Қазақстандық білім беру жүйесінде көптілді және билингвалды білім берудің халықаралық іс-тәжірибесінде қолданыс тапқан моделдерін енгізу; ► ҚР ЖОО мен серіктес шетел жоғары оқу орындарындарының негізінде отандық және шетел мамандарының қатысуымен қарқынды кәсіби-лингвистикалық курстар ұйымдастыру; ► ҚР ЖОО тілдерді оқытудың методикалық сапасын әлемдік тіл үйрету стандарттары негізінде дамыта отырып қазақ, орыс, ағылшын тілдерінің сағат санын арттыру керек; ► Шетел жоғары оқу орындарымен бірлескен ғылыми социолингвистикалық сараптама бағдарламаларын жасау; ► Тіл үйрету оқу-әдістемелік орталығы, арнайы жабдықталған Ресурс орталықтарымен аудиториялар, аудио және бейне материалдар, оқу бағдарламаларын оқу үдерісінде кеңінен қолданылуды жүзеге асыру; ► Орта мектеп пен ЖОО арасындағы көптілділіктің құзыреттіліктік сабақтастығын дамыту; ► Профессор-оқытушылар құрамының көптілділік біліктіліктерін көтеретін тиімді оқу-әдістемелік құралдармен қамтамасыз ету және оларға сыйақы жүйесін енгізу ; ________ ______ ______ ______ __ Сборник материалов ІІІ Международной конференции «АКТУАЛЬНЫЕ ВОПРОСЫ ФИЛОЛОГИИ И МЕТОДИКИ ПРЕПОДАВАНИЯ ИНОСТРАННЫХ ЯЗЫКОВ: ТЕОРИЯ И ПРАКТИКА» ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 87 ► Қазақ, орыс, ағылшын тілдері бойынша студенттер мен оқытушылардың халықаралық форумдар мен конференцияларына, студенттік олимпиадаларға қатысу; ► Профессор - оқытушылар құрамы үшін шетел жоғары оқу орындарында тілдік тағылымдамалар ұйымдастыру. ► Шетелдердегі жетекші ЖОО базасы негізінде ғылыми іс- тәжірибеден өту арқылы университеттің жас педагогикалық кадрларын тілдік қайта даярлаудан өткізу. ► Республиканың жетекші университеттеріне шетел тілін жоғары дәрежеде меңгерген және пәндерді үш тілде (қазақ, орыс, ағылшын) жүргізуге дайындалған магистратура, PhD докторантура бітірген мамандарды және «Болашақ» бағдарламасының шәкірттерін оқу үдерісіне жұмылдыру. Дүние жүзінің 26 мемлекеті өздерінің білім жүйесінің озық үлгілерімен ерекшеленеді. «Әулиелер мен оқымыстылар аралы» аталған Ирландияда білім беру жүйесі қоғаммен, қоршаған ортамен, өз ортасымен теориялық және практикалық байланыс негізінде жүзеге асырылады екен. Осындай озық модельдерді ҚР ЖОО көптілділік мәселелерімен үйлестіре отырып енгізу орынды болар еді. Әдебиеттер: 1. Словарь социолингвистических терминов. (Ответственный редактор : доктор филологических наук В. Ю. Михальченко). - М ., 2006. 312 с. 2. Сулейменова Э.Д. Языковая ситуация и языковое планирование в Казахстане. -Алматы, Қазақ университеті, 2005. - 343 с. ИСПОЛЬЗОВАНИЕ ЭЛЕКТРОННОГО УЧЕБНОГО ПОСОБИЯ В ПРОЦЕССЕ ОБУЧЕНИЯ КАЗАХСКОМУ ЯЗЫКУ КАК ИНОСТРАННОМУ НУРЖАНОВА АЙСУЛУ к.ф.н., ассист. проф. aisulu.nurzhanova@sdu.edu.kz Университет имени Сулеймана Демиреля Статья посвящена практике применения электронного учебного пособия в преподавании казахского языка иностранным студентам (уровень А1) в подготовительных группах СДУ. ________ ______ ______ ______ __ Сборник материалов ІІІ Международной конференции «АКТУАЛЬНЫЕ ВОПРОСЫ ФИЛОЛОГИИ И МЕТОДИКИ ПРЕПОДАВАНИЯ ИНОСТРАННЫХ ЯЗЫКОВ: ТЕОРИЯ И ПРАКТИКА» ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 88 Ключевые слова: преподавание казахского языка как инос- транного; электронные средства обучения Современное образование вступает в новый этап, и соответственно выдвигаются иные требования к процессу обучения иностранных граждан. Обучение языку как иностранному, с применением компьютерных средств относится к классу инновационных методов, использование электронного учебного пособия позволяет создать систему интенсивного обучения, когда инофону предоставляется возможность выбора подходящей ему программы и технологии обучения, т.е. система адаптируется под индивидуальные возможности обучаещего. Поиск оптимальных средств, способных повысить языковую компетенцию студентов-иностранцев, является одной из приоритетных проблем в совершенствовании методики обучения иностранцев казахскому языку. Преподаватели не перестают экспериментировать, искать новые формы работы, способы подачи знаний, ведь каждый урок казахского языка для иностранных учащихся – это перекресток культур, это практика межкультурной коммуникации. От качества его организации зависит успешность формирования коммуникативной, лингвокультурологической и лингвострановедческой компетенции. Электронное учебное пособие «Казахский язык (начальный уровень)» разработанное на базе Университета имени Сулеймана Демиреля, состоит из 15-ти лексико-грамматических тем. Отбор лексики для данного электронного учебного пособия произведен с учетом ее тематической организации. Принцип функциональности, при практической направленности обучения, рассматривается в качестве ведущего. Соответствуя этому условию, лексика группируется вокруг пятнадцати тем общения, актуальных для иностранного контингента обучающихся: «Танысу», «Бұл не? Ол кім?», «Өзім туралы», «Менің отбасым», «Менің үйім», «Уақыт», «Дүкенде», «Ауа-райы», «Менің елім», «Қазақша сөйлеймін», «Біздің университет», «Менің сүйікті ісім», «Менің мамандығым», «Ауруханада», «Мен хат жаза аламын». ________ ______ ______ ______ __ Сборник материалов ІІІ Международной конференции «АКТУАЛЬНЫЕ ВОПРОСЫ ФИЛОЛОГИИ И МЕТОДИКИ ПРЕПОДАВАНИЯ ИНОСТРАННЫХ ЯЗЫКОВ: ТЕОРИЯ И ПРАКТИКА» ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 89 На первом занятии преподаватель знакомит студентов-иностранцев с алфавитом казахского языка. Алфавит представлен с картинками- иллюстрациями, озвучиванием. Преподаватели казахского языка как иностранного хорошо знают, насколько трудна работа по постановке звуков в иностранной группе. Поэтому весьма ценным представляется озвучивание каждой буквы диктором. На начальном этапе обучения казахскому языку большую роль играет наглядность. Данная программа способствует более полной реализации этого ________ ______ ______ ______ __ Сборник материалов ІІІ Международной конференции «АКТУАЛЬНЫЕ ВОПРОСЫ ФИЛОЛОГИИ И МЕТОДИКИ ПРЕПОДАВАНИЯ ИНОСТРАННЫХ ЯЗЫКОВ: ТЕОРИЯ И ПРАКТИКА» ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 90 важного дидактического принципа, делает преподавание интереснее, эмоциональнее. Конкретная буква сопровождается набором слов, с соответствующими им яркими, красочными и веселыми картинками. При нажатии на слово, высвечивается интересующий нас рисунок. Это помогает учащимся научиться связывать слова с предметами и явлениями, которые они обозначают, правильно их произносить. Ведь слова звучат в эталонном дикторском произношении. Благодаря этой учебной компьютерной программе учащиеся узнают около 1000 казахских слов. Автор предлагает основные способы решения задач повседневного общения, установления и поддержания контактов с другими людьми. В ней представлены речевые клише, используемые при знакомстве, приветствии- прощании, извинении, поздравлении, выражении благодарности, просьбы, пожелания, согласия или несогласия. Все они представлены в образцовом звучании диктора. Неоднократно нажимая на нужную фразу, учащиеся могут прослушивать ее необходимое количество раз, пока произношение и содержание не будут прочно закреплены в памяти. Она, несомненно, способствует развитию коммуникативной культуры иностранных учащихся, практическому овладению казахским языком. Сам процесс обучения становится интересным и ярким за счет визуализации учебного материала, делая его более понятным и досягаемым для учащихся. ________ ______ ______ ______ __ Сборник материалов ІІІ Международной конференции «АКТУАЛЬНЫЕ ВОПРОСЫ ФИЛОЛОГИИ И МЕТОДИКИ ПРЕПОДАВАНИЯ ИНОСТРАННЫХ ЯЗЫКОВ: ТЕОРИЯ И ПРАКТИКА» ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 91 Это электронное учебное пособие результат двухлетней плодотворной работы с турецкими студентами. В перспективе планируется усовершенствовать уже имеющийся электронное пособие, а также допольнительно разработать серию тренажеров: 1. Грамматический тренажер, т.е. компьютерную версию обучающего пособия грамматики казахского языка (начальный уровень); 2. Лингвокультурологический тренажер (сборник текстов и видеофильмов) - по этому направлению планируется создать сайт, обучающий иностранцев казахскому языку, с помощью кино. Для этого будут использованы фильмы из Золотого фонда казахского кино. Будет предложен комплекс упражнений к каждому фильму. Главная задача всех тренажеров – тренировка, овладение разными видами речевой деятельности на одном и том же грамматическом и лексическом материале, многократное повторение того же лексико- грамматического материала, что и в осносном курсе, в различных ситуациях и контекстах. Система тренажеров помогает иностранным студентам: - усвоить, закрепить и расширить словарный запас - научиться узнавать слово по его словоформе - закрепить в сознании опреленную падежную или глагольную форму в связи с определенной ситуацией. 3. Компьютерные логические игры-приложения на примере японского судоку для развития лексических, грамматических, фонетических навыков инофона. 4. Видеокурс в соответствии с ситуативно-тематическим и коммуникативным принципами основанный на реальных сюжетах учебной жизни студентов СДУ (около 50 сюжетов). Будут специально подобраны типичные ситуации, актуальные темы для иностранных студентов: «Знакомство с факультетом филологии», на котором учащиеся занимаются в первый год обучения в университете; «Деканат», где иностранные студенты решают свои учебные проблемы (по вопросам сдачи экзаменов и зачетов, оформления документов) с деканом, заместителем декана, старшими преподавателями, эдвайзером; «Общежитие», где студенты общаются с комендантом, вахтером, соседями по комнате, с представителями других стран и культур; ________ ______ ______ ______ __ Сборник материалов ІІІ Международной конференции «АКТУАЛЬНЫЕ ВОПРОСЫ ФИЛОЛОГИИ И МЕТОДИКИ ПРЕПОДАВАНИЯ ИНОСТРАННЫХ ЯЗЫКОВ: ТЕОРИЯ И ПРАКТИКА» ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 92 «Поликлиника», куда студенты обращаются за помощью врача, медсестры через сотрудников регистратуры. Структура и содержание видеокурса позволят сформировать коммуникативно-речевые умения иностранных учащихся в слушании и понимании казахской речи, толерантного взаимодействия на казахском языке в полиэтнической среде современного турецкого университета. Диалоги видеокурса будут аутентичны и типичны. Они дадут возможность эффективно познакомиться с реалиями, нормами, правилами, традициями и обычаями учебной жизни вуза, успешно адаптироваться в учебно-административной, социальной сферах. Несомненным достоинством вышеназванных программ является возможность многократного повторения отдельных фрагментов. Ценно, что с помощью преподавателя обучающийся может приостановить презентацию учебного материала в любом месте и просматривать его многократно до полного понимания и усвоения, повторить правила, закрепить их практически, применяя в разных конструкциях. Таковы преспективы дальнейшей разработки проблем связанных с обучением иностранных студентов СДУ казахскому языку на начальном этапе. Литература: 1. Мартиросян Н.В. (2002) О некоторых инновационных технологиях в преподавании русского языка как иностранного. Москва: Книга 1, МГТУ «МАМИ», 2010 г., 575 с. 2. Нуржанова А.Б. «Қазақ тілі» (қарапайым деңгей). Алматы, «Таңбалы», 2014 ҚАЗАҚ ТІЛІН ОҚЫТУДЫҢ ЖАҢА ТЕХНОЛОГИЯЛАРЫ Ақжолова Б.Х., Ақжолова Ғ.М., Досанова А.М. Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті Елімізде болып жатқан әлеуметтік-экономикалық өзгерістер, күнне- күнге үдеп келе жатқан ақпараттар ағымдары, еңбек нарығындағы бәсекелестіктің артуы оқу орнын бітірушілерге қойылатын талаптарды күшейтуде. Қазіргі кездегі білім берудегі мақсат – жан-жақты, білімді, болашаққа жаңа көзқараспен қарай білетін және өзгерістерге, өмір сүруге ________ ______ ______ ______ __ Сборник материалов ІІІ Международной конференции «АКТУАЛЬНЫЕ ВОПРОСЫ ФИЛОЛОГИИ И МЕТОДИКИ ПРЕПОДАВАНИЯ ИНОСТРАННЫХ ЯЗЫКОВ: ТЕОРИЯ И ПРАКТИКА» ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 93 бейім, өзіндік ой-толғамы бар, қабілетті жеке тұлғаны қалыптастыру болып табылады. Елбасы жолдауында: «Сапалы білім беру Қазақстанның индустрияландыры-луының және инновациялық дамуының негізіне айналуы тиіс» - деп көрсеткен. Осыған байланысты студенттердің шығармашылық әрекетін, білімді өздігінен ізденіс арқылы табудың жолын, жалпы педагогикалық принциптерді басшылыққа алу біліктіліктерін көтеру мәселесі қойылып отырғандықтан, білім беруді ұйымдастырушы-оқытушы мен білім алушы-студенттер арасындағы қарым-қатынас дәрежесі мүлдем басқаша жаңа деңгейге көтерілуі тиіс. Осының негізінде оқыту әдістері мен оқу әрекеттері түрленіп, жұмыстың құрылымы да, мазмұны да, оны ұйымдастырудың педагогикалық- психологиялық мақсаты да кешенді түрде өзгеріске ұшырады. Осындай өзгерістерден кейін көп жылдардан бері қалыптасқан сабақ беру әдістері, оның ішінде, студенттерге дайын білімді бере салу, ұсынылған тапсырманы орындату, бір сарынды тапсырмалар жүйесі сияқты жұмыс түрлері өз актуалдығын жоғалтып барады. Қазақстандағы мемлекеттік тілмен қатар басқа да тілдерді (ағылшын, орыс, неміс, қытай, түрік, испан, корей және т.б.) жан жақты игерудің ғылыми- теориялық, педагогика-психологиялық және тәжірибелік-әдістемелік деңгейлері тілдерді оқытуда инновациялық технологиялардың тиімділігін дәлелдеп отыр. Соған сәйкес білім стандарты жасалынып, жаппай компьютерлендіру, инновациялық технологиядан іздену, білім мазмұнын байыту, әлемдік білім кеңістігіне ену мақсатында жұмыстар жүргізіп жатырмыз. Білімді жеке тұлғаға қарай бағыттау оқушының «Мен» менталитетін қалыптастыру, оларды өзін-өзі таныту үшін еңбектену оқытушылар қауымына үлкен мақсаттар жүктеді. жүктеу/скачать 2,69 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|