Сборник научных статей научно-практической конференции «Байтанаевские чтения-Х»

427 
4.
М.А.Ғалымжанова. «Педагогтардың ақпараттық-коммуникациялық құзырлылығын 
қалыптастыру бағыттары» Атырау 2012 
5.
Жаңа білім беру жүйесі. Wikipedia http://kk.wikipedia.org/wiki/Жаңа_білім_беру_жүйесі 
6.
Білім беру кеңістігіндегі цифрлық педагогика Ж.Қ.Сағалиева,М.Д.Есекешова, 
Ғ.С.Ғұмаров, А.А.Жүсіпова, Э.Ш.Кочкорбаева –Алматы: «Бастау», 2020. -388 бет. 
[1] 
https://bkokdi.kz/ru/b3/312-conf.html
  
[2] 
https://bilimdiler.kz/informatika/12246-e-learning-elektorondy-okytu-tehnologiyasy.html
  
[3]
https://ust.kz/word/elektrondyq_oqyty_e_learning_juiesi_qazirgi_zaman_talaby-78774.html
  
ӘОЖ 372.8:57/59 
БИОЛОГИЯ САБАҒЫНДА ҚОЛДАНЫЛАТЫН ӘДІС-ТӘСІЛДЕР 
ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ 
Нышанбай Б.Қ.
– 1505-11 тобының магистранты
 
Ғылыми жетекші: Утегенова Г.А.
– PhD, аға оқытушы
Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік педагогикалық университеті, Шымкент 
Резюме 
Образование-основа 
становления 
любого 
цивилизованного 
общества. 
Важно 
использовать различные средства и методы обучения биологии. На сегодняшний день методы 
преподавания биологии являются плодами ученых, учителей, обучающихся ,многих поколений. 
Білім - кез келген өркениетті қоғамның қалыптасуының негізі. Сондықтан 
білім беру мазмұны ғылым мен практиканы сақтай отырып, үнемі жаңарып 
отыруы керек, білім беру процесінің әдістері мен технологиялары үнемі 
жетілдіріліп, адамның практикалық іс-әрекетінде қолдау тауып, мемлекеттің 
қажеттіліктері мен әлеуметтік сұранысты қанағаттандыруы керек. 
Қазіргі биология сабағы әртүрлі әдістемелік әдістерді, әдістерді және жаңа 
технологияларды қолдана отырып құрылуы керек. Бірақ сабақта білім алушының 
белсенділігін арттыру мәселесі оқу процесі үшін өзекті болып қала береді. Әр 
оқушы сабақта өз қабілеттерін көрсете алуы, материалды талқылауға қатысуы, 
сұрақтарға жауап беруі үшін белсенді оқыту әдістеріне назар аудару керек. 
Биологияны оқыту оқытудың әртүрлі құралдары мен әдістерін қолдануды 
қамтиды. Тақырыптың ерекшелігіне байланысты зерттелетін объектінің маңызды 
белгілерін бөліп көрсету және жалпылау қажет деп айтудың қажеті жоқ, бұл 
онымен тікелей жұмыс жасағанда ғана мүмкін болады. Бұл жағдайда тірі 
объектілерді зерттеу әдістері, яғни бақылау және эксперимент жетекші болып 
табылады. Практикалық іс-әрекет студенттерге қоршаған әлем туралы тұтас 
идеяларды қалыптастыруға, объектілер мен құбылыстар арасындағы себеп-
салдарлық байланыстарды нақты орнатуға мүмкіндік береді. Біріншіден, бұл 
студенттердің зертханалық шеберхананы орындау кезінде жабайы табиғатты 
эксперименттік зерттеудің дағдылары мен дағдыларының қалыптасуы мен 
дамуына, оның өмір сүру заңдылықтарына терең енуіне байланысты[1]. 
Қазіргі кезеңде биологияны оқытуда оқушылардың қоршаған әлемді ғылыми 
танудың дәстүрлі әдістерін меңгеруіне ерекше назар аударылады: теориялық 

428 
және эксперименттік, бұл танымдық белсенділігі төмен балаларға әрқашан 
қызықты емес. Қазіргі балалар кітаптарға ақпарат алу үшін аз және аз жүгінеді, 
бірақ оны компьютерден алуға тырысады. Биология курсында жаңа ақпараттық 
технологияларды қолдану оқушылардың мотивациясы төмен болған кезде оқу 
деңгейін едәуір арттырады. Оқытуда мультимедиялық технологияны қолданудың 
артықшылықтарының бірі - іс-әрекеттің жаңалығы, компьютермен жұмыс істеуге 
деген қызығушылық есебінен оқыту сапасын арттыру. Биология сабақтарында 
компьютерді қолдану оқушылардың белсенді және мағыналы жұмысын 
ұйымдастырудың жаңа әдісі бола алады, бұл сабақтарды көрнекі және қызықты 
етеді.
Компьютерлік жүйелерді қолданатын сабақтар мұғалімді алмастырмайды, 
керісінше оқушымен қарым-қатынасты мазмұнды, жеке және белсенді етеді. 
Биологиядағы материалды ұсынудың ең тиімді формаларына мультимедиялық 
презентациялар кіруі керек.
Презентация мұғалімге шығармашылық, даралықты көрсетуге, сабақ өткізуге 
ресми көзқарасты болдырмауға мүмкіндік береді. Бұл форма оқу материалын 
алгоритмдік ретпен толық құрылымдалған ақпаратпен толтырылған жарқын тірек 
бейнелер жүйесі ретінде ұсынуға мүмкіндік береді. Бұл жағдайда студенттерді 
қабылдаудың әртүрлі арналары қолданылады, бұл ақпаратты тек нақты ғана емес, 
сонымен қатар ассоциативті түрде де оқушылардың жадына енгізуге мүмкіндік 
береді. Оқу ақпаратын ұсынудың мақсаты-мектеп оқушыларында психикалық 
образдар жүйесін қалыптастыру. Мультимедиялық презентация түрінде оқу 
материалын ұсыну оқу уақытын қысқартады, балалардың денсаулық ресурстарын 
босатады. 
Сабақта АКТ қолдану жұмыс уақытын жоғалтуды азайтады, білім 
алушыларды өз бетінше жұмыс істеуге үйретеді, оларды тәртіпті және 
тапсырмаларды дәл орындауға үйретеді, өзін-өзі тексеруге немесе өзара тексеруге 
уақытты қысқартады. Студент жұмысын ұйымдастыруға, оны сабақта бағалауға 
мүмкіндік бар, бұл білім алушының ынтасын қолдау үшін өте маңызды. 
Психологтардың пікірінше, оқушының танымдық белсенділігі туа біткен және 
тұрақты емес, бірақ динамикалық дамып келе жатқан сапа. Танымдық белсенділік 
әр түрлі факторлардың әсерінен дамып, регрессияға ұшырауы мүмкін: жолдастар, 
отбасылар, еңбек және т.б. сонымен қатар, білім алушының белсенділік деңгейіне 
мұғалімнің сабақтағы қарым-қатынас стилінің, білім алушының үлгерімі мен 
көңіл-күйінің әсер ету фактісі сөзсіз. Сондықтан әр түрлі сабақтарда бір білім 
алушының танымдық белсенділігі күрт өзгеруі мүмкін [2]. 
Биология сабақтарында "модель құру"қызықты әдісін қолдану ұсынылады. 
Қазір бізде сабақта қолданатын қызықты компьютерлік бағдарламалар, 
анимациялық модельдер бар. Мысалы: адамның қаңқасын, виртуалды анатомия 
сериясының адам жүрегін жинаңыз. Мұнда "комментаторды" қабылдау да 
орынды - анимациядағы дыбысты өшіріп, балаларға бейнені немесе сюжетті 
дыбыстауға мүмкіндік беріңіз.Балалар өздері де қуана-қуана дайындайды модель 

429 
– аппликациялар: "жасушаның бөлінуі", " өсімдіктер бөлімі", "балық қаңқасы". 
Ойындар коммуникативті және кооперативті құзіреттілікті қалыптастырудың 
жақсы формасы-іскерлік ойындар. Рөлдік ойындарды қолдану ойын сюжеті мен 
таратылған рөлдерге сәйкес модельденген өмірлік жағдайда оқушылардың 
мақсатты әрекеттерін қалыптастыруға ықпал етеді. Ойын технологиялары негізгі 
құзыреттіліктерді дамытуға ықпал ететіні сөзсіз, өйткені мұнда жаңа ақпарат алу 
және алмасу жүреді, қарым-қатынас және өзара әрекеттесу дағдылары 
қалыптасады. 
Педагогикалық іс-әрекеттің көпжылдық тәжірибесі көрсеткендей, биология 
сабақтарында оқытудың белсенді әдістерін қолдану оң нәтиже береді. Көбінесе, 
әсіресе жалпылама сабақтарды өткізу кезінде мен студенттердің топтық жұмысын 
ұйымдастырамын. Ынтымақтастықта оқыту мыналарды қамтиды: топтағы 
студенттерді өзара байыту, оқу-танымдық процестерді жандандыруға әкелетін 
бірлескен іс-әрекеттерді ұйымдастыру, бастапқы әрекеттер мен операцияларды 
бөлу, байланыс, байланыс және өзара түсіністік. Топтағы жұмыс оның бүкіл 
құрамын белсенді қызметке тартуға мүмкіндік береді, оқу іс-әрекетінің 
эмоционалды тартымдылығы артады [3]. 
Жоғарыда айтылғандарды қорытындылай келе, оқушылардың танымдық 
белсенділігінің деңгейі сабақта белсенді әдістерді, оларға сәйкес оқу әдістері мен 
құралдарын қолдануға байланысты болатындығын атап өтеміз. Әрбір мұғалім - 
технологияны жасаушы. Қазіргі таңда мұғалімдер біліктілігінің нәтиежесінде 
білім жүйесінде, түрлі әдістер мен тәсілдер қолданылуда.Әдістер білім алушының 
қызығушылығын оятып,сапалы білімге жол ашуда. Биологияны оқыту әдістерінде
әдіс-тәсілдерді қолдану оқу жетістіктеріне оң әсер беруде[4]. 

жүктеу/скачать 8,82 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: