63
бол ған. Ал би әдет-ғұ рып ты бұз ған үй ие сі не ат-тон ай ып сал-
ған. Әдет те мұн дай ке лең сіз оқи ға қа зақ ара сын да өте си рек
ұшы рас қан.
Қа зақ та ежел ден ке ле жат қан әдет-ғұ рып тың бі рі – дәм
ау ыз тию. Үйге бас сұқ қан кез кел ген адам ды дәм нен ау ыз
ти гіз бей ін ше жі бер мейт ін, «қу ыс үй ден құр шы ғар май тын».
Қа зақ тың жә не бір жақ сы әдет-ғұр пы – еру лік бе ру.
Жа ңа дан кө шіп кел ген дер ді көр ші ле рі ар найы дас тар қан ға
ша қы рып, еру лік та мақ бе ре тін бол ған. Осы дан соң кө шіп
кел ген дер жа ңа қо ныс қа тез үй ре ніп, он да ғы адам дар мен
жақ сы қа рым-қа ты нас ор на ту ға ықы лас ты бо ла ды.
Көш пе лі лер де гі ке ңі нен та рал ған әдет-ғұ рып тар дың бі рі –
қа лау. Дү ние ге жас нә рес те кел ген соң, тап осы әдет-ғұ рып
бой ын ша кін дік ше ше өз қа ла уын ай тып, ұна ған нәр се сін
ал ған.
ІІ
Алыс са пар дан не ме се жәр мең ке ден қай тып орал ған
адам өзі нің жа қын ту ыс та ры мен көр ші ле рі не ба зар лық ала
ке ле тін. Ау ыл ақ са қал да ры та мақ үс тін де үл кен та бақ тан
жа сы кі ші лер ге аса ту жа сай тын. Егер кім де-кім әл де бір жа ңа
ки ім кие қал са, ба ға лы зат қа ие бол са, оған жа қын ту ыс та-
ры ның, дос-жа ран да ры ның бай ға зы бе ру әдет-ғұр пы бол ған.
Әй ел дер үй де қал ған ба ла ла ры мен жа қын да ры на ме ре-
ке- той лар дан сар қыт ала ке ле тін. Мұ ның өзі, бір жа ғы нан,
та ғам ға де ген құр мет ті біл дір се, екін ші жа ғы нан, сол ме ре-
ке-той лар дан үй де қал ған дар дың да дәм та тып, қа тыс ты бол-
ға нын се зі ну ге тәр бие лей ді. Қа зақ тар да көп тен бе рі көр ме ген
жа қын-ту ыс та ры на қым бат ба ға лы зат тар дан, әде мі ес те лік
бұ йым дар дан, қа зы-қар та, мү ше лі жі лік тер ден, сүр ет тер ден
сә лем де ме бе ріп жі бе ру әдет-ғұр пы да бол ған. Сә лем де ме ні
ал ған жақ шын ние ті мен ра зы бо лып, із гі ба та сын бе ре тін.
Ау ыл дың бір тұр ғы ны бас қа бір алыс жақ қа кө шіп ке тер де
ағай ын-ту ған мен, көр ші-қо лаң мен қош та су ре тін де «ажы-
ра су аяқ» деп атала тын та мақ бер ген. Ау ыл дас та ры на айт пай
кө шіп ке ту көр ген сіз дік, тәр бие сіз дік са на ла ды. «Кө зі міз дей
кө ріп жү рің дер» деп, ес те лік сый лық тар да қал дыр ған. Ал
ау ыл дас та ры «көш кө лік ті, бар ған жер де гі қо ныс та рың
құт ты бол сын» ай ты сып, ақ са қал дар ақ ба та сын бе рі се тін.
Достарыңызбен бөлісу: