Шанхай ынтымақтастық ұйымының тарихы

 

 

   

Т.Жүргенов атындағы ҚҰӚА мектеп-колледжі 

 

 

   

Тақырыбы: 

“Шанхай ынтымақтастық ұйымының тарихы ”

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

        Орындаған: Барманқұл Нұрай 2/2 

 

 

 

 

 

 

        Тексерген: Құндызай Мұсабекова

 

 

 

 

 

 

 

Алматы 2021 

 

 

 

 

 

 

 

 



 

Зерттеу нысаны 

– Шанхай ынтымақтастық ұйымы. 

 



 

Бұл зерттеудің тақырыбы  

– ШЫҰ-ның құрылу және қызмет ету тарихы 

 

 

Гипотеза

 бойынша Шанхай бестігінің Шанхай ынтымақтастық ұйымына 

айналу процесі азиялық аймақ елдері үшін тарихи тұрғыдан қолайлы болды. 

 

 

 

 

 

 

 

 

Жоспар:

 

 



 

«Шанхай бестігінің» құрылуын, ынтымақтастықтың негізгі бағыттарын 

зерттеу; 

 



 

Шанхай бестігінің Шанхай ынтымақтастық ұйымына айналуын және оны 

2007 жылға дейін дамытуды қарастыру; 

 

 

1-тарау. ШАНХАЙ  ЫНТЫМАҚТАСТЫҚ ҰЙЫМЫНЫҢ ТАРИХИ 

ТАЛДАУЫ 

 

1.1 Шанхай бестігінің құрылуы, ынтымақтастықтың негізгі бағыттары 

 

ШЫҰ құрылу кезеңдері: 

1) 1989 ж. қараша - 1991 ж. желтоқсан. Осы кезеңде КСРО үкіметі мен ҚХР үкіметі 

арасында қарулы күштердің ӛзара қысқаруы мен әскери саладағы сенімді 

нығайтудың жетекші принциптері туралы келісімге қол қойылды. Кеңес-Қытай 

шекарасының аймағы. 

 

2) 1991 жылғы желтоқсан - 1997 жылғы сәуір. Осы уақытта шекаралас 

аудандардағы әскерлер санын қысқарту және әскери саладағы сенімді нығайту 

шаралары бойынша келіссӛздер жүргізіліп жатты. Әскери сенімді нығайту 

жӛніндегі келісімге, сондай-ақ Ресей Федерациясы, Қытай,  

Кіріспе 

Қазақстан Республикасы, Қырғыз Республикасы және Тәжікстан Республикасы 

арасындағы шекара аймағында қарулы күштердің ӛзара қысқаруы туралы 

Келісімдерге қол қойылды. 

3) 1997 жылғы сәуірден 2000 жылға дейін - әскери саладағы сенімді нығайту 

жӛніндегі келіссӛздер жалғасты. Мұндай құжаттарға «Алма-Ата мәлімдемесі» 

(1998), «Бішкек келісімі» (1999), «Душанбе декларациясы» (2000) қол қойылды. 

Шанхай ынтымақтастық ұйымы құрылды. ШЫҰ-ға мүше мемлекеттер арасында 

ынтымақтастық орнатылуда. 

 

ШЫҰ-ны құрудың бірден-бір себебі - Орталық Азия аймағында (ОАҚ), негізінен 

Ӛзбекстан, Қырғызстан және Тәжікстан аумағында, сондай-ақ ғасырдың 

басындағы экстремистік және сепаратистік күштердің іс-әрекеттерінің елеулі 

күшеюі болды. ҚХР-дың Шыңжаң-Ұйғыр автономиялық ауданында. 

 

ШЫҰ-ны құру оның мүшелері арасындағы мемлекетаралық қатынастарды 

нығайтуға жаңа салмақты сындарлы үлес қосуға, сондай-ақ оның мүшелерінің 

қауіпсіздігіне ортақ сынақтар мен қатерлерге қарсы тұруға бағытталған болатын. 

ШЫҰ-ға халықаралық терроризмге, сепаратизмге және экстремизмге қарсы 

күресте барлық аймақтық мемлекеттерді біріктіре отырып, осы деструктивті 

күштерге қарсы әрекет етудің тиімділігін арттыру қажет болды. Аймақтық 

қауіпсіздікті қамтамасыз ету бойынша ынтымақтастықты дамытумен қатар, 

«Шанхай алтылығы» осы мақсаттарға ШЫҰ мүшелерінің ӛздері арасында да, олар 

мен бақылаушы арасында да кӛпжақты сауда-экономикалық және инвестициялық 

ынтымақтастықты құру және кейіннен нығайту арқылы қол жеткізуге ниет 

білдірді. осы ұйымға кіретін елдер (қазіргі уақытта оларға Үндістан, Пәкістан, 

Иран және Моңғолия кіреді). 

 

2001 жылы ШЫҰ құру туралы декларацияға және терроризмге, сепаратизмге және 

экстремизмге қарсы күрес туралы Шанхай конвенциясына қол қойылды. 2002 

жылы ШЫҰ Жарғысына, РАТС туралы келісімге және ШЫҰ-ға мүше мемлекеттер 

басшыларының декларациясына қол қойылды. 2003 - ШЫҰ-ға мүше 

мемлекеттердің кӛпжақты сауда-экономикалық ынтымақтастық бағдарламасы. 

 

2005 - Астана декларациясына, Банкаралық консолидация туралы келісімге, ШЫҰ-

ға мүше мемлекеттердің үкіметтері арасындағы тӛтенше жағдайларды жоюға 

кӛмек кӛрсету саласындағы ынтымақтастық туралы келісімге қол қойылды. 2006 

жылы келесі құжаттарға қол қойылды: Шанхай ынтымақтастық ұйымына мүше 

мемлекеттер арасындағы Шанхай ынтымақтастық ұйымына мүше мемлекеттер 

арасындағы терроризмге қарсы бірлескен іс-шараларды ұйымдастыру және ӛткізу 

тәртібі туралы келісім Лаңкестік сепаратистік және экстремистік қызметке 

қатысушы адамдардың мүше мемлекеттері, сондай-ақ Шанхай ынтымақтастық 

ұйымына мүше мемлекеттердің терроризмге, сепаратизм мен экстремизмге қарсы 

күресінің 2007-2009 жылдарға арналған бағдарламасы және бірқатар басқа 

құжаттар.