Үсік –төменгі температура әсерінен пайда болатын терінің және терең жатқан тіндердің зақымдануы. Үсік клиникасы 4 дәрежеге бөлінеді:
1дәрежелі үсікте тері ағарады, тері сезімталдығы жоғалады. Жылтқаннан кейін осы жер қатты қызарып, ісінеді және ауыра бастайды.
2дәрежелі үсікте жоғарыдағы белгілерге күлбіректер пайда болуы қосылады.
3дәрежелі үсіктердетері өліеттенуі байқалып, бозару,сезімталдықтың жоғалуы және қанды сары суға толған күлбіректерге некроз аймағы қосылады.7-10 күннен кейін тірі және өлі тіндердің арасында демаркациялық сызық пайда болады. Жазылуы 2-3 айға созылады.
4дәрежелі үсікте некроз сүйекке дейін жетіп, үсікке шалған дене бөлігі қарақоңыр болып, өлі және тірі ұлпалардың арасында демаркациялық сызық белгіленеді. Үсік алған жердің жаны кетіп ауыру сезімі жоғала бастайды. Соңында үсіген дене бөлігі солып, қарайып (мумификацияға шалған) өз бетімен айырылып түседі.
Асқынуы: жараның қабынып, іріңдеуі, өзіндік ампутация, мүгедектік.
Үсік деп дененің әр түрлі бөліктерінде, әсіресе аяқ-қолдарға, төменгі температураның ұзақ уақыт әсер етуінде пайда болатын патологиялық синдромды айтады.
Патогенезі: төмен температура ұзақ әсер еткенде теріде, терең жаткан тіндерде қанайналымның бүзылыстары болады, соның еебебінен терморегуляцияның, қышқыл-негізді жағдайдың, су-электрлік алмасудың, иннервациялық бұзылыстары дамиды. Бұл процесс қайтымды және қайтымсыз болуы мүмкін. —
Суық жарақат ағымында реактивтілікке дейінгі және реактивті кезеңдер, процесс ағымы дамуының 4 сатысына және үсудің 4 дәрежесіне бөлінеді.Реактивтілікке дейінгі кезең суық жарақат алған уақыттан жылыту басталғанға дейін созылады. Реактивті кезең жылытудан кейін дамиды. Және де онда тіндердің гипоксиясы, қабынуы және некроздануы дамиды. Клиникалық сипатталу дәрежесін және үсу мен жарақаттың тереңдігін тек қана суық агенттің әсерінен кейін,12- 24 сағаттан соң анықтауға болады. Реактивтілікке дейінгі кезең Суық жарақаттың кез-келгентүрі «жасырын кезеңнен» басталады. Оған суық жарақаттың біріншілік симптомдарының болуы тәі жансыздану сезімі, қышыну, «томарлану». Жүруі қиындап, наукг табанының қозғалысы мен жерге тигенін сезбейді., балтырда және табанда қатты ауыру сезімі пайда болады. Көбінесе аяғының суы кеткеніне шағымданады. Бұл кезде тері мәр-мәр не цианозды сұр түстес болады. Үсу сезімталдықтың әр-түрлі бұзылыстары тудырады. Ең алғаш суықты сезу сезімі, кейін ине сұққанда сезімге айналады, сонан соң оның өзгеруі мен жоғалуы болады. Үсінген қол-аяқ ауырлап, шымырлап кетеді. Зардап шегуші есі жоғалтып, қозғалуы қиындайды. Тері жабындылары бозғьхт көкшіл тартып, суык болады. кесілген ағаш сиякты қатып қалу.Тактильді және ауыру сезімталдығын жоғалтып,-рефлексте; төмендейді. Қарашық рефлекстерінің басылуы мүмкін, де? температурасы 36,0 С төмен.