Т. Н. Ер ме ко ва, Д. Ж. Рыс құл бек, Р. Н. Мұ на саева 10 ар ма н

151
«Осынау 20 жылда атқарылған жұмыстардың ішін де 
не ні мақ тан тұ тасыз? Елорданың не гіз гі же тіс ті гі қайсы?» 
деп сұ ра саңыз, ең алдымен, қа ла тұр ғын да ры ның, ел хал-
қы ның кө ңіл күйін деп айтар едім. Бұл – бар лық аза мат тар 
қа ты са тын процес ке де ген мақ та ныш. Тіп ті мақ та ныш тан 
да ар тық. «Біз дің қо лы мыз дан ке ле ді!» де ген іш кі қуа ныш. 
Де мек, біз дің қо лы мыз дан бұ дан да ар тық іс тер ке ле ді. 
Бұл қа ла да біз дің бу ын сәу лет ші ле рі не де, ке ле сі бу ын 
сәу лет ші ле рі не де жұ мыс жет кі лік ті. Ас та на мыз ды Па риж, 
Лон дон сияқты қа ла-ас та на лар мен са лыс ты ру үшін әлі бір -
неше буын сәулетшілер еңбек етіп, сәулет туындыларын дү -
ние ге әкеледі».
(А.Сүлейменов)
Сөйлем мүшелерінің орын тәртібі 
Сөйлем мүшелерінің орын тәртібі дегеніміз – син так сис тік бір лік­
тер дің дұ рыс қол да ны луы. Синтаксистік норма сөйлем мүшелерінің 
қалыпты орын тәртібінің сақталуын талап етеді. Сөй лем мү ше ле рі нің 
дұрыс ор на ла суы – ба ян дау ыш тың сөй лем со ңын да ке луі, пы сық та­
уыш тың ба ян дау ыш тың ал дын да ке луі, анық тау ыш тың өзі анық тай тын 
сөз дің ал дын да ке луі жә не т.б.
Мысалы: 
Ұзын мүйізді көршінің қызыл сиыры жайылып жүр.
Мұнда 
ұзын мүйізді
деген анықтауыш өз орнында тұрмай, сөйлемнің басы­
на шығып кеткендіктен, «ұзын мүйізді көрші» болып тұр. ұрысы – 
көршінің ұзын мүйізді қызыл сиыры жайылып жүр. 
Тағы бір мысал:
 көп 
тараған қазақтың халық музыкасынан кон ерт береміз 
деу дұрыс 
емес; дұрысы –
 қазақтың жұртқа көп тараған халық музыкасынан 
кон ерт береміз.
Бұлар – 

жүктеу/скачать 10,31 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: