Т. Н. Ер ме ко ва, Д. Ж. Рыс құл бек, Р. Н. Мұ на саева 10 ар ма н

103
Оты рар кі тап ха на сы
«Алек санд рия кі тап ха на сы өр тен ген 391 жыл дан 
1220 жыл ға дей ін 830 жыл бойы Оты рар кі тап ха на сы әлем-
де гі ең үз дік кі тап ха на бол ған», – деп қо ры тын ды лай ды про-
фес сор Ерен ғай ып Ома ров. Бұл кі тап ха на да жүз де ген жыл 
бойы қан ша ма ға лым ең бек ет ті. Бү кіл әлем мойын да ған Әбу 
На сыр әл-Фа ра би осы кі тап ха на дан бі лім ал ған. Оты рар да 
оған бі лім үй рет кен мықты ға лым дар дың бол ға ны анық. Өкі-
ніш ке қа рай, даңқ ты ба ба ла ры мыз дың ғы лым, бі лім, өнер-
де гі же тіс тік те рі нің ал тын қо ры сақ тал ған осы кі тап ха на ның 
тү гі қал май жойы лып ке тіп ті.
Ол за ман да кі тап тың өте қым бат тұ ра ты нын ес кер сек, бұл 
кі тап ха на ны жи нау ға мол қар жы кет ке ні анық. Кі тап тар ды 
са тып алу, жи нақ тау дан бас қа осы кі тап тар ды сақ тай тын 
үл кен кі тап ха на ғи ма ра тын са лу жә не он да жұ мыс іс тей тін 
ға лым дар ды қар жы ланды ру қа ла бюд же ті не оңай ға түс пе се 
ке рек. Бұн дай шы ғын ды кі ші гі рім қа ла лар дың кө те ре ал ма-
сы бел гі лі. Осын дай үл кен кі тап хана ны IX ға сыр да әлем нің 
жар ты бө лі гі нен бай лық тоқ тау сыз құйы лып жат қан Бағ дат 
ха лиф те рі жи нақ та ған. Ха лиф әл-Ма мун Бағ дат қа ла сын да 
«Да на лық үйі» ат ты ға лым дар үй ін ашып, дү ние нің түк пір-
түк пі рі нен ға лым дар ша қы рып, кі тап ха на қо рын әзір ле ген. 
«Да на лық үй ін де» Ор та Азия лық ма те ма тик әл-Хо рез ми бас-
шы лық жа са ды. Әбу На сыр әл-Фа ра би де Бағ дат ха ли фі нің 
ша қыр туы мен Бағ дат қа бар ған. Сол кез де гі Бағ дат ха ли фі нің 
уә зір ле рі Фа раб қа ла сы нан шық қан екен де ген де рек бар. 
Ха лиф ке ақыл қо са тын уә зір лер дің тек бі лім ді, қа бі лет ті 
адам дар дан жи на ла ты нын ес кер сек, Фа раб қа ла сы ның ол 
за ман да ғы лым-бі лім, мә де ние ті өте жо ға ры қа ла бол ға ны 
айт па са да тү сі нік ті.
(Б.Бейсенбай)
3.
«Сыр сан дық та ғы» ма қал дар дың жал ға сын та бың дар.
1. Шәр кі тап ты оқы саң, ... .
2. Оқу – бі лім бұ ла ғы, ... .
3. Күш – бі лім де, ... .
4. Бі лек ті бір ді жы ғар, ... .
5. Бі лім із де ген өсер, ... .

жүктеу/скачать 10,31 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: