Семей мемлекеттік педагогикалыќ институты
Алланың өзі де рас, сөзі де рас
жүктеу/скачать 2,36 Mb.
|
| Алланың өзі де рас, сөзі де рас.
Рас сөз еш уақытта жалған болмас,-деп Абай мәселені діни сана ауқымында қарастырып, бірақ Алланың растығына айрықша көңіл бөлген. Ақын «рас» деген түсінікпен нені айтқалы отыр. Бұл бір мәселе. Сонымен бірге Алланың өзі ғана рас емес, сөзі де рас дегенде нені меңзеп отыр. Бұл біріншіден туындайтын мәселе. «Рас» деген қандай болмасын заттың, құбылыстың мәнін, әрі сапалық мөлшерін білдіре алатын өлшем, заттың рас болуы да, болмауы да мүмкін. Алғашқыда рас болып айқындалған зат, келе-келе мәнсіздене рас емеске айналуы ықтимал. Демек, растың бір-ақ мәні бар, ол оның растығы. Бұл «рас» ұғымының қыры. «Растың»екінші қырына келсек, онда растың растығын тану мәселесіне тірелеміз. Бұл философиялық мәселе. Растың растығын тани алмасқа, ол жөнінде не айтуға болады. Бірақ Абай Алланы рас дегенде, оны ақиқат деп отырған жоқ, танылатын мүмкіндік, болмыс ретінде қарастырған. Абайдың өлеңінің екі жолында «рас»-ты үш рет қолдануы тегін емес. Ол өлеңді қабылдаушының ойына өріс бергендік. «Алланың өзі де рас емес, сөзі де рас», ал керісінше ойлап көрелік. «Алланың өзі де рас емес, сөзі де рас емес», сонда рас не болғаны. Ақылың бар, сана- сезімің бар ойлан, түйсін. Алладан өзге қандай расың бар. Абай расқа үшінші жағынан келген. Ол оның тарихи мәңгілігі. «Растың » төртінші қыры. Рас, мәңгілік өлшемі дейік, бірақ болмыста өткінші жайлар да бар, емес пе? Олардың барлығы да рас. Рас әменде рас. Сондықтан Алланың ешқашан жалған болуы мүмкін емес дейді. Абай өз шығармаларын да Алланы үш мағынада қолданылған: жүктеу/скачать 2,36 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|