Пәннің тақырыптық жоспары

№
р/с
Пән атауы
Сабақ
 
түрлеріне
байланысты аудиторлық
сабақтардың саны
ОӨЖ
лекция
лар
тәжіриб
елік
(семина
рлық)
зертханал
ық, жеке
оқыту
Барл
ығы
соның
ішінде
СӨЖМ 
1
Кіріспе. організмнін
физиологиялық
қызметтері.
1
1
1
5
1

2
Бұлшық ет және неррв 
талшықтарының 
физиологиясы
1
1
1
8
2
3
Орталық нерв жүйесі 
физиологиясы
1
1
1
8
2
4
Орталық жұйке жүйесінің 
бқліктерінің физиологиясы
1
1
1
8
2
5
Жоғары нерв қызметі
1
1
1
8
2
6
Талдағыштар физиологиясы 1
1
1
7
1,5
7
Қан жүйесі
1
1
1
8
2
8
Ішкі секреция бездерінің
физиологиясы
1
1
1
5
1
9
Жүрек
пен
қан
тамырларының
жүйесі.
Жүрек
жұмысына
экстремальді факторлардың
тигізетін әсері.
1
1
1
2
10
Тыныс алу физиологиясы
1
1
1
5
1
11
Ас 
қорыту
жүйесі
физиологиясы
1
1
1
8
2
12
Зат және қуат алмасу 
1
1
1
5
1
13
Зәр шығару физиологиясы
1
1
1
5
1
14
Көбею
1
1
1
5
1
15
Сүтену физиологиясы
1
1
1
5
1
Всего:135 (3 кредита)
15
15
15
90
22,5
6. Дәріс сабақтарының мазмұны
Тақырып 1.
Кіріспе. Организмнің физиологиялық қызметтері.
Жоспар: 
1.Физиология ғылымның даму тарихынаң мәлімет
2. Физиологиялық негізгі процестер
3. Физиологиялық зерттеу әдістері
4. Организмнің негізгі қызметтері
И.П.Павловт физиологияның принциптері. Павловв өз өмірінің ақырғы
жылында иттерде шартты рефлекстер пайда болуы тәжірибілерің жүргізе
отырып, олардың мінез-құдқын тексерген. Соның нәтежесінде жоғарғы нерв
қызметінде болатын үш принципті И.П.Павлов ұсынды. Олар анализ бен
синтез, детерминизм және құрылымдық принциптер: 1. Анализө талдау-
дегеніміз біртұтас құбылыстардың жеке қасиеттерін, жеке ерекшеліктерін
тексеру. Синтез- түзілу – жеке қасиеттер мен ерекшеліктерді тексеру арқылы,
біртұтасс құбылыстарды жан-жақты тусіну. 2- Детерменизм - әрбір
құбылысты, әрбір процесті болдыратын себеп, сылтау. 3- Құрылымдық
принцип - әрбір органның құрылымының оның қызметімен байланыстыру
Физиологиялық зерттеу әдістері
: Физиологияның негізгі әдісі- тәжірибе
жүргізу. Тәжірібе 3 нұсқада жүргізіледі: жедел тәжірибе, созылмалы тәжірибе
және мүшелердің қызметін модельдеу.
Жедель тәжірибеде
малға наркоз
беріп, хирургиялық операциялар жасайды да, ішкі ағзаларға әсер ету арңылы-
тітіркендіру, тамырларды қию, дәрі-дәрмектер жіберу, олардың тіршілік
әрекеттеріндегі өзгерістерді бақылайды.
Созылмалы тәжірибелер
алдын ала
арнаулы операция жаслған жануарларға жүргізіледі. Осы мақсатпен малдын
қарынына, ішектеріне фистула қойылады, бездердің өзектері сыртқа
шы.арылады т.б.
Функцияларды модельдеу
әдісі физиологиялық
болжамдардың -–организмнің өсу қарқының, малдың сүттілігін дұрыстаған

тексеруге немесе модельдер арқылы кейбір функцияларды бейнелеуге,
мұшелерді уақытша алмастыра алатын аппараттар жасауға мүмкіндік береді.
Органдарды жекелеу. Мысалы қарыннан баурға қан құятын қақпалық
венаны байлап, оның қалған бқлігін куыс венамен біріктіріп тіксе, бауыр
оқшауланады.
Экстирпация
кезінде зерттелетін органды жартылай, немесе
түгелдей кесіп алып тастайды да, бүдан соң организмде байқалатын
қзгерістерді бақылау арқылы, оның денедегі қай қызметкее каншадықты
қатысының барлығы анықталады
. Трансплантация
- бір организмдегі органды,
тканьді орнынан басқа жерге, немесе басқа органзмге көшіріп қондыру.
Перфузия
- зерттелетін, қүрамы алдынала белгілі ерітіндіні, не қанды тиісті
органның тамырлары арқылы өткізу .
Радиотелеметрия
арқылы әртүрлі
қашықтықтардағы организмдердегі бірнеше жүйелердің қызметтерің
көрсеткішін бір мезгілде электромагниттік және радиотолқындары тіркеп-
жазып, талдау арқылы қажетті физиологиялық ақпарат алынды т.б. әдістері.
Физиологиялық процесс дегеніміз
тірі организмде жаңа сапалы мазмүнға ие
болған физикалық және химиялық қзгерістердің күрделі түрлерінің
жиындығы – ас қорыту, тыныс алу, бөлу т.б.
Физиологиялық функция – тқтас организм немесс оның жеке
торшаларының қлпаларының, мүшелерінің тіршілік әрекетә, қызметі.
Организмнің басты қызметі зат алмасу болып табылады. Зат алмасумен өсу,
даму, көбею, қоректену, қимылдау т.с.с. физиологиялық қызметтер тығыз
байланысты.
Организмнің қызметінің реттеу.
Гомеостаз дегеніміз-
организмнің сұйық
ортасының – қан, сөл, ұлпааралық сұйық салыстырмалы тұрақтылығы немесе
оны қамтамасыз ететің үйлесімі реакциялар жиынтығы.
Организм айналадағы ортаға бейімделудін қамтамасыз ететін
физиологиялық процестерін реттеу дейді. реттеудін екі түрі болады:
нервтік
және гуморальдық.
Нервтік реттеу
, орталық нерв жүйесі арқылы жүргізіледі.
Бүл реттеуге нерв орталықтары, нерв талшықтары мен тармақтары қатысады.
нерв жүйесінің негізгі қызметі рефлекс ретінде болады. рефлекс дегеніміз-
организмнің тітіркенуге қайтарған жауабы. Рефлекторлық доға бес буыннаң
құралған:1- рецепторлар немесе нерв тармақтары; 2- афферентік немесе
сезгіш нерв талшықтары; 3- нерв орталығы; 4- эфферентік немесе қозғауғыш
нерв талшықтары; 5- эффектор немесе жұмыс органы. Рефлекс болу үшін
рефлекторлық доғаның осы кқрсетілген бес буының барлығы қатынасу шарт.
Гуморальдық реттеу
дегеніміз – заттар алмасуынан органдарда, клеткаларда
пайда болатын заттар қанға түсіп және барлық денеге тарайды. Химиялық
заттарға жатады- ішкі секреция бездерінің гормондары, ұлпа гормондары,
медиаторлар, қандағы электроліттер. Гуморальдық реттеу нервтік реттеуге
қарағанда ерте пайда болған процесс.

жүктеу/скачать 328,41 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: