1.5-сурет. Нарықтық тепе-теңдік.
Егер сұраныс пен ұсыныс функциялары аналитикалық тәсілмен берілсе, теңдестік баға мен теңдестік өндіріс көлемін осы функцияларды теңестіру арқылы табуға болады. Мысалы, сұраныс функциясы Qd=26-3p, ал ұсыныс функциясы Qs=8p-40 болса, теңдестік баға функцияларды теңестіріп, теңдеулерді шешу арқылы анықталады.
26-3p=8p-40
-11p= -66
бұдан p=6
Анықталған бағаны жоғарыдағы функцияның кез-келгеніне қойып, теңдестік өндіріс көлемін анықтаймыз:
Qd=26-3*6=8 немесе Qs=8*6-40=8
Нарықтық тепе-теңдік – бұл теориялық көзқарас, өйткені нақты іс жүзінде сұраныс пен ұсыныстың теңесуі - өте сирек болатын құбылыс. Дегенмен осы теориялық көзқарастың өзі керек. Себебі, ол нарық механизмінің қызмет етуінің маңызды заңдылықтарын анықтауға мүмкіндік береді.
Нарықтағы тепе-теңдіктің сақталмауы нарықтық бағаға байланысты. Егер баға теңдестік бағадан төмен болса, сұраныс көлемі ұсыныс көлемінен артып кетіп, нарықта тапшылық жағдай орын алады. Ал баға теңдестік бағадан жоғары болса, ұсыныс көлемі сұраныс көлемінен артып кетіп, нарықта артықшылықтың пайда болуына әкеледі. Осы айтылғандарды жүйемен кесте түрінде көрсетуге болады.
3-кесте. Нарықтық тепе-теңдік және оның бұзылуы
Достарыңызбен бөлісу: |
