|
Д.СЕРІКБАЕВ атындағы ШЫҒЫС ҚАЗАҚСТАН МЕМЛЕКЕТТІК ТЕХНИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
|
Ф1 И ВКГТУ 701.01
|
Сапа менеджмент жүйесі
|
Силлабус
(студентке арналған пәннің оқу бағдарламасы)
|
бет
|
Қазақстан Республикасының Министерство
Білім және ғылым образования и науки
министрлігі Республики Казахстан
Д. Серікбаев атындағы ВКГТУ им. Д. Серикбаева
ШҚМТУ
БЕКІТЕМІН
Тау-кен металлургиялық факультетінің деканы
________________А. Адрышев
«_____»_____________2014 ж.
ҚОЛДАНБАЛЫ ФОТОГРАММЕТРИЯ
Силлабус
ПРИКЛАДНАЯ ФОТОГРАММЕТРИЯ
Силлабус
5В070700 «Тау кен ісі» мамандығы
Оқу түрі: күндізгі
Курс ІІІ
Семестр 6
Кредиттер саны 2
Сағаттар саны 90 сағат
Дәрістер 15 сағат
Тәжірибелік сабақтар 15 сағат
СОАЖ 15 сағат
СӨБЖ 45 сағат
Курстық жұмыс 6 семестр
Өскемен
Усть-Каменогорск
2014
Силлабус 5В070700 “Тау-кен ісі” мамандығының студенттеріне арналып, 5.04.019-2011 Мемлекеттік білім стандартының негізінде «Геодезия, жерге орналастыру және кадастр» кафедрасында дайындалды.
«Геодезия, жерге орналастыру және кадастр» кафедрасының отырысында талқыланды.
Кафедра меңгерушісі К. Хасенов
____________________ж. №____ хаттама
Тау-кен металлургия факультетінің әдістемелік кеңесінде мақұлданды.
Әдістемелік кеңестің төрайымы Г. Нуршайыкова
____________________ж. №____ хаттама
Дайындаған
аға оқытушы М. Рахымбердина
Норма бақылаушы Т. Тютюнькова
Силлабус 5В070700 “Тау-кен ісі” мамандығының студенттеріне арналып, 5.04.019-2011 Мемлекеттік білім стандартының негізінде «Геодезия, жерге орналастыру және кадастр» кафедрасында дайындалды.
«Геодезия, жерге орналастыру және кадастр» кафедрасының отырысында талқыланды.
Кафедра меңгерушісі К. Хасенов
____________________ж. №____ хаттама
«Геология және кен ісі» мамандығы бойынша бакалаврларды шығарушы (атауы) кафедрасымен келісілді.
Кафедра меңгерушісі М. Мизерная
Тау-кен металлургия факультетінің оқу-әдістемелік кеңесімен мақұлданды.
Төрайымы Г. Нуршайыкова
______________________ ж. №____ хаттама
Дайындаған
аға оқытушы М. Рахымбердина
Норма бақылаушы Т. Тютюнькова
ОҚЫТУШЫ ТУРАЛЫ МӘЛІМЕТ ЖӘНЕ ХАБАРЛАСУ МӘЛІМЕТ
Рахымбердина Маржан Есенбековна
Тау-кен металлургия факультетінің «Геодезия, жерге орналастыру және кадастр» кафедрасы (ауд. Г-3- 218).
Жұмыс телефоны: 540-776.
Байланыс уақыты: тау-кен металлургия факультетінің сабақ кестесі бойынша.
1 ПӘННІҢ СИПАТТАМАСЫ, ОНЫҢ ОҚУ ЖҮЙЕСІНДЕГІ ОРНЫ
1.1 Оқылатын пәннің сипаттамасы
Тау-кен ісі бакалаврының іс-әрекеті инженерлік есептерді шешу кезіндегі пландар мен карталар пайдаланумен байланысты. План мен карталар аэро- және ғарыштық түсірістерден алынған материалдар бойынша жасалынады. Сондықтан болашақ маман олардың құру әдістерін білу, картографиялық мәліметтерді жаңартудың заманауи технологияларын білу керек және аэрофотогеодезиялық, картографиялық жұмыстар кешендерін жобалау, әртүрлі инженерлік есептерді стереофотограмметриялық әдістерді қолдану негізінде шешуге аэро- және ғарыштық түсірістердің материалдарын максималды пайдалану үшін теориялық және практикалық дағдарларды меңгеру керек.
1.2 Пәнді меңгеру мақсаты мен міндеттері
Осы курсты оқу барысында студент территорияны дұрыс пайдалану, карталарды стерефотограметриялық әдістермен құру және оларды жаңарту, фотограмметриялық әдістермен пландық геодезиялық торларды құру үшін керекті мәліметтерді аэро- және ғарыштық түсірістердің материалдарынан алуға максималды пайдалануды үйрену керек.
1.3 Пәнді меңгеру нәтижелері
Білімі:
Білім алушылар білуге тиіс:
пәннің теориялық негізін, техникалық терминдер мен түсініктерін;
фотограмметриялық өлшеулердің, дешифрлеу мен олардың нәтижелерін өңдеудің жалпы принциптерін;
фотограмметриялық аспаптарын;
аэро- және ғарыштық түсірістердің материалдары бойынша пландар мен карталарды құру технологиясын;
қазіргі замаңға сай картографиялық мәліметтерді жаңарту технологияларын.
Дағдылары:
әртүрлі инженерлік есептерді шешу үшін аэро- және ғарыштық түсірістердің материалдарын білікті пайдалану;
фотограметриялық аспаптармен жұмыс істей алу;
фотограмметриялық аспаптармен жұмыс істеу барысында алынған өлшеулерді өндеу;
аэро- және ғарыштық фотосуреттерді дешифрлеу;
фотосуреттерде өлшеулерді жүргізу және өлшеу нәтижелерді өңдеу.
Құзыреттері:
Түйінді құзыреттер болып табылады:
қордағы геологиялық, геохимиялық, геофизикалық және басқа да деректерді жинау, талдау және қорытындылау үшін қашықтықтан зондылау мәліметтерін білікті пайдалану қабілеті;
тау-кен өндіру кәсіпорындарын салу, пайдалану және қайта құруға жобалық құжатнаманы жасау кезінде аэро- және ғарыштық суреттер негізінде картографиялық мәліметтерін қолдану қабілеті;
кен орындарының карталар мен пландарын алу мақсатында аэротүсірістің негізгі параметрлерін есептеу және түсірісті жоспарлау қабілеті;
фотограмметриядағы ең соңғы жетістіктерді қолдану қабілеті.
1.4 Пререквизиттер
Бұл пәнді оқу үшін келесі пәндерді меңгеру қажет: геодезия, маркшейдерлік сызу.
1.5 Постреквизиттер
Курсты оқу барысында алынған білім 5В070700 «Тау-кен ісі» мамандығы бойынша білікті жұмыс істеу үшін, сондай-ақ жоғары курстарда маркшейдерлік-геодезиялық өлшеулерді автоматтандыру пәнін толық көлемінде меңгеру үшін қажет.
2 ПӘННІҢ МАЗМҰНЫ
2.1 Тақырыптық жоспар
Тақырыптың атауы, оның мазмұны
|
Сағат көлемі, с.
|
Ұсынылатын әдебиет
|
1
|
2
|
3
|
Дәрістік сабақтар
|
Тақырып 1. Кіріспе дәріс. Фотограмметрия пәні, оның даму тарихы және басқа ғылымдармен байланысы. Даму болашағы және проблемалары.
|
1
|
1, 4
|
Тақырып 2. Аэро- және ғарыштық түсірістер туралы түсінігі. Олардың жіктелуі, талаптары. Фототопография. Фототопографиялық түсірістердің түрлері мен әдістері
|
1
|
4
|
Тақырып 3. Аэротусірудің негізгі параметрлері. Аэротүсіріс жұмыстарының өндірісі. Аэротүсірудің негізгі кезеңдері, олардың сипаттамасы. Аэротүсіру жабдықтары. Үшу-түсіру жұмыстарының сапасын бағалау. Жайылма монтажы, оны құру
|
1
|
1, 4
|
Тақырып 4. Орталық проекция туралы түсінік. Аэросуреттер, олардың қасиеттері. Фотосуреттегі бейнелерді құру. Фотосуреттің негізгі сызықтары мен нүктелері. Масштабтар. Фотосуреттердегі бейнелердің жылжуы
|
1
|
1, 2, 3,
10
|
Тақырып 5. Фотосхемалар, фотопландар, оларды дайындау әдістері. Аэросуреттерді пландық-биіктіктік байланыстыру. Фототрансформация-лаудың теориялық негіздері. Фототрансформатор-лар. Трансформациялау технологиясы. Түсірістің құрамалы әдісі
|
1
|
1, 3, 4,
10
|
1
|
2
|
3
|
Тақырып 6. Көз арқылы қабылдау жөнінде мәлімет. Монокулярлық және бинокулярлық көру. Стереоскопиялық модель. Стереоәсер, оның түрлері. Стереоскоптар.
|
1
|
1, 4
|
Тақырып 7. Аэросуреттерді бағдарлау элементтері. Ішкі, сыртқы және өзара бағдарлау элементтер. Бағдарлау элементтерді анықтау
|
1
|
1, 4, 3,
10
|
Тақырып 8. Аэросуреттерді дешифрлеу. Олардың түрлері, әдістері мен тәсілдері. Дешифрлеу объектілерінің жіктелуі. Объектілерді дешифрлеу белгілері және олардың фотографиялық бейнелері. Дешифрлеудің технологиялық сұлбасы. Дешифрлеу процесін автоматтандыру
|
2
|
3, 7,
10
|
Тақырып 9. Бойлық және көлденең параллакстары. Аэросуреттер бойынша биіктіктік өсімшені анықтау. Биіктіктік өсімшені және бойлық параллакстар айырмасын есептеу формулары. Стереометр. Коррекциялық механизмдердің теориясы. Бекітілген шамалар бойынша суреттерді бағдарлау. Алты тірек нүктелері бойынша суреттерді бағдарлау. Суреттегі нүктелердің координаталарын анықтау үшін аспаптар. Жұмыс реті. Универсалды стереоаспаптар
|
3
|
1-4, 8,
10
|
Тақырып 10. Топографиялық пландар мен карталарды жаңарту. Жаңа аэротүсіріс материалдарын қолдану арқылы пландар мен карталарды жаңарту әдістемесі. Қалалық, ауыл шаруашылық жерлердің пландарың түзету әдістемесі. Фотопланда құрылған жобаны жер бетіне көшеру тәсілдері. Топырақ жамылғысын дистанциялық іздеу. Сандық модельдер және оларды қолдану.
|
2
|
1-4,
10
|
Тәжірибелік сабақтар
|
Тақырып 1. Аэросуреттерді стереоскоппен бағдарлау. Жер бедерінің ерекше белгілерін зерттеу. Жергілікті жердің стереоскопиялық моделін құру. Тура, кері, нольдік стереоәсер
|
1
|
6, 8, 9
|
Тақырып 2. Аэрофототүсіріс орындау үшін тапсырманы есептеу және сұлбаны құрастыру.
|
2
|
6, 8, 9
|
Тақырып 3. Үшу-түсіру жұмыстардың сапасын бағалау
|
2
|
6, 8, 9
|
Тақырып 4. Аэрофотосуреттердің геометриялық анализі. Суреттегі ерекше нүктелері мен сызықтарын зерттеу
|
1
|
1-4
|
Тақырып 5. Суреттегі сызықтарды, бұрыштарды және олардың горизонтальдық проекцияларын өлшеу. Жеке масштабтарды анықтау
|
1
|
2, 9
|
Тақырып 6. Стереоскоппен горизонтальдарды бейнелеу (тірек нүктелер сирек болған жағдай үшін)
|
1
|
8, 9
|
Тақырып 7. Аэросуреттерді дешифрлеу
|
2
|
3, 7, 9
|
Тақырып 8. Стереометр, оның құрылысы. Аэросуреттерді бастапқы бағыт бойынша бағдарлау.
|
1
|
6, 8, 9
|
Тақырып 9. Аэросуреттерді стереометрде 6-ты тірек нүктелері бойынша бағдарлау.
|
2
|
6, 8, 9
|
1
|
2
|
3
|
Тақырып 10. Стереокомпаратор, оның құрылысы. Аэросуреттерді стереокомпараторда бағдарлау. Жергілікті жердің стереоскопиялық моделін құру. МОХ, МОУ, МОZ анықтау. Жергілікті жердегі нүктелердің координаталарын өлшеу. Өлшеу нәтижелерін өңдеу
|
2
|
6, 8, 9
|
Студенттің оқытушы мен өздік жұмыс тақырыптарының тізімі
|
Тақырып 1. Аэротусірудің негізгі параметрлерін есептеу. Аэротүсірудің калькасын құрастыру
|
2
|
8
|
Тақырып 2. Үшу-түсіру жұмыстарының сапасын бағалау. Жайылма монтажы, оны құру
|
2
|
10
|
Тақырып 3. Масштабтар. Фотосуреттердегі бейнелердің жылжуы
|
1
|
1-4
|
Тақырып 4. Фотосхемалар, оларды дайындау әдістері. Аэросуреттерді планды-биіктіктік байланыстыру.
|
1
|
1-4
|
Тақырып 5. Стереоскопиялық модель. Стереоәсер, оның түрлері. Стереоскоптар.
|
1
|
1-4
|
Тақырып 6. Аэросуреттерді бағдарлау элементтері. Ішкі, сыртқы және өзара бағдарлау элементтер. Бағдарлау элементтерді анықтау
|
1
|
1-4
|
Тақырып 7. Аэросуреттерді дешифрлеу. Дешифрлеу объектілерінің жіктелуі.
|
1
|
1-4, 7
|
Тақырып 8. Фотомод бағдарламасының мүмкіндіктері
|
1
|
1-4
|
Тақырып 9. Фотомод бағдарламасында ғарыштық суреттерді өндеу
|
1
|
6, 8, 9
|
Тақырып 10. Жаңа аэротүсіріс материалдарын қолдану арқылы пландар мен карталарды жаңарту әдістемесі
|
2
|
6, 8, 9
|
Тақырып 11. Фотопланда құрылған жобаны жер бетіне көшеру тәсілдері.
|
2
|
1-4
|
2.2 Курстық жұмыстың мазмұны және оның орындалуына қойылатын талаптар
Курстық жұмыстың мақсаты студенттерді ұшу-түсіру жұмыстардың орындалуымен, аэротүсіріске тапсырманы есептеу және аэросуреттерді байланыстыру үшін тану белгілерінің пландық-биіктік жиілету жобасын құрастыруымен таныстыру, сондай-ақ аэросуреттің геометриясын және фотосуреттерде жер бетінің бейнесін құру ерекшеліктерін (топографиялық планда жер бетінің құруымен салыстырғанда) зерттеу.
Курстық жұмыс вариант бойынша берілген картада орындалады. Орындау нәтижесінде аэротүсіріске тапсырманы есептеуді орындау қажет және үшу калькасын құрастыру керек.
Студент курстық жұмысты орындағаннан кейін қорғауға келесілерді дайындау керек:
аэротүсіріске тапсырманы есептеу;
аэротүсірістің сұлбасы (калькада істелінген);
аэросуретті геометриялық талдау бойынша есептеулерді шешу.
2.3 Өздік жұмыс үшін тапсырма
Тақырып
|
Тапсырманың мақсаты мен мазмұны
|
Ұсынылған әдебиеттер тізімі
|
Тапсырманы орындау ұзақтылығы
|
Бақылау түрі
|
Тапсыру мерзімі
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
Тақырып 1. Аэротүсіріс жұмыстарының өндірісі. Аэротүсірудің негізгі кезеңдері, олардың сипаттамасы. Аэротүсіру жабдықтары.
|
Аэротүсіру кезеңдерін қарастырыныз
|
1, 4
|
4
|
сауалнама
|
2 апта
|
Тақырып 2. Аэросуреттер, олардың қасиеттері. Фотосуреттегі бейнелерді құру. Фотосуреттің негізгі сызықтары мен нүктелері. Горизонталь және аэрофотосуреттегі сәйкес нүктелердің көлбеу координаталары арасындағы аналитикалық тәуелділігі. Жердің және көлбеу суреттегі сәйкес нүктелердің координаталардың өзара тәуелділігі.
|
Аэросуреттердың қасиеттерін зерттеп тану
|
1, 4, 8
|
4
|
сауалнама
|
3 апта
|
Тақырып 3. Жалғыз суреттерді, суреттердің стереоскопиялық жұптарды аналитикалық өндеудің әдістері.
|
Суреттердің стереоскопиялық жұптарды аналитикалық өндеудің әдістері зеттеп тану
|
1, 4, 8
|
4
|
сауалнама
|
4 апта
|
Тақырып 4. Фотосхе-малар, фотопландар. Фототрансформациялау-дың теориялық негіздері.
|
Фотосхема-ларды құрастыруға қойылатын талаптарды оқу
|
1, 8
|
2
|
сауалнама
|
7 апта
|
Тақырып 5. Аэротустің негізгі праметрлерін есептеу. Ұшу калькасын құрастыру.
|
Аэротустің негізгі праметрлерін есептеу технологиялық сұлбасын қарастыру
|
1, 4
|
2
|
сауалнама
|
8 апта
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
Тақырып 6. Аэросуреттерді бағдарлау элементтері. Ішкі, сыртқы және өзара бағдарлау элементтер. Бағдарлау элементтерді анықтау
|
Аэросуреттерді бағдарлау элементтері оқу
|
1-4
|
4
|
сауалнама
|
9 апта
|
Тақырып 7. Фотограмметриялық аспаптар. Стереометр. Коррекциялық механизмдердің теориясы. Бекітілген шамалар бойынша суреттерді бағдарлау. Универсалды стереоаспаптар. Стереокомпаратор
|
Фотограмметрия-лық аспаптарға сипаттама беру
|
2, 3, 7
|
4
|
сауалнама
|
10 апта
|
Тақырып 8. Сандық стереофотограмметриялық аспаптар, аналогты және аналитикалық түрлері
|
Сандық стереофотограмметриялық аспаптардың мүмкіндіктері
|
8, 9 ,11
|
4
|
сауалнама
|
12 апта
|
Тақырып 9. Түсірістерді фотограмметриялық өндеудің теориялық негіздеуі, оның ерекшеліктері
|
Түсірістерді фотограмметриялық өндеудің теориялық негіздерін қарастыру
|
6, 8, 9
|
2
|
сауалнама
|
14 апта
|
2.4 Пән тапсырмаларының орындалу және тапсыру кестесі
Бақылау түрі
|
Оқудың академиялық кезеңі, апта
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
9
|
10
|
11
|
12
|
13
|
14
|
15
|
Сабаққа қатысу
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
Тәжірибелік сабақтарды қорғау
|
4
|
4
|
4
|
4
|
4
|
4
|
4
|
4
|
5
|
5
|
5
|
5
|
5
|
5
|
5
|
СӨБЖ қорғау
|
|
3
|
3
|
3
|
|
4
|
|
2
|
3
|
3
|
|
3
|
|
4
|
|
Бақылау жұмысы
|
|
|
|
|
15
|
|
|
|
|
|
|
|
15
|
|
|
Аралық тестілеу
|
|
|
|
|
|
|
|
30
|
|
|
|
|
|
|
30
|
Барлығы
|
5
|
8
|
8
|
8
|
20
|
9
|
5
|
37
|
9
|
9
|
6
|
9
|
21
|
10
|
36
|
3 ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
Негізгі әдебиет
1 Лобанов А. Н. Фотограмметрия. - М.: Недра, - 1984
2 Шилов П. Н., Федоров В. И. Инженерная геодезия и аэрогеодезия. - М.: Недра, 1971
3 Федоров В. И. Инженерная аэрогеодезия. - М.: Недра, 1982
4 Лобанов А. Н., Буров М. И., Краснопевцев Б. В. Фотограмметрия. - М.: Недра, 1987
5 Федоров В. И., Титов А. И., Холдобаев В. А. Практикум по инженерной геодезии и аэрогеодезии. - М.: Недра, 1987
6 Буров М. И., Краснопевцев Б. В., Михайлов А. П. Практикум по фотограмметрии. - М.: Недра, 1987
7 Живичин А. Н., Соколов В. С. Дешифрирование фотографических изображений.- М.: Недра, 1980
8 Куштин И.Ф., Бруевич П.Н., Лысков Г.А. Справочник техника фотограммметриста. - М.: Недра, 1988
9 Хасенов Қ.Б., Қалиғожина Ж.Қ. Фотограмметрия және аэросуреттерді дешифрлеу //4602, 4603 мамандықтары бойынша оқитын студенттерге арналған әдістемелік нұсқаулар/ ШҚМТУ. - Өскемен, 2003
10 Қалмұратов Е. Б., Қалмұратов Ж.Е. Аэрогеодезия. Лекциялық курс. – Алматы, 1998
11 Обиралов А.И. Фотограмметрия. – М.: Колос, 2002
Қосымша әдебиет
12 1: 10 000 масштабтағы аэрофотосуреттер аэрофотосуреттер
13 1: 10 000 масштабтағы аэрофотосуреттер
14 1: 10 000 масштабтағы топографиялық карта
4 БІЛІМДІ БАҒАЛАУ
4.1 Оқытушы талаптары
Оқытушы талаптары:
Сабақ кестесіндегі дәрістік және тәжірибелік сабақтарға қатысу міндетті;
студенттердің қатысылуы сабақтың басында тексеріледі. Кешіккен жағдайда студент тыныш дәрісханаға кіріп, жұмысқа кірісуі қажет, ал үзілісте оқытушыға кешігу себебін түсіндіру қажет;
сабаққа екі рет кешігу бір рет сабақтан қалғанмен тең;
балмен есептелетін жұмыстарды бекітілген мерзімде тапсыру қажет. Жұмыс уақтылы тапсырылмаса қойылатын балл төмендейді. Барлық тапсырманы тапсырмаған студенттер емтиханға кіргізілмейді;
қанағаттанарлық деген баға алған студентке аралық бақылауды қайталап өтуге рұқсат берілмейді;
орташа рейтингі Рорт = (Р1 + Р2)/2 50% кем, студенттер емтиханға енгізілмейді;
сабақ барысында ұялы телефондар сөндірулі болу керек;
студент сабаққа іскерлік киімімен келу қажет.
4.2 Баға критериі
Барлық тапсырма түрлері 100-балдық жүйемен бағаланады.
Ағымдағы бақылау апта сайын өткізіледі және оның ішіне дәрістерге қатысуды, тәжірибелік сабақтар мен өздік жұмыстарды орындау кіреді.
Білімді ағымдағы бақылау тест түрінде семестрдің 8 және 15 апталарында өткізіледі. Рейтинг келесі бақылау түрлерінен жиналады:
Аттестациялау кезеңі
|
Бақылау түрі, меншікті салмақ, %
|
Қатысу
|
Конспекті дәрістер
|
Тәжірибелік сабақтарды
қорғау
|
СӨБЖ қорғау
|
Бақылау жұмысы
|
Ағымдағы тестілеу
|
Барлығы
|
Рейтинг 1
|
8
|
-
|
32
|
15
|
15
|
30
|
100
|
Рейтинг 2
|
7
|
-
|
35
|
13
|
15
|
30
|
100
|
Достарыңызбен бөлісу: |
