Город Оскемен
Қала туралы қысқаша деректер
Краткие сведения о городе
Өскемен қаласы 1720 жылы ұлы мәртебелі І Петр патшалық құрып тұрғанда қамал-бекініс ретінде салынған еді. 1868 жылы Өскеменге қала статусы берілді. Қалада сауда, ауылшаруашылығы өнімдерін өңдейтін өндіріс орындары дами бастады, айлақ (пристань) құрылысы басталды. Кейіннен жеңілөнеркәсіп, теміржол құрылысы салына бастады. Ұлы Отан соғысы (1941-1945 жылдары) ауыр өнеркәсіп дамыды.
Өскемен Қазақстанның батыс-шығыс бөлігінде Ертіс пен Үлбі өзендерінің сағасында орналасқан; көлемі 54,4мың га жерді алып жатыр. Табиғаты өткір континенталды. Қала халқын 320,2 мың адам құрайды. Қазіргі күні Өскеменде 76,8 мың зейнеткер ( жалпы санының 23,9 %) құрайды, оның 2476 –ы Ұлы Отан соғысына қатысқан адамдар.
Қазіргі Өскемен Қазақстандағы түсті металдар орталығының бірінен саналады. Аймақтың жетекші салалары – түсті металдар өндіру, машина жасау. Өскемен қаласы бойынша 6072 шаруашылық субьектісі, 143 акционерлік қоғам, 2335 жауапкершілігі шектеулі серіктестік, 48 шаруа қожалығы, 1333 сауда кәсіпорны тіркелген. Өскемен қаласының ірі және орта кәсіпорындары мен ұйымдарына 78,7 мың адам еңбекке тартылған, оның ішінде 31,4 мың адам өндіріс сферасында, 5,8 мың адам - құрлыста, 16,1 мың. адам – білім мен денсаулық сақтау саласында, 9,7 мың. адам саудада, 10,3 мың адам – көлік пен байланыс саласында т.б. еңбек етеді.
17,7 мың. адам шағын және орта бизнеске қамтылған.
Шығыс Қазақстан облысындағы байланыс автомобиль, темір жол, өзен және әуе жолдары арқылы жүзеге асырылады.
Көлік желісі автомобиль жолдарына негізделген.
Қала аумағында 631 орындық 10 қонақжай, 63 мектеп (52- мемлекеттік түрдегі және 11- жеке) 47,1 мың оқушыны қамтиды, 14 жоғары оқу орны (17,1 мың. оқушы), 11 орта оқу орындары( 6,3 мың. оқушы), 7 Кәсіби-техникалық мектеп(3,4мың. оқушы), 26 мектепке дейінгі балалар мекемелері және 29 мәдениет мекемелері бар.
Город Усть-Каменогорск основан в 1720 году как крепость "Усть-Каменная" Указом Петра I для укрепления рубежей государства и разведки месторождений золота в верховьях Иртыша. В 1868 году Усть-Каменогорск получил статус города. Начинается развитие торговли, строится пристань, появляются промышленные предприятия по переработке сельскохозяйственного сырья. Постепенно в городе создаются предприятия пищевой и легкой промышленности, строится железная дорога, а в годы Великой Отечественной войны (1941-1945 годы) получает развитие тяжелая промышленность.
Краткая характеристика
Усть-Каменогорск расположен на северо-востоке Казахстана на слиянии рек Иртыш и Ульба и занимает площадь 54,4 тыс. га. Климат резко континентальный. Население города 304,6 тыс. человек. В настоящее время в Усть-Каменогорске проживает 55,9 тыс. пенсионеров (18,35% от общей численности), в том числе 1537 участников Великой Отечественной Войны.
Современный Усть-Каменогорск является одним из центров цветной металлургии Казахстана. Ведущие отрасли региона - цветная металлургия, машиностроение развивались в тесной связи с местной электроэнергетикой. В административный регистр юридических лиц по Усть-Каменогорску внесено 6618 хозяйствующих субъектов. В городе функционирует 188 акционерных обществ, 3039 товариществ с ограниченной ответственностью, 35 крестьянских хозяйств, 1558 предприятия торговли. В крупных и средних предприятиях и организациях Усть-Каменогорска занято трудовой деятельностью 93,7 тыс. человек, в том числе численность работающих в промышленной сфере составляет 28,9 тыс. человек, в строительстве - 7,2 тыс. человек, образовании и здравоохранении - 18,7 тыс. человек, в торговле - 2,9 тыс. человек, на транспорте и связи - 9,3 тыс. человек и так далее. В сфере малого и среднего предпринимательства трудовой деятельностью охвачено 38,7 тыс. человек.
Пути сообщения Восточно-Казахстанской области представлены автомобильным, железнодорожным, речным и воздушным транспортом. Основу транспортной сети составляют автомобильные дороги.
На территории города расположено 10 гостиниц на 631 место, 62 школы (52 - с государственной формой собственности и 10 - с частной) с численностью учащихся 44,7 тыс. человек, 10 ВУЗов (19,3 тыс. учащихся), 10 СУЗов (8,3 тыс. учащихся), 11 ПТШ (4,3 тыс. учащихся), 26 детских дошкольных учреждений и 29 учреждений культуры.
Орталығы – Өскемен қаласы Центр – г. Усть - Каменогорск.
Әкімшілік-аумақтық бірліктер
админстративно-территориальные единицы
Р/с №
|
Ауылдың,(ауыл,село, кент) округтердің атауы
наименование аульных округов
(аулов, (сел), поселков)
|
Округтің бұрынғы атауы
Прежнее
наименование округа
|
Округ атауларының (орталығының)орыс тіліндегі атауы(транскрипциясы)
Наименование округов (центров) (транскрипция) на русском языке
|
Округ орталығының атауы
наименование центра округа
|
Атаулардың өзгертілгені туралы (құжат шешімі)мәлімет
Сведения об изменении наименования
(решение документа)
|
|
Меновное ауылдық округі
|
|
Меновновский сельский округ
|
Меновное ауылы
С. Меновное
|
|
Семей қаласы
Город Семей
Аудан туралы қысқаша деректер
Краткие сведения о районе
Семей қаласының ресми негізі қаланған жылы 1718 жыл, ол І Петрдің шығыс аймақтағы жерлерді қорғау туралы әйгілі жарлығына және Ертіс өңірі бекіністерінің салына бастауына байланысты, бұлардың құрылысы 1714 жылдан 1720 жылдарға дейін созылды. Бірақ та бірқатар ғалымдардың тұжырымы бойынша Семей тарихы ғасырлар қойнауларына тереңдеп, 1000 жылдан астам уақытты қамтиды. 1718 жылдың күзінде Семипалат бекінісі подполковник П. Ступиннің қадағалауымен «нығайтылды және толық қаруландырылды».
1854 жылғы 1 қазанда Семей облысының салтанатты ашылуы болды. Семей штаттан сырт қаладан бірден облыстық қалаға айналды. Жаңадан құрылған облыс Ресей империясы құрамындағы ең үлкен облыс болды.
Семей – республикамыздың мәдени, тарихи орталықтарының бірі. Мұнда Абайдың және Ф. М. Достоевскийдің мұражайлары, Қазақстанның байырғы өлкетану мұражайы, Невзоровтар отбасы атындағы бейнелеу өнері мұражайы, кітапханалардың тұтас желісі халыққа қызмет етеді. Екі театр-Абай атындағы қазақ музыкалы-драма театры және Ф. М. Достоевский атындағы орыс драма театры жұмыс істейді.
Семей құрамында жас Мұхтар Әуезов ойнаған Қазақстан футболының, әлемге әйгілі қазақ балуаны Қажымұқан Мұңайтпасұлы өнер көрсеткен ұлттық цирктің отаны. Семей спортшылары, Олимпиадаға қатысқан тұңғыш қазақ Ғұсман Қосанов, Лнонид Никитенко, Василий Ярков, Жақсылық Үшкемпіров, Дәулет Тұрлыхановтар Қазақстан даңқын аспандатты. Семейліктер өздерінің ұлы жерлестері Абай Құнанбаев, Шәкәрім Құдайбердиев, Әсет Найманбаев, Әміре Қашаубаев, Көкбай Жанатаев, Ахат Құдайбердиев, Жүсіпбек Аймауытов, Мағжан Жұмабаев, Мұхтар Әуезов, Қаныш Сәтбаев, Виктор Селевин, Сапарғали Бегалин, Қайым Мұхамедханов, Мұқан Төлебаев, Әйткеш Толғанбаев, Бекен Жамақаев, Тұрсынхан Әбдірахманова, Төлеу Көбдіков, Күләш Сәкиева, Әбілқасым Жаңбырбаев, Шәкер Әбенов, Сәду Машақов, Кәмен Оразалин, Жәнібек Кәрменов, Роллан Сейсенбаев, Медеу Сәрсеке, Бибігүл Төлегенова, Роза Рымбаева, Жақсылық Үшкемпіров, Дәулет Тұрлыхановты заңды түрде мақтан етеді.
Семей Шығыс Қазақстан облысының батыс өңіріндегі екінші орындағы ірі қала болып табылады. Ол Ертіс өзенінің екі жағасына орналасқан. Аумағы – селолық округтерді қосқанда 27,5 мың шаршы метр.
Қала халқы 300 мың адамнан астам. Ертістің екі жағасында орналасқан Семей еліміздің ірі де әсем қалаларының бірі болып табылады, жергілікті тұрғындар ғана емес, Қазақстанның «рухани астанасының» қонақтары да осындай пікірде.
Основание Семипалатинска произошло в 1718 г. и связано с известным Указом Петра 1 о защите восточных земель и начале возведения Прииртышских укреплений, строительство которых продолжалось с 1714 по 1720 годы.
Семипалатинск – один из культурных, исторических центров не только Восточного Казахстана, но и всей республики. Здесь действуют музеи Абая и Ф.М. Достоевского, старейший краеведческий музей Казахстана и Западной Сибири, музей изобразительных искусств имени семьи Невзоровых, целая сеть библиотек. Работают два театра – казахский музыкально - драматический театр имени Абая и русский драмтеатр имени Ф.М. Достоевского.
Семипалатинск является родиной казахстанского футбола, первого национального цирка, в котором выступал всемирно известный казахский батыр Хаджимукан Мунайтпасов. Прославили Казахстан семипалатинские спортсмены, среди которых первый казах-участник Олимпиады Гусман Косанов, Леонид Никитенко, Василий Ярков, Жаксылык Ушкемпиров, Даулет Турлыханов.
Семей является вторым по величине крупным городом ВКО в западном регионе. Он расположен по обоим берегам Иртыша. Территория – 27,5 тыс кв.км, включая сельские округа.
Население города свыше 300 тысяч человек.
Достарыңызбен бөлісу: |