Шығыс Қазақстан облысының Семей аймағында 2012 жылы аталып өтілетін және еске алынатын
жүктеу/скачать 1,07 Mb.
|
| 1 наурыз Төлеужан Ысмайылов,
туғанына 80 жыл (1932-1973) Қазақ поэзиясының көрнекті өкілдерінің бірі, Қайнар орта мектебінің түлегі - Төлеужан Ысмайылов бұрынғы «Социалистік Қазақстан» совхозының Аққора деген жерінде дүниеге келді. Әкесі Мұхамеджан колхоз басқармасы бола жүріп, 1942 жылы әскерге алынып, майданнан оралған жоқ. Қаршадайынан жетім қалған Төлеужан Шоң деген жерде бастауыш класты бітіріп, кейін Қайнар орта мектебінде оқыды. Төлеужанға ақындық нағашы жұртынан дарыды. Шешесі де домбырашы, әнші болған кісі. Арғы тегі атақты жыршы Жанақтан бастау алатын Төлеужан орта мектепті 15 жасында аяқтаған. Одан КазМУ-дің журналистика бөлімінде оқыды. Сонда оқып жүріп-ақ өлеңдері жарялана бастады. 1951 жылы университетті тамамдаған соң, «Жазушы» баспасында редактор болып, соңынан Қазақстан жазушылар Одағында кеңесші, Павлодар, Қызылжар облыстық газеттерінде, «Лениншіл жас» газетінде жемісті еңбек етті. Төлеужан таланты жөнінде белгілі қаламгер Т.Ахтанов: «Мен көрген ақындардың ішіндегі кесек талант – Төлеужан Ысмайылов еді» дейді. Төлеужан шығармасының кең қанат жаюына көп көмек жасаған жазушы Ә.Нұршайықов болды. Төлеужан талантты ақын ғана емес, талантты журналист те болды. Оның қаламынан туған көркем очерктер мен мақалаларды жүрт қызыға оқыды. Өкінішке орай, ол әдебиет үшін он шақты жыл ғана еңбек етті. Тіршілігінің соңында ауыр дерт өкпе ауруымен арпалысты. Ақынның козі тірісінде үш кітабы жарық көрді.: «Әлдекімге бір шапалақ « /1958/, «Есіл» /1959/, «Америка трагедиясы» /1962/ бәрі де отыз жасқа дейін жазылған дүниелер. Ақынның әдеби мұрасының бір саласы- аударма болды. Үлкен күрделі, еңбек Т.Драйзердің «Американ трагедиясы» романының көркем тілмен аударылуына ерекше көңіл бөлінген. Көптеген орыс ақындарын қазақша шебер сөйлете білген Төлеужанның аудармашы ретіндегі құдіретін көрсететін екі үлкен еңбегі бар: А.С.Пушкиннің «Батыс славян жырлары»; екіншісі- М. Лермонтовтың «Мцыри» поэмасы. 1984 жылы шыққан «Сырымды айтам» деген кітабы бірнеше өлендерден, сатиралар және поэмалардан тұрады. Әдебиеттер: Ысмайылов Т. Сырымды айтам: Өлендер мен поэмалар/ Құраст.М.Сәрсекеев.- Алматы: Жазушы, 1984.-160 б. Ысмайылов Т. Абыралымен арыздасу; Туған жерде тұрмын мен; Кездесу; Үйленем деушілерге кеңес; Ойланатын әңгіме: (Өлендер) // Семей таңы.-1992.-27 маусым. Ысмайылов Т. Алғашқы махаббат туралы баллада.- Семей таңы, 1972.-14 ноябрь. Ысмайылов Т. Жылқышы: (поэма) // Семей таңы.-1977.-8, 11 январь. *** *** *** Ахметбекова А. Жай оғындай жарқ еткен: (Ақын туралы толғаныс) // Семей таңы.- 1992.- 11 шілде. Ибрагимов Т. Ақын сыры: (Ақынның «Сырымды айтам» атты кітабы туралы ) // Семей таны.-1985.-2 февраль. Қасым А. Ақын тағдыры туралы ақиқат айтылды ма? // Дидар.-2010.-19 қаңтар.-5 б. Мауқаев Б. Көңілі ақ, жүрегі таза еді: (Ақын өмірі туралы) // Семей таңы.- 1991.- 4 қыркүйек. Қошқарбеков Д. Абыралыдан шыққан ақын-жазушылар: (Т. Ысмайылов туралы бар) // Абыралы асулары: Тарихи очерк.- Алматы: Санат, 1995.-76-79 б. Сәрсекеев М. Өлең деп соққан пәк жүрек: (Ақынның туғанына 60 жыл толуына орай) // Семей таңы.-1992.- 2 шілде. Сәрсенбекова Д. «Мен қалай Аққорамды қия аламын» // Семей таңы.-2003.-17 қаңтар.-4 б. Смағұл Ғ.Мәңгілік жас рухым- өлендерім: (Ақынның 60 жылдық мерейтойына орай) // Семей таңы.-1992.-1 мамыр. Туғанбай Қ. Ақын трагедиясы: (Естелік) // Семей таңы.-1992.-2 шілде. Шығыр Қ. Біздің өлең- періште ойдың перзенті: (Ысмайылов-ақын) // Жас алаш.-2000.-9 қыркүйек. жүктеу/скачать 1,07 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|