Қалалық сүт фабрикаларында сүт өндірісі көбіне сүттің барлық түрлері үшін бірдей операциялардан тұрады: шикізатты қабылдау және дайындау, қалыпқа келтіру, тазарту, гомогендеу, пастерлеу, салқындату, толтыру, орау, таңбалау, сақтау және тасымалдау. Пастерленген сүттің технологиясы сол жабдықты қолдана отырып, бір схема бойынша жүзеге асырылады. Сүт өндірісінің негізгі кезеңдері:
Сүт қабылдау
Сүтті қабылдау және бағалау ыдысты сырттай тексеруден басталады. Содан кейін сүттің иісі, түсі, дәмі және дәйектілігі бойынша дәмін татады. Осыдан кейін зертханада сүт сынамасы оның құрамы мен бактериялардың ластануына байланысты талданады. Алынған нәтижелер негізінде сүт сұрыпталады.
Сүтті тазарту
Сүтті механикалық қоспалардан әр түрлі сүзгілер арқылы тазалайды. Дәке, мақта сүзгілері, лавсан мата қолданылады. Сүтті тазартудың ең керемет әдісі - бұл сүт сепараторларын қолдану. Сүтті центрифугалап тазарту сүт плазмасы бөлшектері мен бөгде заттардың тығыздығы арасындағы айырмашылыққа байланысты жүзеге асырылады. Сүт плазмасынан гөрі тығыздығы жоғары бөгде қоспалар барабан қабырғасына лақтырылып, соған қонады. Сүтті центрифугалап тазарту ластанудың ең ұсақ бөлшектерін, соның ішінде бактерия шығу тегі бөлшектерін жояды. Тазалап болғаннан кейін сүт бірден ең төменгі температураға дейін салқындатылады. Ол үшін тоңазытқыш қондырғылары қолданылады.
Сүтті бөлу
Сүтті бөлу - оны кілегей сепараторының көмегімен кілегей мен майсыз сүтке бөлу процесі.
Сүтті қалыпқа келтіру
Сүтті қалыпқа келтіру сүттің химиялық құрамын (майдың, құрғақ заттың, көмірсулардың, витаминдердің, минералдардың массалық үлесі) нормативтер мен талаптарға сәйкес келетін мәндерге дейін реттеу мақсатында жүргізіледі. Көбінесе, қалыпқа келтіру майдың массалық үлесіне сәйкес жүзеге асырылады.
Сүт гомогенизациясы
Сүттің гомогенизациясы (кілегей, сүт қоспасы) - сүтті маңызды сыртқы күштерге әсер ету арқылы май түйіршіктерін ұсақтау процесі.
Пастерлеу
Пастерлеу сүттің қайнау температурасынан төмен температурада жүргізіледі (65-тен 95 градусқа дейін).
Пастерлеудің міндеттері:
- патогендік микрофлораны жою, санитарлық-гигиеналық тұрғыдан тұтынушы үшін қауіпсіз өнімді алу;
- жалпы бактериялардың ластануын азайту, пастерленген сүттің бұзылуын тудыратын шикі сүт ферменттерінің жойылуы, оның сақталу тұрақтылығының төмендеуі;
- дайын өнімнің қажетті қасиеттерін алу үшін сүттің физико-химиялық қасиеттерінің бағытталған өзгеруі, атап айтқанда, органолептикалық қасиеттері, тұтқырлығы, сүзбе тығыздығы және т.б.
Өнеркәсіп гигиеналық сенімділікті, патогендік микроорганизмдердің жойылуын, сүттің тағамдық және биологиялық құндылығын, оның қорғаныш факторларын сақтауды қамтамасыз ететін, экспозиция уақыты 15-20 секунд 75-76 градусқа дейінгі пастерлеу режимін қабылдады.
Стерилизация
Сүтті зарарсыздандыру санитарлық-гигиеналық тұрғыдан қауіпсіз өнімді алу және оның сапасын өзгертпестен қоршаған орта температурасында ұзақ уақыт сақталуын қамтамасыз ету мақсатында жүзеге асырылады.
Сүт өнеркәсібі жылуды зарарсыздандыруды ең сенімді және үнемді әдіс ретінде қолданады. Ең прогрессивті - өнімді ультра жоғары температура режимінде ағынмен зарарсыздандыру (бірнеше секунд ұстау уақытымен 135-150 градус), содан кейін оны стерильді ыдыста асептикалық жағдайда толтыру.
Ультра жоғары температуралық өңдеу тағамның жарамдылық мерзімін 6 айға дейін арттыруға мүмкіндік береді. Асептикалық жағдайда сүт өнімдерін буып-түю кезінде олардың аралас материалдан жасалған пакеттері, пластикалық бөтелкелер, полимерлі материалдардан жасалған пакеттер, сондай-ақ металл банкалар мен шыны бөтелкелер қолданылады.
Қысқа мерзімді әсер етумен ультра жоғары температура режимінде зарарсыздандырылған сүт, оның сапа көрсеткіштері бойынша пастерленген сүтке жақындайды.
Сақтау кезіндегі тұрақтылық ең күрделі міндеттердің бірі болып табылады және оны шешуге жаңа технологиялар мен дұрыс таңдалған тұрақтандырғыш агенттердің көмегімен қол жеткізуге болады. Сүт өнеркәсібінде бұл мәселені шешу үшін өсімдік тектес түрлі тағамдық ингредиенттерді, соның ішінде пектиндер мен каррагенандарды қолдануға болады.
Достарыңызбен бөлісу: |