Т. Н. Ер ме ко ва, Д. Ж. Рыс құл бек, Р. Н. Мұ на саева 10 ар ма н

11
сө зі», «Қа зақ қал пы», «До сы ма хат», «Жи ған-тер ген», «Ті-
лек ба там» си яқ ты өлең дері нің маз мұ ны осы ны та ны та ды...
(Ш.Сәт ба ева)
Кі та би тіл
–
ға сыр лар дан ға сыр дың ба сы на дей ін қа зақ қо ға мын­
да ау ыз ша төл әде би тіл мен қа тар та ғы бір әде би тіл – «кі та би тіл» 
өмір сүр ді. Ол бір қа тар түр кі ха лық та ры на ор тақ ор та азия лық жаз ба 
әде би тіл бол ды.
Ау ыз ша қа зақ әде би ті лі көр кем әде би ет пен заң­сот (би лер сөз де­
рі) ісі, ше шен дік өне р си яқ ты са ла лар ға қыз мет ет се, түр кі лік жаз ба 
тіл рес ми қа ғаз дар мен хат тү рін де ( пис то ляр лық жанр), мұ сыл ман­
ша ді ни әде би ет жә не ғы лым са ла ла рын да қол да ныл ды. Түр кі жаз ба 
әде би ті лін де бір не ше ға сыр бойы қа лып тас қан рес ми қа ты нас қа ғаз­
да ры сти лі қа зақ то пы ра ғын да жа зыл ған құ жат тар дың ті лін де көрініс 
тапты. Мы са лы, 
ғи зат лу, хур мат лу, Сіз нің ға ли хаз рет ле рі ңіз, хай рон 
ол дым (бол дым), кі ріф тар олын мыш (бол ған), йаз ған ер дім (едім), 
ош бу (осы) 
си яқ ты жал пы ха лық тық қол да ныс қа ен бе ген араб­пар сы 
сөз де рі мо лы нан пай да ла ныл ды.
Бү гін гі күн де кі та би тіл ұғы мы өмі рі міз дің бар лық са ла сын да қол­
да ны ла тын стиль дер ді қам ти ды: а) көр кем әде би ет сти лі көр кем 
әде би шы ғар ма лар да (бей не лі, мо цио нал ды, ксп рес сив ті си пат та) 
қол да ны ла ды; ә) рес ми стиль әр түр лі ме ке ме лер де (же ке тұл ға ға 
қа тыс ты да) жүр гі зі ле тін құ жат тар, нұс қау хат тар т.б. іс кер лік бай ла­
ныс қа ғаз да рын да қол да ны ла ды; б) ғы лы ми стиль ғы лы ми­зерт теу 
ең бек тер де, ғы лы ми ба ян да ма лар, дә ріс тер, ма қа ла лар да қол да ны­
ла ды; в) пуб ли цис ти ка лық стиль бұ қа ра лық ақ па рат құ рал да рын да, 
жи ын­мә жі ліс тер де қол да ны ла ды.
Кі та би тіл дің осы атал ған стиль де рі жаз ба ша жә не ау ыз ша түр де 
де қыз мет ат қа ра ды.
3.
Кітаби тілді (түр кі лік жаз ба тіл) қазіргі әдеби тілмен ма ғы на сы на 
қарай сәйкестендіріп, сөз тіркесін жасаңдар.
Ғизатлу 
Хурметлу
Мархабатлу
Сағадатлу
Құдретлу
Шафағатлу 
Бақытты
Мейірімді
Құдіретті
Сыйлы
Шапағатты
Құрметті

жүктеу/скачать 10,31 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: