2.5.2. Жылжымалы калийді анықтау 760-770 нм аймағында максимум өткізетін светофильтрін қолданып, калийді жалынды фотометрде қалған сүзіндіден анықтайды. Салыстыратын калий ерітінділерінің жұмыс шкаласын дайындау. Алдымен бастапқы ерітінді үлгісін дайындайды: 0.792г KCl–ды рН=9 аммоний карбонатының ерітіндісінде ерітеді де, өлшеуіш құтыда осы ерітіндімен 1000 см3 -ге дейін жеткізеді. Ерітіндінің құрамында 0,5мг/см3 К2O бар.
Салыстырмалы ерітіндінің шкаласын дайындау үшін 500 см3 –лік 7 өлшеуіш құты таңдап алып, тамшуырмен 30-кестеде көрсетілген KCl бастапқы ерітіндісінің мөлшерін алады. Ерітінділердің көлемдерін 1%-ті аммоний карбонатымен жеткізеді.
30-кесте Мачигин әдісі бойынша калий сүзінділерін анықтауға арналған шкала
Көрсеткіш
Үлгі ерітіндісінің реті
1
2
3
4
5
6
7
KCl бастапқы ерітіндісінің көлемі, мл
0
1
3
5
10
20
30
Салыстырмалы ерітінділердегі К2О концентрациясы, мг/1000 мл
0
1,0
3,0
5,0
10,0
20,0
30,0
Топырақтағы К2О мөлшері, мг/кг
0
20
60
60
100
400
600
Дайындалған шкаланы жалынды фотометрді калибрлеу үшін қолданылады.
Нәтижелерін есептеу. Калийдің мөлшерін салыстырмалы үлгі ерітіндісінің шкаласы мг/кг бойынша немесе мына формула бойынша есептейді:
K2O =
Мұндағы, С-график бойынша алынған K2O концентрациясы (мг/1000 см3); V-сүзіндінің жалпы көлемі, см3; 1000- 1 кг топыраққа қайта есептеу коэффициенті; m-топырақ массасы, г; V1-колориметрлеуге арналған құтыдағы сүзіндінің көлемі, см3.
Қайта есептеу нәтижелері үшін рұқсат етілген ауытқу - 10%.
Жоғары келтірілген әдістемеден басқа микроэлементтердің жылжымалы формасын топырақтан бөліп алу үшін сүзіндіні қолдануға болады (31-кесте).
31-кесте
