Семинарлардың жинағы «эем операторы»

Ж. Қараевтың педагогикалық технологиясы бойынша

1. 
   Ұйымдастыру кезеңі.
   
2. 
   Үй жұмысын тексеру.
   

3. 
   Өткенді пысықтау.
   

А) сұрақ-жауап әдісі;

Ә) “Ассоциациялар қатары”, мысалы: мұғалім тақтаға тақырыпты жазады, оқушылар тақырыпқа байланысты ассоциацияларды жазады. Мұғалім парақтарды жинап, оқушылармен талдап, нәтижесінде сол тақырыптың структуралық сызбасы жасалады. Мұғалім бұл әдіс арқылы оқушының білімі туралы түсінік алады.
ІІ кезең (20-25 минут)

1. 
   Өз бетінше жаңа тақырыпты меңгеру.
   

(Техника “Мудрые совы”)

1. 
   Мәтінмен жұмыс істеудің негіздері.
   

2. 
   Маңызды өмірлік даналық
   

3. 
   Таныс және таныс емес.
   

4. 
   Иллюстрациялық бейнелеу.
   

5. 
   Үлгі боларлық қорытынды.
   

6. 
   Талқылауға арналған маңызды тақырыптар.
   

Негізгі мақсат – ой ояту, оқушыға өзіндік ой-пікір, қорытынды шығаруға мүмкіндік беру. Мұғалім жаңа тақырыпты дайын түрде бермей, оқушылар өздері күш салып, білу керек. Мұғалім тек көмектеседі, қосымша фактілер береді. Ол оқушылар қызметін басқарады, бағыт-бағдар береді.

(Техника “Пчелиный улей”)

(Техника “Опорный текст”)

1. 
   Деңгейлік тапсырмаларды орындау.
   

Сабақ барысында мұғалім әр деңгей тапсырмасының дұрыстығын тексергеннен кейін, тақтада ілініп тұрған “Ашық журналға” + белгісін қояды.

І тоқсан

Сабақ тақырыбы:_______________________________

Ұпайлар Оқушы аты-жөні	1-ші деңгей 5 ұпай						2-ші деңгей 4 ұпай					3-ші деңгей 3 ұп.			Сыныпта жиған ұпайы		Үй жұмыс. ұп.		Барлық ұпайы		Бағасы
	1	2	3	4	5	1		2	3	4	1		2
Түргенбаев А.	+	+	+	+	+	+		+					-	7		3,5		10,5		4
Атымтаев Е.	+	+	+	+		-		-	-	-	-		-	4 “с/өтп”		1		5 “с”		3
Деңгелбаева М.	+	+	+	+				-	-	-	-		-	4 “с/өтп”		2		6		3
Асанова Д.	+	+	+	+	+				-	-	-		-	5 “сын”		2		7		3
Жаңбырбаев Д.	+	+	+	+	+	+		+			-		-	7		2		9		4

 - үйде орындалған тапсырма

Алгебрадан 7 сынып оқушыларының І тоқсанның

Оқушы аты-жөні	Модуль І	1 сабақ	2 сабақ	3 сабақ	4 сабақ	5 сабақ	6 сабақ	Өзін.жұм.ы	Бақ.жұм.	МодульІІ	10 сабақ
Түргенбаев А.
Атымтаев Е.
Деңгелбаева М.
Асанова Д.
Жаңбырбаев Д.

Мараттың алгебрадан жеке журналы

Ұпайлар Сабақтар	1-ші деңгей 5 ұпай						2-ші деңгей 4 ұпай					3-ші дең-гей 3 ұп.			Сыныпта жиған ұпайы		Үй жұмы-сының ұпайы		Барлық ұпайы		Бағасы
	1	2	3	4	5	1		2	3	4	1		2
1 сабақ (тақыр.)	+	+	+	+	v	-		-	-	-	-		-	4 “с/өтп”		1		5 “с”		3
2 сабақ …	+	+	+	+	v	-		-	-	-	-		-	4 “с/өтп”		1		5 “с”		3
3 сабақ	+	+	+	+	v	v		-	-	-	-		-	4 “с/өтп”		2		6 “с”		3
4 сабақ	+	+	+	+	+	v		v	-	-	-		-	5		2		7		3
5 сабақ	+	+	+	+	+	+		+	v	v	-		-	7		2		9		4
6 сабақ	+	+	+	+	+	+		+	+	v	v		-	8		2,5		10,5		4
Өз.жұмыс №1	+	+	+	+	+	+		+	+	+	+		-	10,5		-		10,5		4
Қатемен жұм.
Бақ.жұмысы №1	+	+	+	+	+	+		+	+	+	-		-	9		-		9		4
ІІ модуль
10 сабақ…

1. 
   оқытудың әдістемелік жүйесін жетілдіру;
   
2. 
   білім беруді гуманизациялау және демократизациялау;
   
3. 
   белсенділіктің, біліктіліктің жоғары деңгейін қалыптастыру;
   
4. 
   оқу үрдісін басқарудың тиімділігін арттыру;
   
5. 
   білім сапасын көтеру, оқушының әрбір пән бойынша мемлекеттік стандарт деңгейінде 100 пайыздық үлгерімін қамтамасыз ету;
   
6. 
   оқу үрдісінің субъекттеріне қолайлы жағдайлар жасау;
   
7. 
   оқушыларды жеке дифференциалды үй жұмысымен қамтамасыз ету;
   
8. 
   дарынды балаларды дер кезінде анықтау және дамыту;
   
9. 
   оқыту сапасының мониторингін және диагностикасын, оқушы білімін бағалаудың әділеттілігін қамтамасыз ету;
   
10. 
    оқытуда ақпараттық технологияларды тиімді пайдалану.
    

Ақпараттандыру технологиясының дамуы кезеңінде осы заманға сай білімді, әрі білікті мамандар даярлау - мұғалімнің басты міндеті. Қоғамдағы ақпараттандыру процестерінің қарқынды дамуы жан-жақты, жаңа технологияны меңгерген жеке тұлға қалыптастыруды талап етеді. [1]

ХХІ ғасыр – техниканың озық дамыған ғасыры. Елбасы Н.Ә.Назарбаевтың сындарлы саясатының арқасында бүкіл мектеп компьютермен қамтамасыз етілді.
Компьютер оқушы үшін қоршаған әлемді танудың табиғи құралы болып табылады. Олай болса барлық сабақтарды компьютердің қуаттануымен жүргізуді үйрену – бүгінгі күннің кезек күттірмейтін өзекті мәселелерінің бірі. Кәсіби мамандарды дайындауда жүргізілетін барлық пәндерін оқыту құралы ретінде компьютерді қолдану – оқу үрдісін белсендіруге, оқытуды жекешелендіруге, оқушының өзін-өзі бақылауына мүмкіндік туғызады. [2]

Ақпараттық коммуникациялық технология электрондық есептеуіш технологиясымен жұмыс істеуге, оқу барысында компьютерді пайдалануға, модельдеуге, электрондық оқулықтарды, интерактивті құралдарды қолдануға, интернетте жұмыс істеуге, компьютерлік оқыту бағдарламасына негізделеді. Ақпараттық әдістемелік материалдар коммуникациялық байланыс құралдарын пайдалану арқылы білім беруді жетілдіруді көздейді. Интерактивті тақтаның мүмкіндіктері мұғалімдерге оқушыны оқытуда бейне және ойын бағдарлама-ларын тиімді пайдалануға мүмкіндік береді.

Бүгінгі таңда білім беруді ақпараттандыру формалары мен құралдары өте көп. Оқу процесінде ақпараттық және телекоммуникациялық құралдар мүмкіндігін комлексті түрде қолдануды жүзеге асыру көп функционалды электрондық оқу құралдарын құру және қолдану кезінде ғана мүмкін болады. Осындай электрондық оқулықтарды оқытуда пайдаланудың негізгі дидактикалық мақсаты білім беру, білімді бекіту, дағды мен іскерліктер қалыптастыру, меңгеру деңгейін бақылау.

Көп функционалды электрондық оқулықтар:

- Оқушылардың өз бетінше білім алу қызметің ұйымдастыруға;

- Әр түрлі ақпаратты жинау, өндеу, сақтау, объектілерді, құбылыстарды модельдеу сияқты, оқыту қызметін ұйымдастыру процесіңде қазіргі заманғы ақпараттық технологиялардың мүмкіндіктерін пайдалануға;

• 
  Оқу процесінде мультимедия технологияларын, гипермәтіндік және гипермедия жүйелерін пайдалануға;
  
• 
  Оқушылардың интеллектуалды мүмкіндіктерін, білім, дағды, іскерлік денгейлерін, сабаққа дайындық денгейін бақылауға;
  
• 
  Оқытуды басқаруға, оқу қызметінің, тестілеудің нәтижелерін бақылау процесін автоматтандыруға интеллектуалдық денгейіне қарай тапсырмалар беруге;
  
  
  
• 
  Оқушылардың өз бетінше оқу қызметін жүзеге асыру үшін жағдай жасауға;
  
• 
  Қазіргі заманда ақпараттық ағымдарды басқаруды қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.
  

Оқытудың компьютерлік әдістерін интерактивті деп атайды, себебі олардың мұғалім мен оқушының әрекетіне “дыбыс беру”, олармен диалог “жүргізу” қаблеті бар. Бұл компьютерлік оқыту әдістемесінің ең негізгі ерекшелігі болып табылады.

Электрондық оқулықты пайдалану мұғалімнің де ғылыми-әдістемелік потенциалын дамытып, оның сабақ үстіндегі еңбегін жеңілдетеді. Оқытудың әр сатысында компьютерлік тесттер арқылы оқушыны жекелей бақылауды, графикалық бейнелеу, мәтіндері түрінде, мультимедиалық, бейне және дыбыс бөлімдерінің бағдарламасы бойынша алатын жаңалықтарды іске асыруға көп көмегін тигізеді. Электрондық оқулықтарды қарапайым оқулықтарға қарағанда пайдалану ыңғайлы және оларда өзін – өзі тексеру жүйесі бар. Осы электрондық оқулықтың артықшылығы болып табылады. Сондықтан, өзін – өзі тексеру жүйесі оқушы мен оқытушының арасындағы байланысын алмастырады.

Сонымен, электронды оқулық мынандай жағдайларда тиімді: талапқа сай құрылған, кері байланыспен лезде қамтамасыз ете алады; гипермәтіндік түсініктемелердің көп рет қолданған кезде уақытты үнемдейді; белгілі бір бөлім бойынша білімді тексереді; қысқа мәтінмен көрсете, айта және модельдей алады. Электронды оқулық оқушының уақытын үнемдейді, оқу материалдарын іздеп отырмай, өтілген және оқушының ұмытып қалған материалдарын еске түсіруге зор ықпал етеді. Себебі, оқушының өзіне көрнекілік қолданған тиімді қажет элементінің жанында жазуы болады. [4]

Соңғы кезеңде қазіргі заманғы педагогикалық ғылым мен практика түбегейлі өзгерістерге ұшырауда. Соның ішінде оқыту үрдісі ақпараттық – коммуникациялық жағдайларда жаңа көрініс алу жолында басқаша жаңалаған жолмен ХХІ ғасыр талаптарына сай білгір, уақытты үнемдей алатын тұлғаны қалыптастыруға бағытталады.

Мұғалімдері үшін ақпараттық технологияларды пайдаланудың тиімділігі:

• 
  оқушының өз бетімен жұмыс істеуіне;
  
• 
  уақытын үнемдеуге көмектеседі;
  
• 
  білім-білік дағдыларын тест тапсырмалары арқылы тексереді;
  
• 
  қашықтықтан білім алу мүмкіндігі  туындайды;
  
• 
  қажетті ақпаратты жедел  алуға  мүмкіндік береді;
  
• 
  экономикалық тиімді;
  
• 
  іс-әрекет, қимылды қажет ететін пәндер мен тапсырмаларды оқып үйренуде көп көмегі бар;
  
• 
  қарапайым көзбен көріп, қолмен ұстап сезіну немесе құлақ пен есту мүмкіндіктерін оқушының ой-өрісін, дүниетанымын кеңейтуге де ықпалы зор.
  

Білім – болашақ бағдары, кез-келген маман даярлайтын оқу орнының басты міндеттерінің бірі – жеке тұлғаның құзіреттілігін дамыту. Құзірет - оқушының жеке және қоғам талаптарын қанағаттандыру  мақсатындағы табысты іс-әрекетіне қажетті білім дайындығына әлеуметтік тапсырыс. Құзыреттілік – оқушының әрекет тәсілдерін жан-жақты игеруінен көрінетін білім нәтижесі. Ақпараттық құзыреттілік – бұл жеке тұлғаның әртүрлі ақпаратты қабылдау, табу, сақтау, оны жүзеге асыру және ақпараттық – коммуникациялық технологияның мүмкіндіктерін жан-жақты қолдану қабілеті. [5]

• 
  Бүгінгі күні ақпараттар ағымы өте көп. Ақпараттық ортада жұмыс жасау үшін кез келген педагог өз ойын жүйелі түрде  жеткізе алатындай, коммуникативті және ақпараттық мәдениеті дамыған, интерактивтік тақтаны пайдалана алатын, Он-лайн режимінде жұмыс жасау әдістерін меңгерген мұғалім болуы тиіс.
  
• 
  білім  беретін оқу орындарын қазіргі заманға сай жаңа ақпараттық құрал – жабдықтармен жабдықтау, интерактивті тақталармен, мультимедиялық кабинеттермен  және арнаулы пәндер бойынша электрондық оқулықтармен қамтамасыз ету;
  
• 
  Пәндерді оқытудың жаңа ақпараттық технологияларын пайдалану бойынша білім жетілдіру курстарын жиі ұйымдастыру;
  
• 
  Ақпараттық құзіреттілікті қалыптастырудан күтілетін нәтиже, теориялық білімдерін іс жүзінде қолдана алатын, информатика пәнін басқа пәндермен байланыстыра алатын жеке тұлға қалыптастыру, еңбек нарығында бәсекеге қабілетті мамандар даярлау.
  

Оқытудың ақпараттық технологиясы – білімді жаңаша беру мүмкіндіктерін жасау (педагогикалық іс-әрекетті өзгерту), білімді қабылдау, білім сапасын бағалау, оқу-тәрбие үрдісінде оқушының жеке тұлғасын жан-жақты қалыптастыру үшін ақпараттық технологияның қосымшасы деп түсіну керек. [6]

Білімді ақпараттандырудың негізгі мақсаты – «оқушыларды ақпараттық қоғам жағдайында тұрмыстық, қоғамдық және кәсіби салалардың іс-әрекетіне толық, тиімді араластыру» болып табылады.

Төмендегі қасиеттер білім жүйесінің өзіндік ерекшелігі болып саналады.

• 
  Тұтынушының қолдану сапасында;
  
• 
  Нәтижесінде әр түрлі салаларда қолданылатын, ақпараттық технологияларды жасаушы сапасында.
  

Көптеген елдердің ғылыми орталықтары мен оқу орындарында нақ осы білім қажеттілігі үшін мамандандырылған компьютерлік жүйелер саны дайындалды, олар оқу-тәрбие үрдісінде әр түрлі жағынан қолдауға бағытталды. Бұл – жүйелердің негізгі түрлері болып табылады.

• 
  Компьютерлік бағдарламаланған оқыту – бұл сәйкесінше, компьютерлік бағдарламалардың көмегімен бағдарламалық оқыту механизмдерін жүзеге асыратын технология;
  
• 
  Материалды компьютердің көмегімен оқу – оқушының жаңа материалды әр түрлі құралдардың, оның ішінде компьютердің көмегімен өз бетінше оқуын болжайды. Бұл жерде оқу іс-әрекетінің сипаты айтылмайды, оқу нұсқауларының жиынымен іске асырылуы мүмкін. Мұның өзі бағдарламалық оқыту әдісінің мәнін ашады;
  
• 
  Материалды компьютер қоры негізінде оқу – алдыңғы технологиялар, технологиялық құралдардың алуан түрін (оның ішінде дәстүрлі оқулықтар, аудио және видеожазбалар және т.б.) қолданумен айрықшаланатын болса, мұнда бағдарлама құралдарын, оқушылардың өз бетінше тиімді оқуын арттыратын бағдарламаларды басымырақ қолдану жүргізіледі;
  
• 
  Компьютер қорымен оқыту – білім берудің барлық мүмкін боларлық формаларын қолдану (мұғалімнің қатысуымен), шын мәнінде, жоғарыда айтылғандармен сәйкес келеді;
  
• 
  Компьютердің көмегімен бағалау – өз бетінше оқыту технологиясы деп қарастырылады, дегенмен ол практикада басқаларға құрамдас элемент болып кіріп жүр. Мұндай жүйе оқылатын пәннің мазмұны мен дәстүрлі оқытуда қолданылатын немесе оқыту бағдарламаларында жүзеге асырылатын әдістерге тәуелсіз;
  
• 
  Компьютерлік коммуникация – білім беру және оны жеткізумен қамтамасыз ете отырып, жоғарыда аталған технологиялардың барлығының ажырамас құрамы болып табылады. Жергілікті, аймақтық және басқа компьютерлік желілерді қолдану үшін жұмсалады. Компьютерлік коммуникация жекелеген оқу орындарының, қаланың, аймақтың, елдің ақпараттық білім жүйесінің мүмкіндіктерін көрсетеді. [7]
  

• 
  Оқытудың ақпараттық технологиясында қолданылатын бағдарламаны қамтамасыз етуді бірнеше категорияға бөлуге болады:
  
• 
  Оқытатын, бақылайтын және үйрететін жүйелер;
  
• 
  Ақпарат іздеу жүйесі;
  
• 
  Модельдеу бағдарламалары, микромирлер;
  
• 
  Танымдық сипаттағы инструменттік құралдар;
  
• 
  Әмбебап сипаттағы инструменттік құралдар;
  
• 
  Коммуникацияны қамтамасыз етуге арналған инструменттік құралдар.
  

• 
  әр түрлі форматты файлдар;
  
• 
  мәліметтер қоры;
  
• 
  бағдарламалық модульдер;
  
• 
  жекелеген бағдарламалар мен бағдарламалар жиыны.
  

Көбінесе қашықтан оқыту бағдарламалары оған барынша мол қол жеткізуге мақсатталған және оқыту сапасына аса анық емес талаптар қояды. Мұндай бағдарламаның білім сапасын жетілдіруі үшін орындауы міндетті талаптар қатарын құрастыруға болады:

• 
  сапасы мен мүмкіндігі жоғары білім кеңістігін құру, кәдімгі оқу орындары ұсынатын мүмкіндіктерден жоғары білім ортасын жасау;
  
• 
  Internet желісінде әмбебап компьютерлік кітапхана құру, кез келген уақытта қолданушыға қол жеткізерлік және кәдімгі кітапханаға көлемді ақпарат беруі тиіс;
  
• 
  желі бойынша педагогтармен қарым-қатынас ұйымдастыру;
  
• 
  оқытушының да, оқушының да білімін компьютермен тексеру жүйесін жасау.
  

• 
  қымбат тұратын технологиялар мен бағдарлама өнімдерін қолдану;
  
• 
  іштей және қашықтан оқыту түрлерін  біріктіру;
  
• 
  қажетті ақпараттық ресурстарды табуды жеңілдететін толық каталогтар жасау. [9]
  

- студенттердің  дайындық деңгейiн, ынтасын және қабылдау жылдамдығын ескеру арқылы жаңа материалды меңгертуге байланысты оқытуды ұйымдастыру және оқыту процесiне жаңа ақпараттық технологияның мүмкiндiктерiн пайдалану;

- оқытудың жаңа әдiстерi мен формаларын (проблемалық, ұйымдастырушылық-iс-әрекеттiк компьютерлiк ойындар және т.б.);

- проблемалық, зерттеу, аналитикалық және модельдеу әдiстерiн қолдану арқылы классикалық әдiстердi жетiлдiру;

- жаңа ақпараттық технология құралдарын (жаңа типтi компьютерлер, телекоммуникация, виртуальды орта және мультимедиа-технология) пайдалану арқылы оқу процесiнiң материалдық-техникалық базасын жетiлдiру. [10]

Қазақ тілі сабағында оқу ақпаратын ақпараттық технология жағдайында меңгерумен байланысты оқу әрекетінің түрлері;

«Қазіргі заманда жастарға ақпараттық технологиямен байланысты әлемдік стандартқа сай мүдделі жаңа білім беру өте қажет» деп, Елбасы атап көрсеткендей, жас ұрпаққа білім беру жолында ақпараттық технологияны оқу үрдісінде оңтайландыру мен тиімділігін арттырудың маңызы зор деп білемін.

Кейс – стади амал-тәсілі немесе оқытудың нақты жағдаяттар әдісі(метод конкретных учебных стиуаций)

ХХ ғасырдың басында Америка Құрама Штаттарының Гарвард университетінің бизнес мектебінде пайда болған. Кейс-стади амал-тәсілі термині алғаш рет американдық ғалым Коплендтің еңбектерінде пайдаланылған. Копленд 1921 жылы оқытудың нақты жағдаяттар жинағын шығарып, кейс-стади амал-тәсілін қолдану жолдарын көрсеткен.

Кейс амал-тәсілі алғашқы кезде бизнес мектебінде ғана қолданылып келсе, бүгін де бұл әдіс арқылы оқытудың қолданылу аясы кеңіп, ол құқық, мәдениеттану, медицина және т. б. салаларда жемісті қолданылуда.

Кейс әдісі  нақты жағдайлар тұрғысынан академиялық теорияларды көрсетуге мүмкіндік береді. Ол студенттерді пәнді оқуға, білімді терең меңгеруге, ақпаратты өңдеуге және талдауға, әр түрлі жағдайларды саралауға мүмкіндік береді.

CASE-терді құрудың келесі негізгі сатылары белгіленген:

• 
  мақсаттарды анықтау,
  
• 
  әр түрлі жағдайларға критерилерді тағайындау, қажет ақпарат көздерін белгілеу,
  
• 
  CASE – тегі алғашқы материалдарды дайындау, сараптама жасау, oны  қолдану бойынша әдістемелік материалдар дайындау.
  

Кейс амал-тәсілінде басты назар оқушылардың ұсынылған шынайы немесе қиялдық (алдын-ала құрастырылған) жағдаяттарды талдауы және осы жағдаятқа өзіндік баға беруі, өзінің ой-пікірін нақты әрі толық айтып беруі. Шәкірттің жеке тұлғалық қабілеттерін жетілдіруге аударылады.

Демек, оқушылардың ауызша сөйлеу дағдыларын қалыптастыруда кейс-стади амал-тәсілін қолдану - қазіргі білім беру талабына оқушының сабаққа деген қызығушылығын туғызатын жеке педагогиканың жаңа инновациялық жүйесі.
Кейс амал-тәсілдерін пайдалануда мына мәселелер қарастырылады:

• 
  Оқушылардың ауызша сөйлеу дағдысын жетілдіруге алдын-ала дайындалған мәтіндер не тапсырмалар беру;
  
• 
  Микротоптардың басшыларымен өздерінің ойларын бөлісу,бірге талдау, басшының оқушылар түсінбегенде микросабақтар өту;
  
• 
  Сыныптың бірнеше микротоптарға бөлінуі;
  
• 
  Әрбір топтың өзінің басшысы болуы;
  
• 
  Мұғалім бағыт-бағдар беруші, бақылаушы рөлінде ойнауы ескеріледі.
  

• 
  Мұғалім оқушыға қарсы сұрақ береді.
  
• 
  Мұғалім-оқушыдан өзінің тапсырма жайлы болжамын сұрайды.
  
• 
  Оқушы-оқушы рольдік ойындар да қолданылады.
  
• 
  Мұғалім оқушыдан өзінің тапсырма жайлы болжамын сұрайды.
  
• 
  Оқушы-оқушы пікірталасады.
  

Кейс бірыңғай ақпараттық кешен болғандықтан, ол үш түрлі бөлімнен тұрады:

• 
  кейс дайындау бөлімі
  
• 
  нақты жағдаяттар бөлімі
  
• 
  кейске кіретін қосымша тапсырмалар.
  

1-кезең. Мектеп оқушыларының ауызша сөйлеу дағдыларын қалыптастырудың мақсатын айқындау.

2-кезең. Кейсті түзуге материалдар жинау. Сыныптағы оқушылар саны және білім деңгейлері мен сөздік қорының көрсеткіші;

3-кезең. Оқушылардың ауызша сөйлеу дағдыларын қалыптастыруға арналған тапсырмаларды жинақтау;

4-кезең. Сабақтың қай кезеңінде кіргізуге болатынын болжау;

5-кезең. Оқушылардан күтілетін нәтижені болжау;

6-кезең. Нәтижеге қол жеткізу үшін кейсте кемшіліктерді жою.

7-кезең. Мектеп оқушыларының ауызша сөйлеу дағдыларын қалыптастыруға арналған тапсырмаларды қазақ тілі сабағына енгізу.

Осы проблеманы түсіндіреді.

Мұғалім мәтінді оқып, оқушыларға мынадай проблеманы шешуді ұсынды.

Оқушылар проблеманы шешуге топ болып кірісті. Әрбір топ өздерінің көзқарастырын ортаға салды.

• 
  Балалар өзара пікірталастыруға, өзінің пікірін дәлелді құруға дағдыланады;
  
• 
  Топ ішінде белсенді тілдік қатынас орнайды;
  
• 
  Проблеманы өздігінен шешуге ұмтылады, шығармашылық жұмыстарды орындауға үйренеді;
  
• 
  Тапсырмада берілген сұрақтарға жауап іздеп, өзіндік пікір айтуға дағдыланады;
  
• 
  Ауызша сөйлеу дағдылары жетіліп, мәтін құрастыру біліктері дамиды.
  

1. Тәртіпсіз оқушы.

2. Мүмкіндігі шектеулі оқушыларды жұмысқа орналастыру.

3. Сөйлей алмайтын және жазалмайтын оқушыларға білім беру.

ХХІ ғасыр – бұл ақпараттық қоғам дәуірі, технологиялық мәдениет дәуірі, айналадағы дүниеге, адамның денсаулығына, кәсіби мәдениеттілігіне мұқият қарайтын дәуір.

Жедел дамып отырған ғылыми –техникалық прогресс қоғам өмірінің барлық салаларын ақпараттандырудың ғаламдық процесінің негізіне айналды. Ақпараттық технологиялық дамуға және оның қарқынына экономиканың жағдайы, адамдардың тұрмыс деңгейі, ұлттық қауіпсіздік, бүкіл дүниежүзілік қауымдастықтағы мемлекеттің рөлі тәуелді болады. Тұтас дүние қалыптастыру мен қоғамдастықтар, жеке адам мен бүкіл дүниежүзілік қоғамдастықтың өмір сүруі үшін жаңа жағдайларды қамтамасыз етуде ақпараттық – коммуникациялық технологиялар маңызды роль атқарады.

Заман ағымына қарай ақпараттық технологияларды қолдану айтарлықтай нәтижелер беруде.

Ақпараттық–коммуникациялық технология электрондық есептеуіш техникасымен жұмыс істеуге, оқу барысында компьютерді пайдалануға, модельдеуге, электрондық оқулықтарды, интерактивті тақтаны қолдануға, интернетте жұмыс істеуге, компьютерлік оқыту бағдарламаларына негізделеді. Ақпараттық әдістемелік материалдар коммуникациялық байланыс құралдарын пайдалану арқылы білім беруді жетілдіруді көздейді.

Компьютерді мұғалім косымша материалдар, әртүрлі анықтамалык мәліметтерден ақпараттар беру үшін көрнекі құрал ретінде пайдалана алады. Мұндай мәліметтерге формулалар, шамалардың өлшем бірліктері, графиктер, схемалар, иллюстрациялар, әр түрлі кұбылыстардың динамикалык бейнесі, тәжірибеге арналған құрылғылардың тізімі, аспаптардың сипаттамалары және т.б. жатқызуға болады. Мұғалім араласпай-ақ, оқушыдар өздері меңгеруге тиісті ақпараттар беріледі. Қажетті ақпараттарды жинақтауда электрондық техникаларды енгізу - уақытты үнемдейді, қарастырып отырған кезеңде ақпараттың толықтығын көтеріп, ақпараттык-анықтамалық жүйе құрамында электрондық құрылғылармен жұмыс істеу дағдысын қалыптастыруға мүмкіндік туғызады.

АКТ құралдарын информатика сабақтарында пайдалану, оқушының шығармашылық, интеллектуалдық қабілетінің дамуына, өз білімін өмірде пайдалана білу дағдыларының қалыптасуына әкеледі. Компьютерлік техниканың дидактикалық мүмкіндіктерін педагогикалық мақсаттарға қолдану, білім мазмұнын анықтауда, оқыту формалары мен әдістерін жетілдіруде жақсы әсерін тигізеді. Есептеу техникасымен жұмыс жасау оқушылардың алгоритмдік дүниетанымын қалыптастырады:

- өз әрекетін саналы түрде жоспарлайды;

-  құбылыстарға модельдер құра біледі.
Жаңа ақпараттық технологияның негізгі ерекшелігі – бұл оқушыларға өз бетімен немесе бірлескен түрде шығармашылық жұмыспен шұғылдануға, ізденуге, өз жұмысының нәтижесін көріп, өз өзіне сын көзбен қарауына және жеткен жетістігінен ләззат алуға мүмкіндік береді.

Ақпараттық – коммуникациялық  технологияларды пайдаланудың тиімділігі:

2.    Жүйенің  басқару  құрылымы – оқытушы  өз  ойын, көзқарасын, өз кезегіндегі   материалдық   ұсынылымын, әртүрлі  аудиторияға  бір ғана  оқу  мәлеметтерін  ұсынуға  мүмкіндік алды .

3.     Білімді бақылау арқылы нәтиже алу, бағалау.

Кәсіптік білім беруде ақпараттық технологияларды пайдаланудың тиімділігі өте көп, солардың ішінде мысалы:

• оқушының өз бетімен жұмысына баға беру;

• уақытын үнемдеуге;

• білім-білік дағдыларын тест тапсырмалары арқылы тексеруде;

• шығармашылық есептер шығару анимациялық құбылыстарды түсіндіру арқылы жүзеге асыру;

• қашықтықтан білім алу мүмкіндігінің туындауы;

• қажетті ақпаратты жедел түрде алу мүмкіндігі;

• экономикалық тиімділігі, яғни тапсырмаларды DVD және флеш дискілерде сақтау;

• қарапайым көзбен көріп, қолмен ұстап сезіну немесе құлақ пен есту мүмкіндіктері болмайтын табиғаттың таңғажайып процестерімен әр түрлі тәжірибе нәтижелерін көріп, сезінуге мүмкіндік береді;

• оқушының ой-өрісін дүниетанымын кеңейтуге де ықпалы зор.
Кәсіптік білім беруде ақпараттық-коммуникациялық технологиялардың

келесі тізімін қарап шығайық:

1. 
   Интернет технологиялары
   

• 
  Онлайн сабақтар – шет елдегі және қашықтықтағы мұғалімден дәріс алу;
  
• 
  Онлайн бейнекурстар – интернетте сақталынған сабақтарды көру;
  
• 
  Онлайн тестілеу – курстан өту үшін интернет арқылы тест тапсыру;
  
• 
  Интернеттен ақпарат қабылдау, жіберу, сақтау және өңдеу – интернет арқылы тапсырмалар алу;
  
• 
  Қашықтықтан оқыту – мекен жайынан шықпаяк барлық сабақтарды және оқуды интернет арқылы оқып бітіру;
  
• 
  Бірлескен телеконференциялар - әр түрлі қалада орналасқан адамдармен бірігіп сабақ ұйымдастыру;
  

2. 
   Мультимедиа технологиялары
   

• 
  Слайд шоулар
  
• 
  Презентациялар
  
• 
  Анимациялар
  
• 
  Интерактивті курстар
  
• 
  Бейнекурстар
  
• 
  Бейнефильмдер
  
• 
  Бейнероликтер
  
• 
  Дыбыстық сөздіктер
  
• 
  Кітаптардың электрондық көшірмелері
  
• 
  Реферат, журнал және газеттердің электрондық көшірмелері
  
• 
  Электрондық аудармашы бағдарламалар
  
• 
  Электрондық сөздіктер
  
• 
  Электрондық энциклопедиялар
  
• 
  Электрондық оқыту бағдарламалары
  
• 
  Ойын арқылы оқыту бағдарламалары
  
• 
  Жергілікті желімен тестілеу
  
• 
  Интернет арқылы тестілеу
  
• 
  және тағы басқалар
  

Жоғарыда атап көрсетілген барлық АКТ түрлерін ЭЕМ операторы мамандығын оқытудағы пайдасы өте мол. Мүмкіндігі шектеулі оқушылардың қиын жерлері, олардың ойлау қабілеттері баяу және ұмытшыл болулары. Мұндай кезде оларға келесі АКТ әдістерін қолданған дұрыс:

1. 
   Теориялық сабақтарында – слайд-шоулар, презентациялар, анимациялар, бейнероликтерді ұсынуға болады.
   

2. 
   Өндірістік сабақтарда – интерактивті курстар, бейнекурстар, бейнефильмдер, электрондық оқулықтар, электрондық оқыту бағдарламалары, ойын арқылы оқыту бағдарламалары, және т.б. көмекке келеді.
   

3. 
   Өзіндік жұмыстар – интернет, электрондық сөздіктер, кітаптардың сандық көшірмелері, электрондық аудармашы бағдарламалары, дыбыстық сөздіктер, электрондық энциклопедиялар және т.б.
   

4. 
   Бағалау кезеңінде – жергілікті тестілеу, онлайн тесттер, электрондық лабораториялық тапсырмалар.
   

Жоғарыда атап өтілген АКТ әдістерін білім жүйесінде толығымен қолдану үшін, компьютерлік кабинеттер келесідей техникалық құрал-жабдықтармен қамтамасыз етілуі керек:

1. 
   Жылдамды компьютерлер
   
2. 
   Интерактивті тақта – тест пульттар, графикалық планшет, сымсыз тінтуірлер, указка және ручкаларымен бірге;
   
3. 
   Лимитсіз жылдамды интернет;
   
4. 
   Мультимедиа құрылғылары – веб камера, колонка, наушниктер.
   
5. 
   Мәліметтер сервері - сандық мұрағат;
   
6. 
   Компьютерлерді байланыстыратын жергілікті желі;
   
7. 
   Жүйелік және қолданбалы бағдарламалар;
   
8. 
   Ксерокөшірме аппараттары;
   
9. 
   DVD және флеш дискілер;
   
10. 
    және т.б.
    

Компьютерлік кабинеті мұндай құрал-жабдықтармен қамтылғанымен үлкен негізгі мәселе туындайды, ол не десеңіз – барлық техникалық құрал-жабдықтар және бағдарламардың ҚАЗАҚ тілінде болмауы. Сол себепті АКТ әдістері Қазақстан республикасында әлі толық дамымаған. Дегенімен АКТ әдістері тек қана кәсіптік білім беруде емес барлық білім саларында өте тиімді болып табылады.