Сјулеттік жобаєа ќойылатын шарттар мен талаптар
Стильдік бірлік жөніндегі түсініктер
жүктеу/скачать 450 Kb.
|
| Стильдік бірлік жөніндегі түсініктер.
Стиль. Гетенің пікірінше, стиль- әр түрліліктегі бірлік. Сәулетші Х.П. Берлаге кез келген стильдің негізінде жатқан принцип ол тәртіп деп, ал сәулеткер Ф.Л. Райт стиль мінездің нәтижесі деп сендіреді. Өнердегі стильді белгілі бір дүниені тану жөніндегі түсінікпен ішкі ойды білдірген құралдар мен тәсілдердің тарихи қалыптасқан бейнелік жүйесінің салыстырмалы түрдегі тұрақты ортақтастығы деп түсіну қабылданған. Әрбір әлеуметтік дәуірдің жалпы эстетикалық концепциясы, сондай-ақ, түртудырушылықтың құралдары мен тәсілдерінің салыстырмалы түрдегі орнықты ортақтастығын, сипатты тектониканы, масштабтылықты, ырғақты, пропорцияны және т.с.с. анықтайды. Қоғамның үстемдік етуші идеологиясымен байланысты көркем мәнерліліктің пішіндік құралдарының бұл орнықты сипатын дәуірдің стилі деп атауға болады. Стильдік бірлікпен тек өнер ғана емес, сондай-ақ шығармашылық қызметтің басқа салалары да –еңбек, тұрмыс заттары және басқалар және осыған ұқсастар. Стиль – белгілі бір уақыттың және белгілі халықтың сәулет өнерінің, оның қызметтік, құрылымдық және көркем жақтарының ерекшеліктерінде көрініс тапқан негізгі ерекшеліктері мен белгілерінің жиынтығы. ХІХ ғасырдың екінші жартысында стиль туралы кез келген қайсы бір дәуірлер үшін типті , қасбеттерді, ішкі бөлмелерді – ғимараттардың интерьерлерін немесе олармен байланысты жиһаздық мүліктерін безендіру үшін қолданылған сәндік – ою-өрнек құралдары жиынтығы деген теріс ұғым тұды. Іс жүзінде стиль ұғымы барынша өрісті және кең, оған берілген уақытқа сипатты ғимараттың жайғасымдарын және көлемдік үйлесімдерін (композицияларын) құру құралдары, пайдаланылатын құрылыс материалдары мен құрылымдары, сондай-ақ көркем өрлеудің типтік пішіндері мен айшықтары кіреді. Стильді тудырудың негізгі шарты - дүниені тану жөніндегі түсінік пен оны бейнелеу құралының бірлігі. Жаңа стильдің «дирижері» заттардың қайсы бір сәулеттік кеңістіктегі орналасқан пішімдерінің көркем бірлігін талап ететін архитектура болды. Сәулеткерлердің ғимараттың архитектурасының, жиһаздардың, ыдыстардың және т.б. стильдік бірлігіне ұмтылысы Ежелгі Египеттен (Мысырдан) бастау алып, бүгінгі күнге дейінжалғасып келеді. Мәселен, жоғарыда аталған архитектор Ю.Г. Ратушныйдың нобайы бойынша Алматы қаласындағы «Достық» мейрамхана үшін әр түрлі шет елдік және кеңестік фирмаларға кереуеттер, үстелдер, орындықтар, ыдыстар және өзге де тұрмыстық және қызмет қөрсетуші жабдықтарға тапсырып берілді. «Қазақстан» және «Достық» мейрамханаларының авторы архитектуралық пішіндердің , заттар әлемінің және техникалық құрал-жабдықтың (жиһаздар, телевизорлар және т.б.) көркем келісімділігіне қол жеткізді. Интерьердің әрбір жеке құрауышының эстетикалық бітімі мұнда барша ансамбльдің заттардың адаммен оңтайлы өзара байланысын қарастыратын біртұтас шығармашылық түпкі ойға тәуелділігімен үндеседі. Бұл мейрамханалардың неғұрлым мәнерлі бөліктері – вестибюльдер. Олар стилі жағынан әр түрлі, бірақ олардың әрбірінің интерьерлерінің құрауыштары эстетикалық жағынан бітімді және біртұтас үйлесімдік түпкі ойға тәуелді. Олардың ішкі ортасы адам және оны қоршаған ортамен: дүңгіршектермен, үстелдермен, жұмсақ орындықтармен, құлпырмалармен (люстралармен) және т.б. үндесе байланысқан ансамбль құрайды. «Достық» мейрамханасындағы шығыстың ою-өрнектермен салынған ганч бойынша оймалар жасау қызықтырады. Архитектуралық және заттық ортаның барлық пішіндері республикамыздың оңтүстік астанасына келген қонақтарды жылы жүзбен және жылы ниетпен қабылдауды сезінумен жарқырап, жайнап үндесіп жатыр. Әйтсе де екі мейрамханада да пайдалану кезінде бірқатар заттар мен құрал-жабдықтар тозып қалды және кейбірі жоғалды, бұл бастапқы үйлесімдік және стильдік бүтіндікті едәуір бұзады. Өткен дәуірлердің әрбірінің стилі – қайталанбас өмір салтынан алынған объективті көшірме бедер іспетті. Сондықтан жаңа жағдайларда ертеректе болған тарихи стильдерді қайта жаңғыртудың барлық әрекеттері стильшілділікке , эклектикаға (бір ғимаратта немесе олардың кешенінде әр түрлі архитектіралық стильдердің басын біріктіру), формализмге әкелді. Дегенмен жалпы ұлттық мәдениеттің қойнауында алдыңғы озық ойлы реалистік ағымдармен ерекшеленетін халықтық мәдениет дамиды. Белгілі бір дәуірдің, қоғамның және құрылыстық өкілі, заттарды тікелей жасаушы - адамзаттық ортаға өзінің дүниеге деген түсінігін, өзінің мұраттарын, өзінің пішін түсініктерін енгізді және міне, осылай стильді жасаудың белсенді қатысушысы болып отыр. Стильдегі маңызды бетбұрыс өндірістердің барлық саласына (сонын ішінде құрылыс және тұрмыс бұйымдары шығару салаларына) өнеркәсіптік революцияның енуіне байланысты болды. ХХ ғасырдың 50-ші және 70-ші жылдарында архитектурадағы қалыпты стильдің негізгі пішіні қораптар болды. Бұл жағдайларда ықшамдылықты панельдердің «бұрыннан келе жатқан» пластикасының жалпы пішіні есебінен алуға тырысты. Өткеннің стильдері дамуы ағымын зерттеу қазіргі стильдің қалыптасу процесі дұрыс бағалау үшін қажет. жүктеу/скачать 450 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|