Алайда екі жылдан кейін Шахмәлік деректемелер бойынша, бізге белгілі огыз жабғуларының соңғысы — салжұқтардың қолына түсіп, өлтірілді. Көтерілісшілер қозғалысына қарсы күрес, салжұқтарға қарсы жылдар бойғы жүргізілген шайқастар мен соғыстар оғыз жабғуларының бірлестігін іштей үңгіп әлсіретті.
Алайда екі жылдан кейін Шахмәлік деректемелер бойынша, бізге белгілі огыз жабғуларының соңғысы — салжұқтардың қолына түсіп, өлтірілді. Көтерілісшілер қозғалысына қарсы күрес, салжұқтарға қарсы жылдар бойғы жүргізілген шайқастар мен соғыстар оғыз жабғуларының бірлестігін іштей үңгіп әлсіретті.
Оғыздар мемлекеті қыпшактайпаларының соққыларынан құлады. Оғыздардың бірсыпыра топтары қыпшақтардын тегеурінінен Шығыс Еуропаға, Кіші Азияға кетті, енді біразы МауараннахрдыңҚарахан әулетінің және Хорасанның салжұқ билеушілерінің қол астына көшті. Қыпшактар XI ғасырдың ортасында талқандаған оғыздардың қалдықтары кейін келе Дешті Қыпшақтың түркі тілдес тайпаларына сіңісіп кетті.
Сөйтіп, Оғыз этникалық қауымының қалыптасуы күрделі да ұзақ үрдіс болды. Оғыздардың құрамына Сырдария аңғары мен Арал Каспий даласының ертедегі этникалық компоненті де,Жетісу мен Сібірдің жартылай көшпелі және көшпелі рулары мен тайпалары да енді.Оғыз тобының алғашқы ұйытқысы Жетісуда қалыптасты, алайда өзінің батысқа қарай жылжу үрдісінде ол Оңтүстік және Батыс Қазақстан аумағындағы көшпелі және жартылай отырықшы халық есебінен едәуір толықты.Оғыз халқы қалыптасуының тездетуіне ескі қандас туысқандық байланыстардың ыдырап,жаңа аумақтық шаруашылық бірлестіктердің құрылуы және ертедегі феодалдық қатынастардың орнығуы себеп болды.Алайда орта ғасырлардағы бұл үрдіс толық аяқталған жоқ.Оғыз тайпалары қазақ,татар,қырғыз башқұрт, түркімен,өзбек, қарақалпақ халықтарының қалыптасуында компоненттердің бірі болып қатысты.Ел даналығы айтпақшы,қазақ түрік емес,қазақсыз түркі емес. Еуразия даласында өзінің мәдени өркеніштігімен географиялық орны мемлекеттік дәрежедегі үйлесімділігі жөнінен оғыздар қай кезде қай қоғамда көшбасшы.Бүгін біз оғыз мемлекетінің Еуразия даласындағы алатын орнымен мемлекеттік дәрежеде атқарған қызметіне уақыт пен кеңістік аралығында серуен құрдық. Тарихтың күрделі белестерінде өткен заман оқиғасының жаңғырғанын көрдік.Тарихта бір тұңғылық,егер мемлекет біртұтас саяси организм десек онда мемлекеттік дәрежеге көтерілген Еуразия даласында алып кеңестікті билеген оғыздар біздің отандық тарихнамамыздың жарқын әрі санасы деп саналады.Осынау ғибрат мол тағылымды әрқашанда жадымызда ұстап тәуелсіздігіміздің іргетасын нығайта түсу әр адам үшін азаматтық парыз.
Сөйтіп, Оғыз этникалық қауымының қалыптасуы күрделі да ұзақ үрдіс болды. Оғыздардың құрамына Сырдария аңғары мен Арал Каспий даласының ертедегі этникалық компоненті де,Жетісу мен Сібірдің жартылай көшпелі және көшпелі рулары мен тайпалары да енді.Оғыз тобының алғашқы ұйытқысы Жетісуда қалыптасты, алайда өзінің батысқа қарай жылжу үрдісінде ол Оңтүстік және Батыс Қазақстан аумағындағы көшпелі және жартылай отырықшы халық есебінен едәуір толықты.Оғыз халқы қалыптасуының тездетуіне ескі қандас туысқандық байланыстардың ыдырап,жаңа аумақтық шаруашылық бірлестіктердің құрылуы және ертедегі феодалдық қатынастардың орнығуы себеп болды.Алайда орта ғасырлардағы бұл үрдіс толық аяқталған жоқ.Оғыз тайпалары қазақ,татар,қырғыз башқұрт, түркімен,өзбек, қарақалпақ халықтарының қалыптасуында компоненттердің бірі болып қатысты.Ел даналығы айтпақшы,қазақ түрік емес,қазақсыз түркі емес. Еуразия даласында өзінің мәдени өркеніштігімен географиялық орны мемлекеттік дәрежедегі үйлесімділігі жөнінен оғыздар қай кезде қай қоғамда көшбасшы.Бүгін біз оғыз мемлекетінің Еуразия даласындағы алатын орнымен мемлекеттік дәрежеде атқарған қызметіне уақыт пен кеңістік аралығында серуен құрдық. Тарихтың күрделі белестерінде өткен заман оқиғасының жаңғырғанын көрдік.Тарихта бір тұңғылық,егер мемлекет біртұтас саяси организм десек онда мемлекеттік дәрежеге көтерілген Еуразия даласында алып кеңестікті билеген оғыздар біздің отандық тарихнамамыздың жарқын әрі санасы деп саналады.Осынау ғибрат мол тағылымды әрқашанда жадымызда ұстап тәуелсіздігіміздің іргетасын нығайта түсу әр адам үшін азаматтық парыз.
Пайдаланған әдебиеттер.
Қазақстан тарихы очерктері, Алматы,1994
Қазақстан тарихы Қ.С. Қаражан, Әбсеметова Ж.,Алматы,2011
Оғыз-наме (қазақ тіліне аударғандар Ә.Дербісәлиев, М.Жармұхамбетов, Ө.Күмісбаев). А., 1995
Қазақстан тарихы (Көне заманнан бүгінге дейін). 5 томдық 1996
Әбілғазы Түрік шежіресі., А.,1992
Қозыбаев М.Ұ. тарих зердесі 2 томдық А.,1998
Салғарин Қ. Қазақтар. А.,1989
Г.В.Кан, Н.У. Шаяхметов, Қазақстан тарихы,Алматы,2009
