Игіліктердің жалпы және қоғамдық игіліктердің жеке алғандағы жіктеуін келтіріңіз. Игіліктердің қосылушылық/қосылмаушылық, бәсекелестік/бәсекелессіздік деген сипаттары нені білдіреді?
Қоғамдық игіліктерге сұраныс қалай анықталады? Оның ерекшелігі неде?
Қоғамдық игілік өндірісінің нәтижелі көлемі қалай анықталады?
Қоғамдық игіліктерді пайдалануға берудің қандай тәсілдері бар?
Есептер, жаттығулар, тестілер
1. Келесі категорияларды кестенің сәйкес орындарына орналастырыңыз: таза жеке игіліктер, бірлесіп тұтынатын игіліктер, ұжымдық игіліктер, таза қоғамдық игіліктер.
2. Төменде көрсетілгендердің қайсысы таза қоғамдық игілікке жатады? а) қалалық парктер
б) қоғамдық көлік✓
в) мұражайлар
г) сот жүйесі
д) барлық аталған игіліктер
3. Қоғамдық игіліктің қандай көлемі нәтижелі болып табылады? а) оны тұтынуда бірде бір тұтынушы шектелмегенде
б) өндірістің қоғамдық шекті шығындары оның тұтынуының қоғамдық шекті шығындарына тең болғанда
в) игілік өндірісінің жеке шекті шығындары тұтынуының қоғамдық шекті шығындарына тең болғанда✓
г) шығындар ең аз болғанда
ЖАУАПТАРЫ:
Жеке игіліктер-қосылатын сонымен бирге бәсекелес игіліктер.Мысалы қоғамдық тұрақты автомобильдерді қоятын тұрақтар және орта мектеп оқуы.Қоғамдық игіліктер-тұтынушылардың тек белгіленген ғана санына бәсекелессіз болатын қоғамдықигіліктер,сонан соң олар бәсекелеске айналып олардың баскалары үшін пайдалылығы азаяды.Мысалы бұган көлік инфрақұрлымы объектілері жрлдар көпірлер т.б.Игіліктерліктер қосылмайтындығы тек қана нарықта айырбастау арқылы тұтынуға болады.Игіліктердің қосылатындығы оның барлығымен немесе көп субъектілермен тұтынуын білдіреді.Сондықтан қосылатын игіліктер ақысыз тұтынылады.Бәсекелес игіліктер дегеніміз олардың өндіріу шекті шығындары жағымды.Бәсекелессіз игіліктер-өдірістің шекті шығындары нолге тең игіліктер.
Қоғамдық игілікке деген сұраныс тұтынушы үшін әр деңгейінде шекті пайда ретінде анықталады.Осыдан қоғамдық игілікке деген жиынтық сұраныс көлемі әр берілген баға үшін жеке сұраныстар сомасына тең.Қоғамдық игіліктердің бағасы ауыспалы шама емес.Сондықтан қоғамдық игілікке деген сұраныс қисық сызығы жеке сұраныст қисық сызықтарына тік қосу жоымен қалыптасады.
Қоғамдық игіліктердің пайдалануға беретін 2 тәсіл бар:нарық арқылы немесе мемлекет арқылы.Нарық арқылы байдалануға беру қосылмайтын қоғамдық игіліктердің жеке спектр арқылы өндіру.Мысалы:әр-түрлі ойын сауықтар шараларға билеттер сату.Екінші нұсқасы-өзара келісілген қаржыландыру.Жеке игіліктерді сату немесе қосымша өндіру.Мысалы:қоғамдық теледидардың қаржыландыруна жіберілгенжаинама роликтері.